Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc - Ảnh; quochoi.vn

Chiều 2/10, theo chương trình kỳ họp thứ 6, đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi). Hai phương án rút BHXH một lần Chính phủ trình xin ý kiến Quốc hội nhận được nhiều quan tâm của đại biểu.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà - Đoàn ĐBQH TP Hà Nội cho biết, năm 2022 có gần 1.000.000 người hưởng BHXH một lần, số này tiếp tục tăng 3,7% so với cùng kỳ năm 2021.

"Có thể thấy, cú sốc về kinh tế mà đại dịch Covid-19 gây ra đã khiến hàng triệu lao động mất việc làm. Nhiều lao động mất việc làm chưa tìm được việc làm mới và cũng không còn sự lựa chọn nào khác mà phải dựa vào tiền đóng BHXH để sử dụng trong lúc khẩn cấp khó khăn", đại biểu nhìn nhận.

Đại biểu dẫn con số, cuối năm 2022, nhiều công ty ở khu vực phía Nam buộc phải đóng cửa hoặc thu hẹp phạm vi kinh doanh. Theo thống kê, có hơn 600.000 công nhân đã bị ảnh hưởng, trong đó có khoảng 34.000 công nhân mất việc làm, số còn lại bị giảm giờ làm việc hoặc chờ nghỉ việc. Nếu những người lao động bị ảnh hưởng từ làn sóng mất việc của năm 2022 không thể tìm được việc làm mới trong vòng 1 năm, rất có khả năng nhiều người trong số họ sẽ nghĩ đến việc rút tiền BHXH để trang trải cuộc sống, đại biểu Hà nêu vấn đề.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà cũng nhìn nhận, chế độ hưu trí là trụ cột của hệ thống an sinh. Bà lo ngại người lao động rời bỏ hệ thống sẽ tạo ra gánh nặng lớn cho Nhà nước và xã hội khi họ không có thu nhập khi về già.

"Vì vậy, tôi cho rằng cần phải có biện pháp để người lao động ở lại hệ thống lâu hơn, tạo điều kiện để họ có đủ điều kiện hưởng lương hưu. Tôi ủng hộ đề xuất giảm lợi ích từ việc rút bảo hiểm xã hội một lần theo phương án 2 của dự thảo", bà Hà nêu ý kiến.

Tuy nhiên, đại biểu kiến nghị mức rút bảo hiểm xã hội không phải là 50%, mà tương ứng với mức đóng bảo hiểm của người lao động. Người lao động chỉ có thể rút khoản tiền họ đóng vào quỹ, còn số tiền mà người sử dụng dụng lao động đóng sẽ được giữ lại để chi trả một phần lương hưu sau này.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà - Đoàn ĐBQH TP Hà Nội

Băn khoăn con số 50%?

Cũng bày tỏ băn khoăn về mức rút bảo hiểm, đại biểu Nguyễn Văn Cảnh - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định cho rằng việc đặt con số 50% là rất khó giải thích về cơ sở với người lao động. "Tôi nghiêng về phương án người lao động được rút 30% vì đó là khoản họ phải tự đóng bảo hiểm xã hội, 70% còn lại là do Nhà nước bắt buộc doanh nghiệp phải đóng cho người lao động.

Vì vậy, khi rút, người lao động được rút phần họ đã đóng, phần doanh nghiệp đóng cần phải giữ lại sau này nhằm đảm bảo có khoản hỗ trợ người dân an sinh khi về già. Như vậy sẽ dễ giải thích với người lao động hơn", đại biểu Cảnh đề nghị.

Ảnh minh họa

Cho ý kiến về nội dung này, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cũng băn khoăn, cơ sở nào để người lao động rút 50% và giữ lại 50%.

Theo ông Phớc, tỷ lệ rút bao nhiêu phải căn cứ vào mức đóng. Cụ thể, mức đóng bảo hiểm xã hội là 26% tiền lương, trong đó người lao động đóng 8%, doanh nghiệp đóng 18%. Trong 18% của doanh nghiệp đóng có 3% cho ốm đau và thai sản, 1% cho tử tuất, 14% cho hưu trí.

"Tôi cho rằng để lại phần 14% của doanh nghiệp đóng là hợp lý, người lao động được rút 12%, tương đương với người lao động được rút khoảng 46%, còn 54% sẽ giữ lại là hợp lý. Còn con số 50%, nếu người lao động hỏi tại sao lại là 50% thì không thể giải thích được", Bộ trưởng phân tích.

Cũng theo Bộ trưởng Phớc, cần quy định rõ ràng trong dự thảo luật thời gian bao nhiêu năm, nếu không đóng thì cho họ rút phần còn lại, hay có phương án nào khác.

"Tức là khi người lao động chỉ rút 46%, để lại 54% hay rút 50% để lại 50% thì sau bao nhiêu năm mà họ không tiếp tục quay trở lại đóng sẽ được rút cả, chứ không lẽ tiền đó lại để BHXH chiếm dụng?", Bộ trưởng đặt câu hỏi và cho rằng, đây là khoảng trống trong dự thảo luật cần được bổ sung.