Nhà máy xử lý dầu tại Nga. Ảnh: Reuters

Theo đánh giá của các chuyên gia, giá dầu gia tăng sẽ tác động lên cả hoạt động của doanh nghiệp lẫn người tiêu dùng tại châu Á. Hơn nữa, lạm phát và căng thẳng địa chính trị có nguy cơ làm sụt giảm tâm lý đầu tư và nhu cầu đi du lịch ngay sau khi các công ty chỉ bắt đầu phục hồi sau cuộc khủng hoảng COVID-19.

Dầu khí: Các công ty chịu tác động lớn

Justin Tang, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu châu Á của United First Partners tại Singapore, cho biết: “Tác động ngay lập tức từ chiến lược quân sự đặc biệt của Nga sẽ là giá dầu, do đó các công ty sử dụng dầu làm nguyên liệu đầu vào sẽ cảm thấy được sức ảnh hưởng”.

Hôm 24/2, giá dầu đang trên đà tăng vọt với giá dầu thô WTI chuẩn chạm mức 100 USD / thùng lần đầu tiên sau hơn 7 năm do những lo ngại về nguồn cung từ Nga. Sau Saudi Arabia, Nga là nước xuất khẩu dầu lớn thứ hai thế giới.

Margaret Yang, chiến lược gia tại DailyFX Singapore, nhận định: “Các nhà giao dịch dầu đang cảnh giác về nguy cơ leo thang của các cuộc xung đột có thể dẫn đến các hạn chế đối với xuất khẩu dầu của Nga và càng làm trầm trọng thêm hạn chế về nguồn cung trong một thị trường vốn đã gặp nhiều áp lực”.

Ngoài ra, bà cũng bổ sung rằng các tác động của giá dầu thô và khí đốt cao hơn sẽ còn vượt ra ngoài các công ty tiêu thụ dầu. Điều này có thể sẽ khiến lạm phát tăng mạnh nữa trên thế giới và khiến các ngân hàng trung ương thắt chặt chính sách tiền tệ với tốc độ nhanh hơn. Các tài sản rủi ro vì vậy sẽ chịu nhiều áp lực hơn, đặc biệt là lĩnh vực công nghệ vốn rất nhạy cảm với tỉ giá.

Mặt khác, một số doanh nghiệp năng lượng tại châu Á lại có khả năng đạt được lợi nhuận lớn. Ngày 24/2, giá cổ phiếu của công ty dầu khí Indonesia Medco Energi Internasional tăng 13% trong khi cổ phiếu của công ty thiết bị và dịch vụ dầu khí Elnusa tăng 12%. Các doanh nghiệp khác, trong đó có nhà kinh doanh và phân phối xăng dầu AKR Corporindo cùng công ty dầu khí PTT Exploration and Production của Thái Lan cũng lần lượt ghi nhận giá cổ phiếu tăng 6% và 3,5%.

Sân bay Quốc tế Narita, Nhật Bản. Ảnh: Flight-Report

Giao thông và du lịch: Lo ngại an ninh chủ yếu là về vùng không phận giữa Ukraine và Nga.

Những lo ngại về vùng không phận phía trên khu vực xảy ra xung đột đã ảnh hưởng tới các hãng hàng không châu Á. Trong một động thái hiếm hoi, Japan Airlines hôm 24/2 đã hủy một chuyến bay từ Tokyo tới Moscow. Theo người phát ngôn của hãng hàng không, nguyên nhân hủy chuyến do công ty này không thể xác định được liệu máy bay có thể hoạt động an toàn hay không. Tới 25/2, một chuyến bay khác từ Moscow tới Tokyo lại tiếp tục bị hủy.

Khi căng thẳng gia tăng, nhà cung cấp dữ liệu rủi ro Safe Airspace đã nâng mức độ rủi ro trong không phận của Ukraine lên mức “cấm bay”. Đại diện công ty cho biết bất kể di chuyển thực tế từ các lực lượng của Nga vào Ukraine ra sao, mức độ căng thẳng và bất ổn tại Ukraine vẫn đang rất cao. Chính điều này đã làm phát sinh những rủi ro lớn tới các hãng hàng không dân dụng.

