Ngoài mục tiêu là "cầu nối" nhà cung cấp với nhà thuốc cũng như người dùng, Buymed kỳ vọng biến các nhà thuốc không chỉ là nơi bán thuốc mà còn cung cấp các dịch vụ chăm sóc sơ cấp cho người dân.

Mekong ASEAN có dịp trò chuyện với anh Vương Đình Vũ, đồng sáng lập startup Buymed về hành trình khởi nghiệp và tham vọng đổi mới ngành dược phẩm đang phân mảnh tại Việt Nam.

Mekong ASEAN: Cơ duyên nào khiến anh có ý tưởng xây dựng Buymed?

Anh Vương Đình Vũ: Trước khi bắt tay lập Buymed, gia đình tôi đã tham gia kinh doanh trong lĩnh vực phân phối dược phẩm từ rất lâu rồi. Tôi nhận ra nhiều vấn đề vướng mắc trong ngành này và muốn tìm cách giải quyết. Trong buổi gặp mặt với Hoàng Nguyễn và Peter Nguyễn, chúng tôi cùng bàn về ý tưởng làm sao đơn giản hóa ngành phân phối dược phẩm Việt Nam. Với những ý tưởng ban đầu như vậy, Buymed ra đời vào năm 2018.

Tại Việt Nam, mô hình chợ thuốc sỉ chỉ có mặt tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP HCM. Thông thường, mỗi nhà thuốc sẽ phân phối khoảng 1.000 loại thuốc. Trong khi, mỗi nhà sản xuất dược phẩm hay phân phối lại chỉ cung cấp 100 – 200 loại. Như vậy, để nhập đủ hàng, họ sẽ cần liên lạc với 5-10 bên liên quan. Quá trình đó có khi mất tới cả ngày, từ việc tìm kiếm, lên đơn, kiểm tra chất lượng, nguồn gốc, nhập hàng. Không chỉ phải đi lấy hàng ở nhiều nhà cung cấp khác nhau, họ phải di chuyển quãng đường khá xa để lên thành phố hoặc khu vực trung tâm thì mới có thể lấy đủ thuốc hành nghề.

Khi ấy, chúng tôi chỉ nghĩ đơn giản là nếu mình làm được một kênh phân phối thuốc cho cả nhà thuốc và người dân thì sẽ tạo ra rất nhiều giá trị. Với tham vọng là "cầu nối" các công ty sản xuất, phân phối dược phẩm với các nhà thuốc, phòng khám cũng như người dùng tại Việt Nam, Buymed vận hành nền tảng thương mại điện tử dược phẩm thuocsi.vn.

Thực ra, những bài toán mà Buymed giải thì ai cũng muốn giải. Làm sao để mọi người tiếp cận thuốc một cách đơn giản, tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe một cách đơn giản. Tại Việt Nam, rất dễ thấy cảnh người dân ở quê lên các bệnh viện lớn tại Hà Nội hay TP HCM nằm ngồi la liệt để chờ thuốc, khám bệnh. Chúng ta đang thiếu lớp chăm sóc sơ cấp và một trong những mong muốn của Buymed là biến những nhà thuốc thành các lớp chăm sóc sơ cấp như những trung tâm chăm sóc y tế xã, phường. Như vậy, nhà thuốc sẽ không chỉ là nơi mua bán thuốc mà là còn là nơi là chăm sóc bệnh nhân.

Mekong ASEAN: Trong hành trình khởi nghiệp đó, Buymed đã phải đối mặt với những trở ngại nào?

Anh Vương Đình Vũ: Mỗi thời điểm đều có một khó khăn khác nhau. Khó khăn ban đầu của Buymed là tìm kiếm khách hàng. Khi mới bắt đầu, chẳng hạn có 100 người tiếp cận mình thì chỉ có khoảng 4-5 người nhận ra giá trị mà mình mang lại thôi. Bài toán lúc bấy giờ của Buymed là làm sao để tìm ra được 4-5 người này để phục vụ họ.

Khi mà doanh nghiệp tốt hơn một chút thì vấn đề lúc này là về kho bãi. Ngày trước, chúng tôi chỉ đơn giản là một kênh phân phối thuốc chứ chưa tập trung phát triển đa nền tảng như bây giờ.

Năm 2020, đại dịch Covid-19 bùng phát, mọi hoạt động phải dừng lại dẫn đến vấn đề giao hàng là một trở ngại lớn. Thời điểm đó, các khâu vận chuyển hàng hóa đều thông qua các bên như Giaohangtietkiem, giaohangnhanh...Họ bị “vỡ trận” ở kho tổng vì lệnh phong tỏa. Hoạt động của Buymed cũng bị gián đoạn rất nhiều. Nhà thuốc, người dân thì rất cần thuốc và các thiết bị y tế. Để đảm bảo vận hành và giao hàng thời điểm đó rất là cực. Đã có lúc tưởng chừng không thể tiếp tục, nhưng nghĩ tới sứ mệnh vận chuyển hàng hoá thiết yếu cho cả nước, toàn thể nhân viên động viên nhau, nghĩ cách để tiếp tục vận hành.

