Thử nghiệm mô hình kinh tế tuần hoàn trong sản xuất cà phê, lúa gạo

Ngày 27/3, Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) và Viện Quản lý Nước Quốc tế (IWMI) đã công bố một sáng kiến chung nhằm hỗ trợ các hộ nông dân quy mô nhỏ và các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn trong chuỗi giá trị cà phê và lúa. Phạm vi thử nghiệm sáng kiến này thực hiện tại các tỉnh Cần Thơ, Đắk Lắk và Sơn La.

Những mô hình này dự kiến sẽ có tác động tích cực đến hệ sinh thái nông nghiệp, nâng cao giá trị kinh tế và cải thiện cuộc sống của cộng đồng địa phương.

Theo số liệu cập nhật tại báo cáo Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) năm 2022, ở Việt Nam, sản xuất lúa gạo đóng góp 19% tổng lượng phát thải khí nhà kính (KNK) toàn quốc. Những khí thải này xuất phát từ các yếu tố khác nhau như phá rừng, việc sử dụng mật độ phân bón và nước tưới càng ngày càng tăng, và việc quản lý không tốt các sản phẩm phụ như rơm và vỏ trấu.

Tương tự, các vườn trồng cà phê cũng là một trong những nguy cơ trực tiếp và gián tiếp của nạn phá rừng.

Để giải quyết những vấn đề này, kinh tế tuần hoàn là một phương pháp tiếp cận nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến hệ sinh thái nông nghiệp và cải thiện hiệu suất kinh tế.

Các phụ phẩm cà phê, lúa từ một công đoạn sản xuất trở thành nguyên liệu cho các công đoạn tiếp theo, tạo ra một hệ sinh thái gồm các sản phẩm chất lượng cao có lợi cho sức khỏe và phúc lợi chung.

Việc tích hợp Mô hình kinh tế tuần hoàn được tối đa hóa ở các giai đoạn của chu trình sản xuất, hài hòa giữa phát triển bền vững và bảo vệ môi trường.

Sự hợp tác trong sáng kiến này sẽ xác định và lan rộng các giải pháp tuần hoàn liên quan đến chất thải nông thôn và chất thải đô thị tại các địa điểm được lựa chọn thông qua các khóa đào tạo thực tiễn tăng cường năng lực cho 200 nhóm nông dân.

Thêm vào đó, hai mô hình kinh doanh tiềm năng sẽ được chọn để xác định những khó khăn và tìm ra các giải pháp tuần hoàn phù hợp. Chẳng hạn, hỗ trợ tư vấn kỹ thuật sẽ hỗ trợ những mô hình này trở nên khả thi về mặt kinh tế, tiết kiệm tài nguyên và trở thành giải pháp nông nghiệp thông minh với khí hậu.

Mạng lưới Kinh tế tuần hoàn Việt Nam sẽ đồng chủ trì buổi hội thảo để phổ biến các mô hình kinh doanh cải tiến để nhân rộng ở các tỉnh khác và thúc đẩy việc học hỏi bằng cách tạo điều kiện kết nối các bên liên quan, bao gồm các cơ quan chính phủ, các công ty tư nhân, các hiệp hội, cơ quan học thuật và đối tác phát triển.

Bà Ramla Khalidi, Trưởng Đại diện Thường trú của UNDP tại Việt Nam, nhận định: "Áp dụng nguyên tắc tuần hoàn trong nông nghiệp có tiềm năng giảm lượng khí thải carbon của Việt Nam, giảm thiểu chất thải và đồng thời còn tạo ra thêm các cơ hội việc làm.

Sáng kiến thử nghiệm này nằm trong khuôn khổ các công việc UNDP đang triển khai nhằm khuyến khích phát triển nông nghiệp xanh, carbon thấp và nông nghiệp tuần hoàn. Ngoài ra, sáng kiến cũng thúc đẩy sự tham gia của các hộ nông dân quy mô nhỏ tại 3 tỉnh triển khai sáng kiến."

Chia sẻ về mục tiêu của sáng kiến chung này, Tiến sĩ Mark Smith, Tổng Giám đốc IWMI cho biết: "Mục tiêu chung của chúng tôi là đảm bảo các giải pháp sinh thái tuần hoàn được sử dụng hiệu quả để tạo ra lợi ích kinh tế, môi trường và xã hội, giúp hộ nông dân và các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở các khu vực nông thôn và thành thị, từ đó đóng góp vào việc giảm lượng phát thải KNK."

Sự hợp tác giữa UNDP và IWMI nhấn mạnh tầm quan trọng của các đối tác trong việc đạt được sự phát triển bền vững. Bằng cách kết hợp kiến thức chuyên môn và nguồn lực, hai tổ chức đặt mục tiêu thúc đẩy quá trình chuyển đổi hướng tới các hệ thống nông nghiệp thực phẩm với khả năng phục hồi và thiên nhiên tích cực. Các hoạt động này cũng được thực hiện nhờ vào Sáng kiến CGIAR về Giải pháp thiên nhiên tích cực (Nature+).