Theo trang web theo dõi chuyến bay Flightradar24, nhiều hãng hàng không đã tránh bay qua Ukraine ngày 24/2. Các hãng hàng không châu Âu cũng liên tục hủy nhiều chuyến bay tới quốc gia này trong những ngày qua.

Sự sụt giảm trong nhu cầu đi lại quốc tế do các căng thẳng gia tăng cùng với giá nhiên liệu nhảy vọt sẽ là các đòn giáng lên sự phục hồi vẫn còn yếu của các hãng hàng không từ đại dịch Covid-19. Giá cổ phiếu của Singapore Airlines và Japan Airlines đều giảm 6% hôm 24/2 vừa qua.

Sau khi biến thể mới Omicron bắt đầu bùng phát tại châu Á, một số quốc gia như Thái Lan bắt đầu mở cửa biên giới trở lại cho những du khách đã được tiêm vaccine đầy đủ mà không yêu cầu cách ly bắt buộc.

Tuy nhiên, những rủi ro địa chính trị có thể sẽ khiến mọi người ngần ngại trong việc đi du lịch và khiến sự phục hồi du lịch tại các quốc gia châu Á và đặc biệt là Thái Lan gặp ảnh hưởng tiêu cực. Trong tháng 1 đầu năm có tới 23.760 du khách người Nga trong tổng số 133.903 khách du lịch quốc tế tới thăm Thái Lan – khiến Thái Lan trở thành một điểm đến du lịch nổi tiếng với quốc gia này.

Chip của Hynix. Ảnh: Nikkei Asia

Công nghệ thông tin

Cuộc khủng hoảng xảy ra tại Ukraine trong bối cảnh quốc gia này đang dần nổi lên là một trung tâm công nghệ tại Đông Âu. Nhiều công ty nước ngoài đang có cơ sở hoặc có các đối tác phát triển ở đây nhằm tận dụng lực lượng lao động có trình độ nhưng chi phí tương đối thấp của Ukraine. Tuy nhiên, hiện những công ty này đang vấp phải ngày càng nhiều nguy cơ từ tình hình căng thẳng tại địa phương.

Hiện ở địa bàn Ukraine, tập đoàn Nhật Bản Hitachi đang có khoảng 7.200 nhân viên của công ty con GlobalLogic của Mỹ - công ty mà Hitachi mua lại từ 2021. Theo hãng tin Nikkei Asia, trước tình hình leo thang trong nước, tập đoàn đã lên kế hoạch sơ tán cho những nhân viên này hôm 25/2. Đầu tháng 2, giám đốc tài chính Yoshihiko Kawamura cho biết công ty "rất lo ngại" về tình hình Ukraine. Ông cho biết thêm dù doanh nghiệp vẫn đang hoạt động như bình thường, vấn đề bảo vệ nhân viên sẽ không được đảm bảo nếu các cuộc tấn công từ biên giới dần lan tới khu vực nội địa.

Một công ty khác là Rakuten – tập đoàn thương mại điện tử của Nhật Bản cũng đang có văn phòng tại Ukraine cho ứng dụng nhắn tin Viber cùng khoảng 125 nhà thầu tại Kiev và Odessa. Theo đại diện của công ty, hoạt động kinh doanh liên tục tại Ukraine đã được lên kế hoạch và công ty sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình.

Ngũ cốc: Mối quan tâm lớn khác của các nhà sản xuất thực phẩm châu Á

Ukraine là một trong những nước xuất khẩu nhiều lúa mì, ngô và các loại ngũ cốc khác nhiều nhất trên thế giới. Dù các sản phẩm này chủ yếu hướng tới thị trường châu Âu, sự gián đoạn chuỗi cung ứng tiềm ẩn tại khu vực này hoàn toàn có khả năng làm tăng giá ngũ cốc trên diện rộng. Các doanh nghiệp và người tiêu dùng châu Á vì vậy cũng sẽ chịu ảnh hưởng.

