Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái chủ trì cuộc họp. Ảnh: VGP

Chiều 24/4, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái họp với 5 địa phương có tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp (TP HCM, Trà Vinh, An Giang, Vĩnh Long, Sóc Trăng), để kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc nhằm đẩy mạnh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công năm 2023.

Báo cáo tổng hợp tình hình phân bổ, giải ngân của 5 địa phương trên cho thấy, tổng kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Nhà nước năm 2023 Thủ tướng Chính phủ giao là hơn 92.917 tỷ đồng. Trong đó vốn cân đối ngân sách địa phương là hơn 67.268 tỷ đồng, vốn ngân sách Trung ương hơn 25.649 tỷ đồng. Đến nay, tổng số vốn ngân sách Trung ương đã phân bổ chi tiết là hơn 25.353 tỷ đồng (đạt 98,8% kế hoạch).

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, tổng số giải ngân của 5 địa phương đến hết tháng 3/2023 là hơn 2.553 tỷ đồng, đạt 2,74% kế hoạch và thấp hơn rất nhiều so với bình quân chung của cả nước (10,35%). Trong số này, Trà Vinh, Vĩnh Long, Sóc Trăng, An Giang giải ngân trên 5%, riêng TP HCM giải ngân rất thấp, chỉ đạt 0,89%.

Đề cập đến những nguyên nhân vướng mắc nêu trong báo cáo, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho rằng có những nguyên nhân "nêu cho có chứ không sát thực". Chẳng hạn như: "Địa phương gặp khó khăn vì không thể chủ động quyết định việc nâng trần kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách địa phương theo khả năng thu thực tế, dẫn đến không thể chủ động bố trí kế hoạch đầu tư công trung hạn cho các dự án mới để làm cơ sở bố trí kế hoạch đầu tư công hằng năm".

Phó Thủ tướng chỉ rõ, Luật Đầu tư công đã có, kế hoạch đầu công trung hạn 5 năm Quốc hội đã phê duyệt danh mục cụ thể. Thủ tướng Chính phủ đã phân bổ vốn, phê duyệt chủ trương đầu tư. Phần việc còn lại về mặt thủ tục phê duyệt dự án, kế hoạch đấu thầu… là của địa phương.

Từ phân tích này, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị các địa phương phải báo cáo cụ thể, nguyên nhân vì sao, vướng mắc ở đâu, trách nhiệm thuộc về ai… để có biện pháp tháo gỡ hiệu quả trong thời gian tới.

“Tại sao cùng một môi trường pháp lý như nhau, Chính phủ chỉ đạo công bằng, công khai, minh bạch, không ưu ái riêng một địa phương nào mà có địa phương giải ngân tốt, thậm chí thiếu tiền xin thêm không được, trong khi đó nhiều địa phương lại thấp hơn mặt bằng chung?” Phó Thủ tướng nêu vấn đề và yêu cầu các tỉnh thành "không được nói chung chung, lòng vòng, đá qua, đá lại".

Nhiều địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp hơn mặt bằng chung. Ảnh minh họa

Trước chất vấn của Phó Thủ tướng, Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi thẳng thắn nhận trách nhiệm về việc giải ngân vốn đầu tư công chậm. Đồng thời, ông cũng nêu các nguyên nhân thuộc về chủ quan như: Khâu chuẩn bị hồ sơ, giải phóng mặt bằng và di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật, có một số trường hợp chủ đầu tư thiếu sự phối hợp với nhà thầu và địa phương để triển khai công việc. Việc này, TPHCM đã có chấn chỉnh.

Vừa qua, Thường vụ Thành ủy TP HCM đã thành lập 13 tổ kiểm tra, đôn đốc 38 công trình, dự án trọng điểm nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trong thời gian tới.

Theo Chủ tịch UBND TPHCM, trong bối cảnh kinh tế khó khăn, việc tập trung đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công để thúc đẩy tăng trưởng là rất cần thiết. “Tuy nhiên việc chuẩn bị đầu tư, công tác giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật… cũng cần phải có thời gian để đảm bảo thực hiện đúng quy định của pháp luật, cũng như phải mang bầu 9 tháng 10 ngày mới sinh con được”, ông Phan Văn Mãi ví von.

Lãnh đạo UBND TP HCM cam kết sẽ nỗ lực để hết quý 2 tỷ lệ giải ngân đạt 35% (tương đương với 25.000 tỷ đồng), thực hiện mục tiêu đề ra là giải ngân không dưới 95% trong năm 2023.

Tại cuộc họp, đại diện các địa phương khác cũng thẳng thắn nhận trách nhiệm về việc chậm giải ngân vốn đầu tư công; báo cáo cụ thể về các khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện của các dự án. Các địa phương cam kết với Phó Thủ tướng sẽ nỗ lực cao nhất để giải ngân đạt kế hoạch đề ra trong năm 2023.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái yêu cầu các địa phương phải xác định đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị quan trọng trong năm 2023. Kết quả giải ngân vốn đầu tư công là căn cứ để đánh giá, khen thưởng, bồi dưỡng, đề bạt cán bộ, cũng như xử lý những trường hợp không hoàn thành nhiệm vụ…

Nhấn mạnh việc thành bại là ở cán bộ, nhất là trong thời điểm hiện nay, có những cán bộ e ngại, sợ trách nhiệm, Phó Thủ tướng đề nghị các địa phương phải phát huy vai trò của cán bộ, phân công công việc rõ ràng, rõ người, rõ việc, rõ tiến độ, chất lượng công việc để kiểm tra, giám sát, đôn đốc thực hiện.

Bên cạnh đó, cần phải phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu. "Ở đâu người đứng đầu quan tâm nắm bắt tình hình, sát sao chỉ đạo, ở đó công việc được triển khai hiệu quả", Phó Thủ tướng nhấn mạnh và yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố cần tăng cường trách nhiệm hơn nữa.