Sáng 28/5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch.

Giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu nêu, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, trong thời gian tới, Luật Quy hoạch sẽ được sửa đồng bộ và tổng thể.

Tuy nhiên, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch là do yêu cầu về thay đổi chiến lược liên quan đến chủ trương định hướng lớn về sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh và xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp. "Từ 1/7 các địa phương sẽ hoạt động theo mô hình địa phương 2 cấp, tất cả các việc triển khai các dự án sẽ vướng, do đó, dứt khoát phải gấp rút sửa đổi Luật lần này," Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, lần sửa đổi này sẽ chỉ tập trung vào 3 vấn đề lớn.

Thứ nhất, đảm bảo điều chỉnh ngay được các quy hoạch ở tất cả các cấp. Theo đó, tất cả các địa phương sẽ thực hiện điều chỉnh quy hoạch ngay sau khi Nghị quyết về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh có hiệu lực. Đồng thời đảm bảo nguyên tắc là các quy hoạch đang được triển khai thì tiếp tục được thực hiện cho đến khi quy hoạch điều chỉnh có hiệu lực.

Thứ hai, đẩy mạnh phân cấp phân quyền tối đa, tăng cường quyền tự chủ, tính chủ động sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của các cấp ngành khi triển khai mô hình địa phương 2 cấp.

"Bởi nếu như quy định hiện hành của Luật Quy hoạch thì việc phân cấp rất khó khăn. Cái gì ở dưới địa phương thay đổi đều phải trình lên Chính phủ, Quốc hội. Do đó, sửa Luật lần này phải đẩy mạnh phân cấp, phân quyền rất rõ ràng," Bộ trưởng cho biết.

Cuối cùng tháo gỡ các vướng mắc phát sinh trên thực tiễn phải xử lý ngay để triển khai thực hiện các dự án, đáp ứng ngay yêu cầu tăng trưởng 8% năm 2025 và mục tiêu tăng trưởng 2 con số vào các năm tiếp theo.

Đối với ý kiến của đại biểu cho rằng, nên tạm dừng Luật Đấu thầu và Luật Quy hoạch để chờ sửa tổng thể, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng bày tỏ quan điểm dứt khoát: "Không thể dừng được".

"Vì không kiểm soát được, lại dừng thì không ổn, sẽ hỗn loạn ngay. Báo cáo đại biểu là 100% các quốc gia trên thế giới đều có Luật Đấu thầu. Khi chúng ta đã sử dụng vốn đầu tư công, sử dụng vốn ngân sách là phải đấu thầu. Không thể nói bây giờ mình bỏ luật Đấu thầu hay dừng luật Đấu thầu được," ông Thắng nhấn mạnh.

Tương tự với Luật Quy hoạch, Bộ trưởng Tài chính cho rằng một đất nước phải có luật, phải có quy hoạch. Theo Bộ trưởng, những gì chưa phù hợp, vướng mắc thì phải cầu thị, điều chỉnh để có thể thực hiện được.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Ảnh: Medai Quốc hội.

Phân cấp mạnh mẽ, thủ tục đơn giản

Một vấn đề quan trọng nữa trong dự thảo Luật sửa đổi lần này được Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh là việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho 34 địa phương vận hành thông suốt, triển khai tốt nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội mà không bị "vướng" khi thu hút doanh nghiệp đầu tư, thu hút các dự án.

Tinh thần là phân cấp mạnh mẽ và phân quyền tối đa theo định hướng "địa phương quyết, địa phương làm và địa phương chịu trách nhiệm", gắn với triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Bộ trưởng Tài chính nêu rõ.

Theo đó, nhiều thẩm quyền trước đây thuộc Quốc hội sẽ được chuyển giao cho Chính phủ, như quyền quyết định phân vùng lập quy hoạch, phê duyệt quy hoạch không gian biển quốc gia và quy hoạch sử dụng đất quốc gia.

Có ý kiến đại biểu băn khoăn về liệu việc này có vượt thẩm quyền của Quốc hội trong quyết định quy hoạch hay không, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng giải trình cho biết, hiện Quốc hội có thẩm quyền quyết định quy hoạch quốc gia, trong đó bao gồm cả quy hoạch về không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất. Do đó, về tổng thể Quốc hội vẫn kiểm soát nội dung này.