Vasu Menon, giám đốc điều hành chiến lược đầu tư tại Ngân hàng Oversea-Chinese của Singapore, nhận định: “Bất kỳ sự gián đoạn nào đối với lưu lượng ngũ cốc ra khỏi khu vực Biển Đen do hành động quân sự hoặc lệnh trừng phạt đều có thể tác động lớn tới giá lương thực và lạm phát nhiên liệu”. Ukraine, Nga, Kazakhstan và Romania là các nước vận chuyển ngũ cốc từ các cảng ở Biển Đen.

Trong tháng 1 đầu năm, chỉ số giá lương thực do Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc tổng hợp đã đạt 135,7. Con số này cao hơn tương đối so với mức 113,5 của một năm trước đó. Hơn nữa trong những tuần qua, nhiều công ty thực phẩm châu Á đã công bố tăng giá sản phẩm của mình do gặp khó khăn trong việc điều chỉnh chi phí nguyên liệu thô, logistics và đóng gói. Những phức tạp từ cuộc khủng hoảng Ukraine sẽ còn đè nặng hơn nữa lên các nhà sản xuất lương thực của châu Á.

Cánh đồng lúa mỳ tại Ukraine. Ảnh: Reuters

Kim loại hiếm, khí hiếm: Các nhà sản xuất chip chịu giá đầu vào cao hơn

Theo nhà nghiên cứu thị trường TrendForce, Ukraine là nhà cung cấp khí nguyên liệu thô lớn cho ngành sản xuất linh kiện bán dẫn gồm neon, argon, krypton và xenon. Một ví dụ có thể kể đến là Ukraine chiếm gần 70% công suất khí neon trên thế giới. Do đó, nếu nguồn cung cấp bị cắt đứt, ngành công nghiệp này chắc chắn sẽ chịu ảnh hưởng.

Trong ngắn hạn, các tác động sẽ không rõ ràng do nguồn cung từ các khu vực khác vẫn còn. Tuy nhiên theo các nhà nghiên cứu, việc nguồn cung khí đốt giảm có thể sẽ dẫn tới giá cả tăng cao hơn và có thể dẫn tới chi phí sản xuất wafer gia tăng. Các công ty như nhà sản xuất chip SK Hynix của Hàn Quốc cho biết mình đã phải chuẩn bị cho những gián đoạn chuỗi cung ứng tiềm ẩn.

Đầu tuần trước, giám đốc điều hành tập đoàn Lee Seok-hee cho biết công ty hiện vẫn đang có đủ hàng tồn kho, đồng thời cho biết tập đoàn đã chuẩn bị cho việc này từ trước.

Những xung đột giữa Nga – Ukraine có thể ảnh hưởng tới ngành sản xuất linh kiện bán dẫn theo những cách khác. Hôm 25/2, Nhật bản cho biết sẽ áp đặt các lệnh trừng phạt lên việc xuất khẩu linh kiện bán dẫn và sản phẩm đa năng khác tới Nga trước những hành động quân sự của nước này lên Ukraine. Thông báo này được đưa ra trong bối cảnh các nơi khác như Mỹ và Đài Loan – những trung tâm sản xuất chip chủ chốt - cũng cho biết sẽ trừng phạt Nga. Tuy nhiên, kế hoạch chi tiết về việc áp đặt trừng phạt không được nói rõ.

Ngoài Ukraine, Nga cũng là nước xuất khẩu khí hiếm lớn trên thế giới. Quốc gia này cũng là một nước xuất khẩu paladium chủ chốt – một thành phần chuyên được sử dụng để lọc khí thải ô tô. Một số nền kinh tế châu Á như Nhật Bản - nền kinh tế sản xuất ô tô lớn - là những nước nhập khẩu nhiều paladium của Nga. Nếu Moscow hạn chế xuất khẩu nguyên liệu này, các doanh nghiệp châu Á không tìm được nguồn cung có thể chịu ảnh hưởng lớn.