Theo CNBC trích dẫn công ty dữ liệu Crunchbase, các công ty được hỗ trợ bởi vốn đầu tư mạo hiểm trên toàn cầu trong 3 quý đầu năm 2022 chỉ huy động được 369 tỷ USD. So với mức tăng kỷ lục 98% của năm 2021 là 679,4 tỷ USD, đây là một con số thấp hơn rất nhiều.
Khu vực Đông Nam Á cũng không nằm ngoài xu hướng thế giới. Theo ông Gavin Teo, đối tác chung của Altara Ventures, hợp đồng triển khai vốn đầu tư từ các quỹ đầu tư mạo hiểm tại Đông Nam Á chỉ tăng 25% tới 30% trong năm 2022, với Indonesia nhận nhiều vốn đầu tư hơn các quốc gia khác trong khu vực. Về từng giai đoạn cụ thể, số vốn tập trung nhiều tại giai đoạn Series B+ và ít hơn ở giai đoạn hạt giống và Series A.
Tuy nhiên, tình trạng này xảy ra không phải vì các quỹ đầu tư mạo hiểm này thiếu thanh khoản. Dữ liệu từ nền tảng dữ liệu thị trường tư nhân PitchBook cho thấy các quỹ đầu tư mạo hiểm toàn cầu đã huy động được 151 tỷ USD trong 3 quý đầu năm nay. Điều này có nghĩa là số tiền có thể mang đi đầu tư vượt qua bất kỳ khoản huy động vốn nào trong cả năm trước đây.
Tại Đông Nam Á, các quỹ đầu tư mạo hiểm lớn đều huy động được số vốn đáng kể. Cụ thể, Sequoia Đông Nam Á đã huy động được 850 triệu USD hồi tháng 6, East Ventures đã huy động được 550 triệu USD trong tháng 7 trong khi Insignia Ventures Partners đã huy động được 516 triệu USD trong tháng 8. Vì vậy, các quỹ đầu tư mạo hiểm hoàn toàn có thể chủ động và tích cực trong việc triển khai đầu tư.
Tuy nhiên ông Jeffrey Joe, đồng sáng lập và đối tác quản lý tại Alpha JWC Ventures có trụ sở tại Indonesia, nhận định vấn đề ở đây là định giá ở mức nào. Nhà đồng sáng lập và đối tác quản lý khu vực Châu Á tại Antler Jussi Salovaara cùng đồng ý với nhận định trên khi cho biết hầu hết các quỹ đều có vốn để triển khai nhưng họ đang tìm kiếm các cơ hội đầu tư tuyệt vời.
 |
Kể từ khi IPO trên sàn Nasdaq, giá trị thị trường của Grab đã giảm 69%. Ảnh: Reuters |
Tình hình thực tế lại đang đi ngược lại các mong đợi trên. Tính từ đầu năm 2022, lãi suất tăng và kết quả thu nhập đáng thất vọng đã khiến nhiều cổ phiếu công nghệ sụt giảm mạnh. Trong khi đó, các công ty startup ở Đông Nam Á phần lớn vẫn chưa có lãi, đặc biệt là những cái tên lớn như Sea Group và Grab đều lỗ hàng tỷ USD mỗi năm.
Thêm vào đó, các công ty thành công trong việc niêm yết đều đã mất hầu hết giá trị của mình. Một ví dụ chính là gã khổng lồ thương mại điện tử Sea được niêm yết trên NYSE. Hiện giá trị thị trường của tập đoàn này chỉ ở mức 30 tỷ USD, sụt giảm mạnh so với mức hơn 200 tỷ USD vào cuối năm 2021.
Trong khi đó, mức định giá 28 tỷ USD của GoTo đã giảm hơn 75% kể từ khi IPO tại Jakarta hồi tháng 4 và nền tảng gọi xe Grab đã mất 69% so với mức định giá ban đầu khoảng 40 tỷ USD kể từ khi IPO vào tháng 12/2021.
Ở diễn biến khác, một số lĩnh vực như thương mại nhanh – loại hình thương mại giao hàng tận tay khách hàng trong vòng 30 phút - đã chứng kiến sự thua lỗ. Ví dụ như công ty thương mại nhanh Bananas của Indonesia hồi tháng 10 đã thông báo sẽ đóng cửa hoạt động kinh doanh cửa hàng tạp hóa điện tử do thất bại trong việc khiến mô hình này vận hành hiệu quả chỉ sau 9 tháng đưa vào hoạt động.
Một công ty khác là công ty tạp hóa điện tử HappyFresh có trụ sở tại Indonesia đã ngừng hoạt động tại Malaysia sau 7 năm, trong khi Grab ngừng dịch vụ thương mại nhanh GrabMart Kilat tại Indonesia. Trên phạm vi quốc tế, một số công ty như Gopuff, Gorillas, Jiffy, Getir, Zapp và Buyk đều đã tuyên bố đóng cửa, thay đổi chiến lược hoặc sa thải nhân viên.
 |
Mảng kinh doanh thương mại điện tử của Sea Group là Shopee đã buộc phải thực hiện các biện pháp cắt giảm chi phí như sa thải nhân viên và rút khỏi một số thị trường. Ảnh: Reuters |
Nhận định về sự thay đổi trong thái độ đầu tư, ông Peng. T Ong, đồng sáng lập và đối tác quản lý tại Monk's Hill Ventures, giải thích các quỹ đầu tư mạo hiểm bị cuốn vào vòng quay tiền tệ hiện đã trở lại thực tế. Các quỹ này hiện giờ tập trung vào việc có một hướng đi cụ thể dẫn tới lợi nhuận và không vỡ nợ, đồng nghĩa với việc tập trung vào một hướng phát triển thận trọng hơn. Do đó, ông Jeffrey Joe cho biết điều đáng chú ý nhất trong năm tới là cách các công ty sẽ phát triển, bảo vệ giá trị của mình và tồn tại trong môi trường đầy thách thức.
Yinglan Tan, Giám đốc điều hành và đối tác quản lý sáng lập tại Insignia Ventures Partners có trụ sở tại Singapore, cho biết bối cảnh huy động vốn khó khăn hơn là phép thử cho thấy tính bền vững thực sự của các mô hình kinh doanh và nhu cầu của ngành. Khi dòng tiền trở nên khô cạn hơn, các công ty nào chưa sẵn sàng cho môi trường đầy thách thức sẽ gặp phải thất bại.