"Hiện nay, để điều chỉnh về quy hoạch không gian biển hay quy hoạch đất quốc gia, Chính phủ phải trình Quốc hội, mà Quốc hội mỗi năm chỉ họp hai kỳ. Do đó Chính phủ đề xuất phân cấp để đảm bảo linh hoạt, kịp thời trong điều hành," Bộ trưởng nhấn mạnh.

Song song với phân cấp, dự thảo luật cũng thực hiện đơn giản hóa mạnh mẽ thủ tục hành chính trong quá trình điều chỉnh quy hoạch. Cụ thể, các bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch và xin chủ trương điều chỉnh quy hoạch đều được loại bỏ. Nhờ vậy, thời gian thực hiện quy trình điều chỉnh quy hoạch sẽ giảm khoảng 45-54% so với trình tự hiện hành.

Bên cạnh đó, dự thảo cũng bổ sung các quy định cụ thể nhằm xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch, vốn là điểm nghẽn lâu nay trong thực tiễn. Trong trường hợp quy hoạch do các cơ quan khác nhau lập có mâu thuẫn, cơ quan cấp trên như Thủ tướng Chính phủ sẽ là người quyết định quy hoạch nào cần điều chỉnh. Với các quy hoạch do cùng một cơ quan lập, chính cơ quan đó sẽ chịu trách nhiệm giải quyết.

Về nội dung quy hoạch, tiếp thu ý kiến của đại biểu, dự thảo Luật sửa đổi theo hướng nội dung quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, kế hoạch tỉnh chỉ bao gồm những quy định mang tính khung định hướng và có tính mở để kiến tạo và mở rộng không gian phát triển.

Nội dung chi tiết sẽ được thể hiện tại quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành. Nội dung cụ thể của quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh sẽ được quy định tại nghị định để tạo sự linh hoạt trong triển khai thực hiện.

'Tránh tình trạng hiện nay là xã chờ tỉnh, tỉnh chờ trung ương' Tại phiên thảo luận, góp ý vào dự thảo Luật, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk nhìn nhận, dự thảo Luật lần này nhằm điều phối, phân bổ nguồn lực và kiến tạo không gian phát triển, đáp ứng yêu cầu của công cuộc sáp nhập tổ chức bộ máy, điều chỉnh và mở rộng địa giới hành chính, giải quyết những bất cập, điểm nghẽn trong thực tiễn. Về trình tự thủ tục điều chỉnh cấp quốc gia quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, Đại biểu kiến nghị, các cơ quan được xin ý kiến có trách nhiệm trả lời bằng văn bản trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận hồ sơ gửi xin ý kiến. Nếu quá thời hạn này, các cơ quan không trả lời thì xem như là đồng ý. "Quy định như vậy sẽ như là lời cam kết các cơ quan có trách nhiệm khi nhận hồ sơ thì phải có trách nhiệm trả lời các văn bản cho các đơn vị địa phương, tránh tình trạng hiện nay là xã chờ tỉnh, tỉnh chờ trung ương gây, lãng phí thời gian và mất cơ hội tiếp nhận các dự án phát triển kinh tế - xã hội," đại biểu nói. Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk. Ảnh: Medai Quốc hội. Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng - Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cũng đề nghị quy định cụ thể hơn vai trò, trách nhiệm và cơ chế của chính quyền địa phương cấp xã trong công tác quy hoạch. "Việc ghi nhận vị trí cấp xã trong hệ thống quy hoạch là cần thiết trong bối cảnh chuyển đổi sang mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bảo đảm tính thực tiễn trong tổ chức thực thi pháp luật về quy hoạch," đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị. Đối với quy hoạch tỉnh, đại biểu cũng đề nghị làm rõ trách nhiệm của cơ quan lập quy hoạch tỉnh trong việc lấy ý kiến chính thức của UBND cấp xã cũng như yêu cầu UBND cấp xã cung cấp dữ liệu, đề xuất định hướng phát triển không gian, dân cư, hạ tầng sản xuất của địa phương. "Cấp xã tuy không có quyền quyết định quy hoạch nhưng lại là nơi trực tiếp quản lý hiện trạng sử dụng đất, nếu không có cơ chế ràng buộc vai trò của cấp xã thì việc triển khai thực hiện quy hoạch sẽ thiếu lực lượng," đại biểu nêu.