Sáng 26/5, Quốc hội nghe Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày Tờ trình về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM; Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Tài chính, Ngân sách.
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Nghị quyết hướng đến xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội nhằm tạo cơ sở pháp lý để phát huy tiềm năng, lợi thế, tạo đột phá, giải quyết các điểm nghẽn về phát triển kinh tế - xã hội, góp phần xây dựng và phát triển TP HCM như mục tiêu đã đặt ra tại các Nghị quyết của Bộ Chính trị và Quốc hội.
Việc xây dựng cơ chế, chính sách không phải chỉ riêng cho Thành phố mà còn tạo điều kiện cho TP HCM phát huy vai trò là đầu tàu, dẫn dắt phát triển kinh tế của cả nước.
Nghị quyết cũng bổ sung các cơ chế chính sách phù hợp đang được thí điểm tại một số địa phương và một số cơ chế chính sách có trong dự thảo Luật đất đai sửa đổi, Luật Nhà ở sửa đổi dự kiến trình Quốc hội thời gian tới.
Theo Bộ trưởng, quy định cơ chế, chính sách đặc thù cho Thành phố phải có trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm tính khả thi và thực hiện tăng cường phân cấp, ủy quyền cho Thành phố, gắn với cơ chế kiểm tra, giám sát minh bạch, hiệu quả.
Xét về tính mới và kế thừa, dự thảo Nghị quyết gồm 4 nhóm cơ chế, chính sách: Nhóm cơ chế chính sách được kế thừa từ Nghị quyết số 54; nhóm cơ chế, chính sách được quy định tại các Nghị quyết đặc thù của các địa phương khác; nhóm các cơ chế, chính sách được quy định tại các dự thảo Luật đang trình Quốc hội cho ý kiến; nhóm các cơ chế, chính sách mới, đột phá, có tác động lan tỏa.
 |
TP HCM được đề xuất phát triển hạ tầng đô thị theo mô hình TOD - tích hợp đô thị với hệ thống giao thông công cộng. |
Cần chú trọng hơn nữa những chính sách thực sự đột phá
Cơ quan thẩm tra - Ủy ban Tài chính, Ngân sách (Ủy ban) cho biết, qua tổng kết Nghị quyết số 54/2014/QH14 cho thấy, phạm vi, quy mô, tính chất của các chính sách hiện hành còn chừng mực, chưa tạo sức nặng đột phá; nhiều vướng mắc về thể chế đang cản trở phát triển. Trong khi đó, TP HCM là trung tâm kinh tế, thương mại, tài chính lớn nhất cả nước, có vai trò quan trọng trong điều tiết về ngân sách trung ương, hiện đang đóng góp khoảng 27%.
Vì vậy, Ủy ban tán thành với dự thảo Nghị quyết và cho rằng, việc có chính sách vượt trội là cần thiết không chỉ đối với Thành phố mà cả vùng kinh tế trọng điểm phía Nam cũng như cả đất nước.
Để tiếp tục hoàn thiện nghị quyết, Ủy ban cho rằng, Chính phủ cần làm rõ với phạm vi chính sách như trong dự thảo đã đủ để tháo gỡ vướng mắc về thể chế đang cản trở tiến trình phát triển hay chưa.
Xét về số lượng chính sách là tương đối rộng, do vậy, cơ quan thẩm tra kiến nghị cần có lựa chọn, trọng tâm, tránh dàn trải để mỗi chính sách đều có cơ hội đi vào cuộc sống. Cần chú trọng hơn nữa những chính sách thực sự đột phá, tạo bước chuyển mới trong khai thác tiềm năng theo đúng Nghị quyết 31; tránh nhiều về số lượng nhưng hạn chế về sức nặng.
Như đề xuất thí điểm phát triển hạ tầng đô thị theo mô hình TOD. Theo Ủy ban, đây là một trong những chính sách được coi là đột phá, sẽ tạo nguồn lực xã hội cho phát triển, giảm chi ngân sách; song cũng chỉ ở quy mô hẹp. Vì vậy, đề nghị nghiên cứu để có bước thực sự đột phá.
Hay một số quy định còn dập khuôn như các địa phương khác (chuyển đổi đất trồng lúa, quy hoạch, thu hút nhà đầu tư chiến lược…), trong khi đó, có thể nghiên cứu trên nền các chính sách này để vận dụng theo hướng đột phá hơn, mạnh mẽ tương xứng với quy mô, vị thế của Thành phố.
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh trình bày Báo cáo thẩm tra. Ảnh: Quochoi |
Về tính bao quát, hợp lý của chính sách, cơ quan thẩm tra nhận định, Dự thảo tập trung nhiều vào chính sách chi ngân sách, trong khi các chính sách thu ngân sách (thuế, phí…), khai thác nguồn lực còn hẹp, trong điều kiện Thành phố lại có đặc thù, tiềm năng, lợi thế rất lớn trong việc khai thác nguồn thu. Vì vậy, về lâu dài, Ủy ban đề nghị nghiên cứu, có chính sách thu đặc thù hợp lý, khả thi, bảo đảm góp phần cân đối nguồn lực cho những chính sách chi ngân sách.
Ngoài ra, Ủy ban kiến nghị cơ quan soạn thảo cần phối hợp với chính quyền Thành phố rà soát để bảo đảm tính bao quát cần thiết. Qua giám sát tối cao chuyên đề thực hành tiết kiệm chống lãng phí cho thấy, hiện trên địa bàn còn nhiều dự án chậm triển khai qua nhiều nhiệm kỳ do vướng về cơ chế, chính sách, pháp luật gây lãng phí nguồn lực đất đai rất lớn như: Dự án Bình Quới Thanh Đa, Dự án Nam Thành phố… Vì vậy, cùng với việc thí điểm cơ chế đặc thù cần đề xuất sửa đổi những quy định còn gây vướng mắc, tạo căn cứ pháp lý khơi thông nguồn lực.
