Tâm điểm sẽ xoay quanh chủ đề tác động của lãi suất cao lên kinh tế toàn cầu

Trong báo cáo cập nhật thị trường phát hành ngày 7/1, SGI Capital nhắc lại quan điểm đưa ra từ tháng 11/2022 rằng “tâm điểm của thị trường chứng khoán toàn cầu trong 3 tháng tới sẽ chuyển dần từ kỳ vọng đỉnh lạm phát, Fed ngưng tăng lãi suất và đồng USD giảm giá, sang mối lo về suy giảm tăng trưởng và suy thoái toàn cầu”.

Cũng theo SGI Capital, chính sách tiền tệ toàn cầu vẫn đang ở giai đoạn thắt chặt khi Cục dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vẫn nâng lãi suất và hút tiền ở tốc độ nhanh, Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) bước vào giai đoạn nâng mạnh lãi suất và bắt đầu lộ trình giảm bảng cân đối. Trong khi đó, Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BOJ) bắt đầu nâng lợi tức trái phiếu để kiềm chế lạm phát tại Nhật Bản (đang cao nhất trong 50 năm).

Chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương (NHTW) thắt chặt nhằm giảm tiêu dùng và đầu tư, qua đó đưa lạm phát về mức mục tiêu 2%. Việc các NHTW giảm lãi suất sẽ chưa sớm xảy ra trước khi triển vọng việc làm xấu đi đáng kể và xuất hiện những biểu hiện rõ ràng hơn của suy thoái.

Năm 2022, lạm phát và lãi suất tăng đã chi phối hoạt động kinh tế và đầu tư toàn cầu. Đây là năm hiếm hoi hầu hết các tài sản rủi ro đều giảm mạnh, đánh dấu sự kết thúc của một chu kỳ 40 năm lãi suất giảm và duy trì ở mặt bằng siêu thấp.

FED đã đưa lãi suất lên mức cao nhất trong 15 năm qua.

Năm 2023, tâm điểm sẽ xoay quanh chủ đề tác động của lãi suất cao lên kinh tế toàn cầu, trong đó các câu hỏi về khả năng xảy ra suy thoái, thời điểm và mức độ suy thoái sẽ quyết định đối sách hành động của các chính phủ và NHTW, qua đó sẽ tác động lên diễn biến các kênh tài sản.

Nhiều chỉ báo sớm đang cho thấy xác suất xảy ra suy thoái kinh tế Mỹ và toàn cầu trong năm 2023 đang tăng cao. Cùng với các chỉ báo theo đường cong lợi suất (Yield Curves), các chỉ số kinh tế hàng đầu của Conference Board cũng đang cho thấy thời điểm xảy ra suy thoái có thể không còn xa.

Lịch sử các lần suy thoái kinh tế, thị trường chứng khoán thường không tạo đáy lớn trước khi suy thoái xảy ra, giảm mạnh khi suy thoái bắt đầu, và tạo đáy trước khi suy thoái kết thúc.

Thị trường chứng khoán tạo đáy trước kinh tế thực trung bình 6 tháng

Thị trường chứng khoán Việt Nam trong tháng 12 điều chỉnh đồng pha cùng thế giới nhưng nhẹ hơn (ở mức -3,94%), nhờ dòng vốn ngoại duy trì và dư nợ margin sau pha giải chấp tháng 10/2022 đã giảm mạnh.

SGI Capital đánh giá, giai đoạn căng thẳng nhất của thị trường tiền tệ đã qua khi lãi suất liên ngân hàng từ mức đỉnh 8% đã giảm về vùng thấp của nhiều năm (dưới 3%). Lãi suất tiết kiệm và lãi suất trái phiếu cũng đã giảm nhẹ nhưng chưa đồng đều do LDR (tỷ lệ dư nợ tín dụng trên số vốn huy động) của hệ thống ngân hàng vẫn ở mức cao.

Sự cải thiện thanh khoản trong hệ thống ngân hàng đã giúp giảm bớt sự căng thẳng và ổn định tâm lý nhưng chưa đủ để tạo nên giao dịch sôi động hơn trên thị trường chứng khoán. Sự thận trọng vẫn bao trùm trong giai đoạn mặt bằng lãi suất thực đang tăng cao, ảnh hưởng tới hoạt động kinh tế nói chung và gần nhất là kết quả kinh doanh quý 4/2022, cũng như triển vọng năm 2023.

Dòng tiền nước ngoài xuất phát từ nhiều quỹ khác nhau và giải ngân mạnh ở vùng VN-Index 1.000 điểm trong tháng 12 tiếp tục hỗ trợ thị trường cả về điểm số lẫn tâm lý. Tuy nhiên mức độ mua ròng có thể giảm dần khi VN-Index tiệm cận 1.100 hoặc diễn biến các thị trường thế giới và khu vực xấu đi cùng mối lo về suy thoái toàn cầu.

Diễn biến VN-Index từ 2003 đến nay.

SGI Capital đánh giá, thị trường chứng khoán tăng và giảm theo hai động lực lớn nhất là lãi suất và triển vọng tăng trưởng lợi nhuận. Nửa đầu 2023 sẽ là đoạn cuối của chu kỳ tăng lãi suất, nhưng lại là giai đoạn tăng tốc của chu kỳ suy giảm lợi nhuận do ảnh hưởng của chính sách tiền tệ thắt chặt.

Đỉnh điểm của chu kỳ suy giảm lợi nhuận sẽ là khi suy thoái toàn cầu xảy ra với nhiều tin xấu của doanh nghiệp và thị trường tài chính, tín dụng. Nhưng suy thoái, nếu xảy ra, cũng sẽ khiến chính sách đảo chiều và mang lại những cơ hội đầu tư tốt nhất. Lịch sử cho thấy, thị trường chứng khoán tạo đáy trước kinh tế thực trung bình 6 tháng.