Khó khăn là vậy nhưng thời điểm đó cũng được xem là "trong nguy có cơ" đối với Buymed khi nền tảng thuocsi.vn gần như là đơn vị duy nhất có thể vận chuyển thuốc, thiết bị y tế trên toàn quốc. Nhờ vậy, khi đại dịch Covid-19 qua đi, Buymed đã gây dựng được niềm tin từ rất nhiều nhà thuốc, phòng khám, bệnh viện trên toàn quốc, từ đó tiếp tục hoạt động mạnh mẽ.

Giải quyết xong giao hàng thì lại là bài toán cạnh tranh. Trong thời gian Covid-19, ngành dược là điểm sáng bởi đó là ngành ít chịu ảnh hưởng nhất. Thị trường dược phẩm tiềm năng cũng là lúc xuất hiện đối thủ và bắt đầu có sự cạnh tranh về giá.

Mekong ASEAN: Vậy những cột mốc nào trong hành trình phát triển Buymed khiến các nhà sáng lập tự tin là mình đang đi đúng hướng?

Anh Vương Đình Vũ: Đối với tôi, dấu mốc đầu tiên trong hành trình khởi nghiệp là khi mình tìm được cộng sự. Hoàng Nguyễn và Peter Nguyễn khi đó đều đang trên đà phát triển sự nghiệp. Việc thuyết phục được họ tham gia câu chuyện của mình đã là một dấu hiệu cho thấy "mình đang có một cái gì đó rồi". Ba người có chung một mục tiêu là làm được một điều gì mới trong lĩnh vực dược phẩm, mang tính xã hội cao và tác động đến nhiều người.

Việc đưa thuốc thành công tới các nhà thuốc cũng là thành công lớn trong nỗ lực này. Khoảng thời gian Covid-19, thuốc là mặt hàng mà cả xã hội cần. Lệnh phong toả cùng nỗi sợ "dính Covid" khiến các nhà cung cấp, nhà thuốc thu hẹp dần nên việc mua bán, vận chuyển thuốc cũng rất khó khăn. Tuy nhiên, đó cũng là lúc mà rất nhiều nhà thuốc bắt đầu biết đến Buymed thông qua kênh phân phối thuocsi.vn.

Tiếp đến, năm 2019, tại vòng gọi vốn Seed do VietCapital Ventures và Cocoon Capital dẫn đầu, Buymed lần đầu tiên huy động thành công 500.000 USD. Đây là con số lớn đối với bọn mình khi ấy còn là thanh niên mới 26 tuổi.

Một doanh nghiệp được xem là đi đúng hướng khi doanh nghiệp đó tiếp tục tăng trưởng, có nhiều khách hàng, sản phẩm và cơ hội làm những việc khác. Ban đầu, Buymed tập trung vào nhóm khách hàng thích nghi nhanh (Early Adopter), giúp họ hiểu rõ mô hình hoạt động của nền tảng. Nhờ chiến lược này, trong giai đoạn đầu, Buymed đã chinh phục được hơn 12.000 nhà thuốc trong tổng số hơn 60.000 nhà thuốc đang hoạt động tại Việt Nam, với tỷ lệ khách hàng thường xuyên sử dụng nền tảng là 90%.

Không riêng Buymed, doanh nghiệp nào cũng có những thời điểm đi lên rồi đi xuống. Mỗi năm là một khó khăn khác biệt hoàn toàn mà gần như là khởi nghiệp lại từ đầu. Những ngày tháng đó thì động lực của bọn tôi là các cộng sự, các bạn nhân viên cùng chung chí hướng.

Mekong ASEAN: Có sự khác biệt nào trong bức tranh phân phối dược phẩm ở thời điểm Buymed ra đời và hiện tại. Chiến lược kinh doanh của Buymed đã thay đổi ra sao?

Anh Vương Đình Vũ: Thời điểm trước khi Buymed ra đời, hầu như mọi thứ đều offline và tồn tại dưới dạng chợ sỉ, phân phối truyền thống. Chiến lược kinh doanh khi ấy của Buymed đi theo một hướng khác. Đa phần các doanh nghiệp khi tiến vào thị trường Việt Nam thường chọn Hà Nội và TP HCM là thị trường chính. Với Buymed, chúng tôi xác định các khu vực vùng ven, các tỉnh, thành phố nhỏ là thị trường ngách. Bởi đây là nơi mà các nhà bán lẻ thuốc ở địa phương ít có cơ hội tiếp cận nguồn cung thuốc đa dạng, giá cả hợp lý và có xác minh về nguồn gốc.

