Trong một nghiên cứu được công bố bởi Đại học Y Baylor và Đại học Y Stanford trên tạp chí Nature, một phân tử trong máu được tạo ra trong khi tập thể dục đã được các nhà khoa học tham gia vào dự án phát hiện chính xác. Điều đặc biệt ở phân tử này chính là nó có thể giúp làm giảm lượng thức ăn đầu vào và chứng béo phì ở chuột một cách hiệu quả trong những thí nghiệm ban đầu.
Tuy nhiên, mục tiêu của nghiên cứu này không phải là để loại bỏ thể dục ra khỏi lối sống của mọi người. Trên thực tế, các nhà khoa học cho biết nó có thể được sử dụng để mang lại lợi ích thực tế cho những người không thể tập thể dục đầy đủ.
Theo tiến sĩ Yong Xu, giáo sư nhi khoa tại Baylor College, tập thể dục thường xuyên đã được chứng minh là giúp giảm cân, điều chỉnh sự thèm ăn và cải thiện cấu trúc trao đổi chất, đặc biệt là đối với những người thừa cân và béo phì. Trên hết, “nếu chúng ta có thể hiểu được cơ chế của những lợi ích mà việc tập thể dục mang lại, chúng ta đang tiến gần hơn đến việc giúp nhiều người cải thiện sức khỏe của họ”.
Trong những thí nghiệm, những con chuột ăn chế độ giàu chất béo để trở nên béo phí đã kìm hãm được khoảng 50% lượng thức ăn của mình sau khi được tiêm các phân tử này.
Quá trình nghiên cứu
Để phát hiện ra phân tử liên quan, nhóm nghiên cứu đầu tiên đã thu thập và phân tích các mẫu máu lấy từ những con chuột chạy trên máy chạy bộ. Sau đó, các nhà khoa học phát hiện ra rằng khi tập thể dục, các con chuột này đã sản sinh ra một loại acid amin gọi là Lac-Phe - một sản phẩm phụ của axit lactic được tạo ra thông qua tập thể dục – cùng với phenylalanin, một trong những thành phần cấu tạo nên protein.
Khi dùng cho chuột trong 10 ngày, Lac-Phe làm giảm lượng thức ăn tích lũy, giảm lượng mỡ trong cơ thể và cải thiện khả năng dung nạp glucose. Nhóm nghiên cứu cũng tìm thấy sự gia tăng mạnh mẽ nồng độ Lac-Phe trong huyết tương sau hoạt động thể chất ở ngựa đua và con người.
Ngoài ra, dữ liệu từ thử nghiệm trên người cho thấy rằng chạy nước rút gây ra sự gia tăng lượng phân tử này lớn nhất. Tiếp theo là tới huấn luyện sức đề kháng và sau đó là rèn luyện sức bền.
Theo ông Xu, các bước tiếp theo của nghiên cứu này sẽ bao gồm tìm kiếm thêm thông tin chi tiết về cách Lac-Phe điều hòa các tác động của nó trong cơ thể, bao gồm cả não bộ. Điều này là nhằm giúp các nhà nghiên cứu điều chỉnh lộ trình tập luyện cho các can thiệp trị liệu.
Mặt khác, đồng tác giả - Tiến sĩ Jonathan Long, trợ lý giáo sư bệnh học tại Stanford Medicine, cũng nhấn mạnh vào tầm quan trọng của việc nghiên cứu thêm. Theo ông, các nhà khoa học muốn hiểu việc tập thể dục hoạt động như thế nào ở cấp độ phân tử để có thể nắm bắt được một số lợi ích của nó.
Nếu thành công, những người cao tuổi hoặc có sức khỏe yếu không thể tập thể dục đủ cũng có thể hưởng lợi từ việc dùng thuốc có tác dụng làm chậm quá trình loãng xương, bệnh tim hay các tình trạng khác.
 |
Phân tử Lac-Phe được tìm thấy có thể giúp giảm lượng thức ăn tích lũy và giảm mỡ trong cơ thể. |
Các nỗ lực khác nhằm đạt được “thuốc tập thể dục”
Xác định Lac-Phe chỉ là phát hiện gần đây nhất trong quá trình tìm kiếm không những nghỉ một phương pháp có thể giúp gói gọn lợi ích của tập thể dục trong y học.
Trước đó vào năm 2008, một nghiên cứu tuyên bố đã tìm thấy một chất giúp tăng gia tăng sức bền trong tập thể dục ở chuột mà không cần phải duy trì tần suất tập quá thường xuyên. Theo các nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Sinh học Salk, các loại thuốc có thể nhắm mục tiêu vào hệ thống truyền tin tế bào để tăng cường sự thích nghi khi tập luyện hoặc thậm chí để tăng sức bền mà không cần tập thể dục với tần suất cao.
Nghiên cứu đã dẫn tới sự ra đời của hợp chất 516 hay thường được gọi là “thuốc tập thể dục”. Tuy nhiên theo một chuyên gia trong ngành tại Đại học Missouri là Frank Booth, tại thời điểm đó nó không được coi là một loại thuốc thay thế cho việc tập thể dục.
Nguyên nhân là vì nghiên cứu đã không xem xét tất cả các lợi ích thường được biết đến của việc tập thể dục như tăng khả năng hoạt động của tim, giảm huyết áp và giảm nhịp tim khi nghỉ ngơi.
Một nghiên cứu gần đây hơn vào năm 2020 đã xác định một loại protein khác với cái tên Sestrin. Cụ thể, loại protein này sẽ làm trung gian cho các lợi ích trao đổi chất của việc tập thể dục. Theo như các nhà khoa học, nó “có thể đóng vai trò như một phân tử trị liệu đầy hứa hẹn giúp đạt được những lợi ích của việc tập thể dục như cải thiện khả năng vận động và trao đổi chất”. Lý thuyết này đã được thử nghiệm thành công trên ruồi và chuột – những loài có hàm lượng sestrin khác nhau.
