Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam trong tháng 7/2022 đạt 85 triệu USD, tăng 32% so với cùng kỳ năm 2021. Trong tháng này, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam đã ghi nhận sự chững lại, đây cũng là tháng có kim ngạch xuất khẩu thấp thứ hai trong năm nay (đứng trước tháng 2 đạt 67 triệu USD).

Tính chung 7 tháng đầu năm, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam đạt 638 triệu USD, tăng 52% so với cùng kỳ năm 2021.

Tại các thị trường, cá ngừ Việt xuất khẩu trong tháng 7 đều ghi nhận tăng trưởng dương. Mỹ hiện vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Trong tháng 7, xuất khẩu sang thị trường này đạt 38 triệu USD, tăng 34% so với cùng kỳ năm 2021. 7 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu sang Mỹ đạt 339 triệu USD, tăng 86% và chiếm 53% tổng kim ngạch xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam.

Bà Nguyễn Hà - chuyên gia VASEP nhận định, lạm phát cao đã tiếp tục thúc đẩy nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm cá ngừ giá rẻ của Mỹ. Nhập khẩu cá ngừ chế biến và đóng hộp mã HS16 của Mỹ đã tăng trở lại trong 3 tháng qua, nhất là các sản phẩm loin cá ngừ hấp đông lạnh (nguyên liệu để chế biến cá ngừ đóng hộp).

VASEP dẫn số liệu từ Cục thống kê Lao động, mức giá người tiêu dùng chi trả cho hàng hóa và dịch vụ đã tăng 8,5% trong tháng 7/2022 so với 1 năm trước đó. Giá khí đốt gần đây đã giảm, song giá thực phẩm đã tăng 10,9% trong 12 tháng qua. Điều này dự kiến sẽ tiếp tục tác động mạnh tới nhập khẩu cá ngừ của Mỹ trong những tháng tới.

Tại thị trường EU, sau khi sụt giảm liên tục trong quý II/2022, xuất khẩu cá ngừ sang EU đã tăng trở lại trong tháng 7. Kim ngạch xuất khẩu sang thị trường EU trong tháng 7 đã tăng 16%, đạt hơn 14 triệu USD. Nâng tổng trị giá xuất khẩu 7 tháng đầu năm 2022 lên gần 92 triệu USD, tăng 5% và chiếm 14% tổng kim ngạch xuất khẩu cá ngừ.

Đức, Bỉ và Hà Lan tiếp tục là 3 thị trường nhập khẩu cá ngừ lớn nhất của Việt Nam trong khối. Tuy nhiên, trong khi xuất khẩu sang Bỉ và Hà Lan trong tháng 7/2022 tăng lần lượt 130% và 1% so với cùng kỳ năm 2021, xuất khẩu sang Đức tiếp tục sụt giảm.

Việc các nước EU mở cửa đón khách du lịch trở lại cũng làm tăng nhu cầu nhập khẩu cá ngừ tươi và đông lạnh có giá trị cao. Đồng thời, nhu cầu nhập khẩu các sản phẩm cá ngừ đóng hộp cỡ lớn phục vụ cho chuỗi dịch vụ thực phẩm, nhà hàng… tăng đã giúp khôi phục nhập khẩu cá ngừ tại EU trong 6 tháng đầu năm.

EU khá ưa chuộng mặt hàng cá ngừ tươi, đông lạnh. Phần lớn sản phẩm nhập khẩu được đưa đến chuỗi nhà hàng Nhật Bản và các nhà hàng châu Á khác như Hàn Quốc, Trung Quốc…. Ngoài ra, cá ngừ tươi, đông lạnh cũng là thực đơn chính trong các chuỗi nhà hàng, khách sạn, cửa hàng bán lẻ, trường học…

VASEP cho biết, giá năng lượng tiếp tục tăng nhanh trên khắp châu Âu khi Nga cắt giảm nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên sang khu vực này. Điều này đã kéo theo chi phí thực phẩm tại đây tăng cao hơn, gây tổn hại cho người tiêu dùng và có khả năng đẩy nhanh sự kết thúc giai đoạn bùng nổ chi tiêu. Hoạt động xuất khẩu các nhóm sản phẩm cá ngừ sang châu Âu đã gặp phải sự tác động đa chiều.

Nhiều doanh nghiệp rất lo ngại khi tăng đơn hàng tại thị trường này, bởi thu hồi đồng Euro và quy đổi sẽ mất đi giá trị, từ đó ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm từ nay cho đến cuối năm 2022.

Mặt khác, do giá xăng dầu tăng cao đã ảnh hưởng tới sản lượng đánh bắt cá ngừ của Việt Nam, khiến cho nguồn cung cá ngừ nguyên liệu đảm bảo quy tắc xuất xứ theo FTA giảm. Bên cạnh đó, việc cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa của Việt Nam theo mẫu của EVFTA còn nhiều bất cập khiến cho nhiều lô hàng xuất khẩu sang khối thị trường này chậm lại.

Tất cả những yếu tố này đang ảnh hưởng tới sự tăng trưởng xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang khối thị trường này.

Tại khối CPTPP, tháng 7 xuất khẩu cá ngừ có sự tăng trưởng đột biến tại một số thị trường. Riêng tại thị trường Canada tăng tới 234% so với cùng kỳ năm 2021, đạt gần 6 triệu USD. Tuy nhiên, xuất khẩu sang Mexico và Chile lại giảm trong tháng 7/2022, lần lượt là -15% và -34%.

Chuyên gia VASEP cho biết, hiện tại lệnh cấm sử dụng thiết bị dẫn dụ cá (FADs) tại khu vực Trung Tây Thái Bình Dương (WCPO) đang khiến lượng cá ngừ cập cảng tại khu vực giảm, đẩy giá cá ngừ lên cao. Trong khi đó, nhu cầu nhập khẩu cá ngừ nguyên liệu của các doanh nghiệp đang tăng do phải chuẩn bị để đáp ứng các đơn hàng trong dịp cuối năm. Điều này dự kiến sẽ khiến cho các doanh nghiệp đối mặt với nhiều khó khăn do chi phí sản xuất gia tăng.

Bên cạnh đó, lạm phát tại các nước vẫn chưa thể kiểm soát. Điều kiện tài chính thắt chặt hơn chắc chắn khiến người tiêu dùng giảm chi tiêu ở hầu hết tất cả các lĩnh vực kinh tế. Khi nhu cầu hàng hóa và dịch vụ giảm, giá của chúng cũng có xu hướng giảm. Tất cả những điều này, dự kiến sẽ tiếp tục kìm hãm sự gia tăng xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam trong những tháng cuối năm.