TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ Quốc gia.

Phát biểu tại Hội nghị trực tuyến đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết số 33/NQ-CP và đề xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho thị trường bất động sản chiều 3/8, TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ Quốc gia đánh giá, thị trường bất động sản đã qua giai đoạn khó khăn nhất về tài chính, nhất là trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn, về giao dịch bất động sản, về tháo gỡ các vướng mắc chính đối với các dự án bất động sản.

TS. Cấn Văn Lực cho rằng, thị trường đang dần phục hồi từ tháng 5/2023 đến nay, quý 2 tăng 7 điểm % về lượng giao dịch bất động sản nhà ở so với quý 1; các khu công nghiệp có tỷ lệ lấp đầy hiện nay khoảng 76%. Theo đánh giá của nhà đầu tư, giá cổ phiếu bất động sản tăng 18% và giá cổ phiếu doanh nghiệp xây dựng tăng 39%...

"Nếu cần lượng hóa, có thể hình dung đâu đó khoảng 30-50% khó khăn, vướng mắc chính, số dự án bất động sản vướng mắc về pháp lý, thủ tục đã được tháo gỡ, tùy vào mỗi địa phương", ông Lực nói.

TS. Cấn Văn Lực: Nên thành lập Quỹ phát triển nhà ở xã hội, trong đó, vốn ngân sách Nhà nước làm vốn mồi, lãi suất cho vay đầu tư, mua nhà ở xã hội bằng khoảng 50% lãi suất thị trường

Tuy nhiên, theo vị chuyên gia này, sự phục hồi còn chậm, nhiều khó khăn, vướng mắc chưa được tháo gỡ kịp thời gồm cả khâu định giá đất, tính tiền thuê đất; sức cầu yếu nhất là vay để mua nhà, sửa nhà, bất động sản du lịch, nghỉ dưỡng,...

Bên cạnh đó, phát hành trái phiếu doanh nghiệp còn khó khăn do niềm tin, cầu đầu tư theo hướng an toàn hơn.

Nêu một số kiến nghị, TS. Cấn Văn lực đề nghị, các bộ ban ngành, địa phương, doanh nghiệp thực hiện thật nghiêm túc các cơ chế, chính sách đã ban hành, nhất là các chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ về giảm lãi suất, cơ cấu lại nợ…; cùng các nghị định, thông tư liên quan đến thị trường bất động sản, lĩnh vực xây dựng và đất đai đã ban hành.

Hai là, đối với các dự án, vấn đề tồn đọng lâu nay, cần bóc tách từng vấn đề để giải quyết, không để tồn đọng cả cụm vấn đề.

Ba là, đối với vấn đề định giá đất, tiền thuê đất, kiến nghị Chính phủ sớm ban hành sửa đổi Nghị định 44/2014/NĐ-CP, Thông tư 36/2014/TNMT để các địa phương quyết liệt triển khai thực hiện, cũng là cách giải phóng nhiều dự án bất động sản nhà ở đang chờ bán.

Bốn là, về tín dụng, ông Lực cho rằng cần tiếp tục giảm lãi suất như chỉ đạo, định hướng của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước; đồng thời kiên định không hạ chuẩn tín dụng mà có thể xem xét linh hoạt hơn điều kiện tín dụng; cân nhắc về thời điểm, lộ trình áp dụng một số điều khoản về hạn chế cho vay cho phù hợp hơn.

Về trái phiếu doanh nghiệp, cần sớm giải quyết dứt điểm các vụ việc thời gian qua nhằm củng cố lại niềm tin; sớm có phương án triển khai tiếp Nghị định 65/2022/NĐ-CP khi Nghị định 08/2023/NĐ-CP hết hiệu lực cuối năm 2023; sớm khuyến khích phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng bằng việc đơn giản hóa, rút ngắn thủ tục, thời gian phê duyệt.

Bên cạnh đó, nên thành lập Quỹ phát triển nhà ở xã hội, trong đó, vốn ngân sách Nhà nước làm vốn mồi, lãi suất cho vay đầu tư, mua nhà ở xã hội bằng khoảng 50% lãi suất thị trường, như Singapore và Hàn Quốc đã làm.

