Ảnh minh họa: VASEP

Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) dẫn số liệu từ Cục Hải quan cho thấy, kim ngạch xuất khẩu ghẹ trong 11 tháng đầu năm 2025 tăng 9% so với cùng kỳ năm trước (YoY), lên 81 triệu USD. Riêng thị trường Mỹ đạt gần 67 triệu USD, tăng 15% so với cùng kỳ năm trước.

Với kết quả trên, Mỹ vẫn là thị trường chủ lực cho xuất khẩu ghẹ Việt Nam khi chiếm tới 82% giá trị.

Tuy nhiên, VASEP cho rằng, việc tập trung vào một thị trường cũng đang gây ra những rủi ro nhất định cho ngành, đặc biệt khi Mỹ áp dụng mức thuế đối ứng mới cũng như quy định thực hiện Đạo luật Bảo vệ động vật biển có vú (MMPA).

Trong bối cảnh trên, theo VASEP, EU được coi là thị trường tiềm năng cho doanh nghiệp ghẹ Việt Nam. Lũy kế 11 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này sang EU đã tăng tới 109% so với cùng kỳ năm trước (YoY), lên gần 3 triệu USD. Trong đó, giá trị xuất khẩu sang Pháp, Bỉ tăng ở mức ba con số, lần lượt là 121% và 952%.

Xu hướng tại các thị trường xuất khẩu ghẹ

Nhận định về xu hướng, VASEP cho rằng, các nhà nhập khẩu ngày càng ưu tiên truy xuất nguồn gốc, bền vững (MSC, FIP) và chế biến giá trị gia tăng. Điều này buộc doanh nghiệp Việt Nam phải thích ứng nhanh hơn về quy trình và hồ sơ. Đây cũng là hướng đi để ghẹ Việt Nam “giảm lệ thuộc” trước biến động chính sách của một thị trường đơn lẻ.

EU nhiều khả năng tiếp tục là “điểm tựa” nhờ tốc độ tăng trưởng mạnh. Tuy nhiên, tăng trưởng của doanh nghiệp sẽ phải đi kèm với các điều kiện như truy xuất nguồn gốc, đáp ứng tiêu chuẩn bền vững, sản phẩm chế biến sâu.

Tại Mỹ, cuối tháng 10/2025, Tòa án Thương mại Quốc tế nước này đã đưa ra phán quyết tạm hoãn lệnh cấm nhập khẩu ghẹ từ Việt Nam, Philippines, Indonesia và Sri Lanka. Thời gian sẽ kéo dài cho đến khi Cơ quan Quản lý khí quyển và đại dương quốc gia Mỹ (NOAA/NMFS) hoàn tất việc đánh giá về mức độ tương đương trong việc bảo vệ động vật biển có vú giữa các quốc gia xuất khẩu và Mỹ.

VASEP cho rằng, việc tạm hoãn không đồng nghĩa với hết rủi ro. Dù vậy, đây sẽ khoảng thời gian vàng để doanh nghiệp Việt hoàn thiện hồ sơ, củng cố bằng chứng tuân thủ và chuẩn hóa chuỗi truy xuất.

Trước đó, vào tháng 9/2025, NOAA/NMFS đã gửi kết luận cuối cùng và thông báo từ chối công nhận tương đương đối với 12 nghề khai thác hải sản của Việt Nam theo Đạo luật MMPA của nước này. Theo đó, các loài hải sản khai thác sẽ bị dừng nhập khẩu vào Mỹ kể từ ngày 1/1/2026, bao gồm cá ngừ, cá kiếm, cá mú, cá thu, cá đối, ghẹ, mực, cá nục…

Với đà tăng trưởng như hiện nay, VASEP dự báo xuất khẩu ghẹ của Việt Nam có cơ hội duy trì đà tăng trưởng trong năm 2026 nếu Mỹ tiếp tục nhập khẩu và doanh nghiệp nhanh chóng chuẩn hóa hồ sơ tuân thủ theo MMPA.