Ông Michael Kokalari, chuyên gia kinh tế thuộc VinaCapital.

Thặng dư thương mại giúp Việt Nam cắt giảm lãi suất

Trong báo cáo công bố ngày 10/8, ông Michael Kokalari - Giám đốc phòng phân tích kinh tế vĩ mô và nghiên cứu thị trường của VinaCapital lưu ý về chi tiết Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã cắt giảm lãi suất điều hành 4 lần trong năm nay, giảm 150 điểm cơ bản xuống còn 4,5% (đối với lãi suất tái cấp vốn), trái ngược với Fed tăng lãi suất 4 lần trong năm 2023, tăng 100 điểm cơ bản lên 5,5%.

Việc cắt lãi suất điều hành thúc đẩy các ngân hàng thương mại giảm lãi suất huy động và lãi suất cho vay (lãi suất huy động đã giảm khoảng 150 điểm cơ bản kể từ đầu năm đến nay).

Trung bình lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng.

Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới cắt giảm lãi suất điều hành trong năm 2023. Ông Michael Kokalari cho biết, năm 2022, Fed tăng lãi suất thêm 425 điểm cơ bản, NHNN cũng tăng lãi suất điều hành tại Việt Nam lên 200 điểm, chủ yếu để bảo vệ tỷ giá.

Vào thời điểm đó, NHNN nhắm đến việc duy trì lãi suất VND liên ngân hàng ngắn hạn cao hơn khoảng 200 điểm cơ bản so với lãi suất USD liên ngân hàng ngắn hạn và chiến lược này đã thành công, được chứng minh bởi việc VND chỉ mất giá hơn 3% trong năm trước, so với mức mất giá từ 4 - 9% của các đồng tiền thuộc những nền kinh tế mới nổi trong khu vực.

Năm nay, Chính phủ đã chuyển hướng tập trung sang ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. NHNN cắt giảm lãi suất mặc dù Fed vẫn đang trong lộ trình tăng khiến lãi suất VND liên ngân hàng ngắn hạn đang thấp hơn khoảng 400 điểm cơ bản so với lãi suất USD liên ngân hàng ngắn hạn - một khoảng chênh lệch cao.

Tuy nhiên, giá trị của VND giảm chưa đến 1% tính từ đầu năm đến thời điểm hiện tại, nhờ được hỗ trợ bởi thặng dư thương mại đang tăng mạnh của Việt Nam, từ 0% GDP trong 7 tháng đầu năm 2022 lên tới 6% GDP trong 7 tháng đầu năm 2023, theo VinaCapital.

Thặng dư thương mại cao, kết hợp với dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vượt trên 4% GDP trong 7 tháng đầu năm 2023 đã giúp duy trì giá trị của VND và cho phép NHNN cắt giảm lãi suất.

Lãi suất VND so với USD.

Tâm lý cải thiện đối với thị trường bất động sản

Về thị trường chứng khoán, theo chuyên gia VinaCapital, một trong những lý do khiến VN-Index giảm 33% trong năm 2022 là do lãi suất tiền gửi ngân hàng hấp dẫn khiến nhiều nhà đầu tư bán cổ phiếu và gửi tiền tiết kiệm. Vào cuối năm 2022, nhà đầu tư có thể nhận lãi suất lên đến hai chữ số khi gửi tiền với kỳ hạn 1 năm tại một số ngân hàng.

Sang năm 2023, các khoản tiền gửi với kỳ hạn 6 tháng đã đến thời gian đáo hạn, cộng thêm lãi suất giảm và định giá cổ phiếu rẻ, nhà đầu tư bắt đầu rút tiền đưa vào thị trường chứng khoán. Đây chính là một trong những lý do khiến VN-Index tăng hơn 20% từ đầu năm đến nay.

Giá cổ phiếu hai ngành ngân hàng và bất động sản tăng mạnh hơn chỉ số chung (gần 30%). Đây cũng là hai ngành chiếm tỷ trọng lớn trong chỉ số VN-Index (ngân hàng chiếm 35% và bất động sản chiếm 18%).

Ông Michael Kokalari cho rằng, sự cải thiện tâm lý thị trường đối với giá cổ phiếu ngân hàng đến từ việc nhà đầu tư bớt lo ngại về chất lượng tài sản và kỳ vọng vào tăng trưởng tín dụng cao hơn trong nửa cuối năm khi lãi suất thấp hơn. Tuy nhiên, ông lưu ý rằng lãi suất cho vay giảm không đồng đều giữa các ngân hàng.

Đối với thị trường bất động sản, VinaCapital đánh giá, các hoạt động giao dịch đang có dấu hiệu phục hồi trở lại, một phần là do lãi suất vay mua nhà đã giảm hơn 50 điểm cơ bản tại nhiều ngân hàng trong tháng qua. Ông kỳ vọng lãi suất vay mua nhà sẽ giảm thêm 50 - 100 điểm cơ bản trong 6 - 12 tháng tới.

“Tâm lý cải thiện đối với thị trường bất động sản đã tác động tích cực đến cổ phiếu bất động sản lớn cũng như các công ty hưởng lợi từ hoạt động phát triển bất động sản như xây dựng, thép...”, vị chuyên gia nhận định.

Theo ông Michael Kokalari, tỷ lệ P/E của VN-Index năm 2023 hiện đang thấp hơn 30% so với trung bình 5 năm qua và thấp hơn 10% so với định giá P/E của các thị trường trong khu vực. Trong khi đó, tăng trưởng kinh tế Việt Nam sẽ được cải thiện trong nửa cuối năm nhờ vào các chính sách thúc đẩy từ phía Chính phủ, bao gồm việc cắt giảm lãi suất.

Nhận định rằng tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam sẽ tăng vọt từ 6% trong năm 2023 lên hơn 20% vào năm 2024, chuyên gia VinaCapital dự báo đà phục hồi của VN-Index sẽ vẫn tiếp tục.