Năm là, về nguồn cung, TS. Cấn Văn Lực cho rằng có 2 giải pháp quan trọng cần bổ sung là đẩy nhanh việc tháo gỡ pháp lý, cho phép chuyển đổi dự án nhà ở thương mại thành nhà ở xã hội như đã từng làm giai đoạn 2013-2016.

Cần vận hành một nghị quyết về quy trình xử lý vướng mắc trong khung luật pháp

Cũng cho ý kiến tại hội nghị, GS.TS Hoàng Văn Cường, Đại biểu Quốc hội, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân chia sẻ từ đầu năm đến nay, Thủ tướng Chính phủ đã trực tiếp chủ trì 2 hội nghị toàn quốc về bất động sản, cho thấy Chính phủ đánh giá rất đúng vai trò quan trọng của bất động sản đối với nền kinh tế.

Ngay sau hội nghị ngày 17/2, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 33, ban hành nhiều chỉ thị và thành lập đoàn công tác của Chính phủ do trực tiếp Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đi thị sát tại các địa phương.

"Tôi rất ấn tượng về sự chỉ đạo quyết liệt, có thời hạn, giải quyết công việc cụ thể của Chính phủ, đặc biệt có những chính sách tháo gỡ như gói tín dụng 120.000 tỷ, Đề án 1 triệu nhà ở xã hội và những giải pháp rất kịp thời cho thị trường trái phiếu đang gặp khó khăn", ông Cường nói.

GS.TS Hoàng Văn Cường dẫn chứng, tại thời điểm tháng 2/2023, thị trường bất động sản đang đứng trước nguy cơ sụp đổ, rất nhiều doanh nghiệp có tên tuổi gặp khó khăn, nhiều dự án dở dang, nhiều doanh nghiệp trên bờ phá sản. Thế nhưng tới thời điểm này, với những hành động của Chính phủ từ những nghị quyết kịp thời, diện mạo của thị trường bất động sản hoàn toàn thay đổi. Chi tiết thể hiện rõ ràng nhất là chứng khoán, chỉ số đánh giá nhạy cảm nhất, nhiều mã bất động sản đứng đầu danh sách.

GS.TS Hoàng Văn Cường, Đại biểu Quốc hội, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân.

Song vị đại biểu Quốc hội cũng cho rằng, thị trường hiện vẫn còn nhiều khó khăn, phân khúc nhà ở xã hội rất thấp. Trong tương lai, nếu không có biện pháp tăng nguồn cung kịp thời thì sẽ có thể xảy ra cơn sốt không đáng có.

"Chính vì vậy, cần thúc đẩy tăng nguồn cung, đặc biệt là nguồn cung ở thị trường đang có thanh khoản, đó là nhà ở xã hội, nhà ở cho người có thu nhập thấp", ông Cường nhấn mạnh.

Để phát triển được phân khúc này, ông Cường đề nghị gói 120.000 tỷ đồng cần phải đáp ứng được về cả thời hạn cho vay, mức lãi suất, thậm chí có thể dùng thêm một phần hỗ trợ từ ngân sách cho lãi suất đối với lãi suất của phân khúc nhà ở xã hội.

Đối với vấn đề tăng nguồn cung cho thị trường, phải giải quyết vấn đề vướng mắc của những dự án đầu tư, đặc biệt là dự án bất động sản.

Ông Cường cũng cho biết, vấn đề định giá thời gian qua được đề cập nhiều, phải có phương pháp để xác định được giá cao hơn thì lựa chọn.

"Cần thay đổi quan niệm, đây không phải là hoán đất mà vấn đề là chọn và giao cho nhà đầu tư nào để phát triển dự án tốt nhất, khi phát triển dự án tốt rồi thì giá trị bất động sản tăng lên. Vì vậy, không nên quá quan tâm giá đầu vào mà bỏ qua giá đầu ra và thu thuế", GS.TS Hoàng Văn Cường nói.

Ông cũng đề nghị Chính phủ cần vận hành một nghị quyết về quy trình xử lý vướng mắc trong khung luật pháp, bằng cách được phép lựa chọn và áp dụng linh hoạt các quy định đúng luật làm sao phù hợp nhất, áp dụng đúng thực tế nhu cầu cao nhất trên nguyên tắc công khai, minh bạch, không có vụ lợi.

"Như vậy, sẽ không còn tình trạng cán bộ ‘ngồi chờ’ mà phát huy được tính năng động, sáng tạo của cán bộ", ông đề xuất.