Trong những ngày đầu khởi nghiệp, chúng tôi quyết định không thuê trình dược viên để đến chào hàng từng nhà thuốc như cách làm truyền thống. Cách của chúng tôi là chạy quảng cáo trên mạng, gửi tin nhắn tới những chủ hiệu thuốc ở vùng sâu vùng xa. Mỗi ngày, chúng tôi phải ngồi nhắn đến 100 tin nhắn SMS và chỉ có khoảng 10 người trong đó trả lời và đặt hàng.

So với cách phân phối thuốc truyền thống thì cách hoạt động của Buymed có thể tiết kiệm 50% chi phí. Thuocsi.vn cung cấp hệ thống tự động ghép cặp các nhà cung cấp thuốc với cơ sở y tế đồng thời trọn gói dịch vụ logistics nhằm tối giản hóa quá trình cung ứng dược phẩm tại Việt Nam. Các nhà thuốc tiết kiệm được trung bình từ 5-10% chi phí, từ đó người tiêu dùng có thể mua được với giá rẻ hơn. Thuocsi.vn đã thể hiện rõ lợi thế và sự vượt trội so với cách thức phân phối truyền thống khi đồng thời thỏa mãn được 2 nhu cầu thiết yếu của cả bên cung và bên cầu.

Mekong ASEAN: Đứng ở góc độ là người tiêu dùng, một trong những điều đáng lo ngại nhất là sợ mua phải thuốc giả. Vậy Buymed đã giải quyết bài toán này như thế nào?

Anh Vương Đình Vũ: Khi xây dựng Buymed, có hai yếu tố chúng tôi quan tâm hàng đầu, đó là làm sao để nhà cung cấp có thể tin tưởng gửi hàng và khách hàng có thể an tâm đặt hàng.

Lời giải của Buymed là chỉ làm việc với các nhà cung cấp có uy tín, đầy đủ giấy tờ cấp phép kinh doanh dược phẩm và hồ sơ chứng nhận đạt chuẩn nhà thuốc thực hành tốt quản lý bán thuốc. Điều này giúp Buymed đưa các sản phẩm chính hãng từ nguồn (nhà máy của hãng dược, nhà phân phối độc quyền) trực tiếp đến tay nhà thuốc mà không phải qua trung gian. Các nhà thuốc có thể tiếp cận với nguồn thuốc chất lượng và đảm bảo nguồn gốc xuất xứ.

Đi qua một quy trình kiểm soát nghiêm ngặt như vậy, thuốc giả khó có thể lọt vào, nhưng nếu chẳng may lọt vào, vẫn có thể phát hiện và ngăn chặn ngay. Sáng kiến của Buymed là tích hợp mã QR định danh vào tất cả các sản phẩm và sử dụng máy quang phổ Raman cầm tay Thermo Truscan RM trong việc kiểm tra chất lượng thuốc. Thuốc đi qua kho của thuocsi.vn đều phải có mã QR và thông qua đó sẽ biết thuốc này mua ở đâu, lúc nào và của ai. Trường hợp phát hiện ra thuốc giả, mình sẽ tra ngược lại để làm việc với bên cung cấp đó. Ai làm sai thì bồi thường và chịu các mức phạt như hợp đồng đã ký. Nghiêm trọng hơn thì sẽ ngưng hợp tác.

Về giá, bên bán sẽ tự quyết định trên nền tảng thuocsi.vn nhưng công nghệ sẽ giúp hiển thị so sánh giá. Trường hợp cần thiết, chúng tôi tư vấn mức giá mà họ nên niêm yết trên sàn. Thuocsi.vn không cạnh tranh về giá nhưng sẽ luôn có giải pháp để cùng trao đổi với các bên, bảo đảm giá sản phẩm sẽ là mức giá hợp lý nhất để bảo vệ quyền lợi khách hàng.

Mekong ASEAN: Thời gian tới, Buymed dự định chinh phục thị trường nước ngoài như thế nào? Xin anh chia sẻ cụ thể hơn về kế hoạch phát triển của Buymed trong những năm tới?

Anh Vương Đình Vũ: Ngoài thị trường Việt Nam, Buymed đã có văn phòng và hệ thống kho bãi tại 3 quốc gia Đông Nam Á khác là Singapore, Thái Lan và Campuchia. Thời gian tới, Buymed đặt mục tiêu hiện diện ở tất cả quốc gia trong khu vực Đông Nam Á. Tuy nhiên, dược phẩm là một ngành đặc thù nên mỗi thị trường, Buymed đều phải nghiên cứu, đánh giá cụ thể để có một lời giải riêng.

Ngoài mục tiêu giúp nhà thuốc truyền thống tiếp cận được nguồn thuốc đảm bảo chất lượng, xuất xứ, giá cả hợp lý, Buymed còn hỗ trợ nhà thuốc hoàn thiện mô hình nhà thuốc hiện đại, từng bước biến nhà thuốc không chỉ là một nơi bán thuốc mà còn cung cấp dịch vụ chăm sóc sơ cấp và các dịch vụ liên quan cho người dân.