Trạm xăng tại Hà Bắc, Trung Quốc. Ảnh: CNS

Vào thời điểm mà các ngân hàng trung ương toàn cầu đang lo lắng về tỷ lệ lạm phát chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ, tình trạng thiếu hụt dầu diesel sẽ đẩy chi phí nhiên liệu và vận tải lên cao hơn nữa. Đồng thời, nó cũng sẽ gây thêm áp lực lên giá bán lẻ.

Tuần trước, một cơn bão mùa đông đã xảy ra tại Mỹ và các công ty điện lực tại quốc gia này buộc phải sử dụng nhiều dầu chưng cất hơn để đáp ứng nhu cầu năng lượng. Việc nhập khẩu dầu diesel từ Mỹ và châu Á của châu Âu cũng gặp phải nhiều hạn chế trong những tuần gần đây do lượng tiêu thụ nội địa đang ngày càng tăng cao cho các mục đích sản xuất và di chuyển trên đường.

Dữ liệu từ công ty tư vấn Insights Global của Hà Lan cho thấy lượng tồn kho gasoil bao gồm dầu diesel và dầu sưởi được lưu giữ trong kho chứa độc lập tại khu vực lưu trữ và lọc dầu Amsterdam-Rotterdam-Antwerp (ARA) của châu Âu đã giảm 2,5% trong tuần trước. Cũng theo những dữ liệu này, lượng dự trữ khu vực đang ở mức thấp nhất vào thời điểm này trong năm kể từ 2008.

Theo Lars van Wageningen tại Insights Global: “Nhu cầu dầu diesel đang được cải thiện ở Tây Bắc Âu nhưng công suất lọc dầu thấp hơn so với mức trước COVID và sức nhập khẩu hạn chế đang khiến thị trường chịu áp lực nghiêm trọng”.

Giá dầu diesel tại Tây Bắc Âu do đó đạt 114 USD / thùng vào đầu tuần. Đây là mức cao nhất kể từ tháng 9/2014. Đồng thời, tỷ suất lợi nhuận so với dầu thô đạt mức cao nhất trong 2 năm vào tuần trước.

Trong khi đó, lượng tồn kho dầu diesel tại Singapore cũng giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm là 8,21 triệu thùng. Hai nền kinh tế lớn của châu Á khác là Hàn Quốc và Ấn Độ thì đang gặp nhiều thách thức trong việc đáp ứng nguồn cung do Trung Quốc hạn chế xuất khẩu để ưu tiên phục vụ nhu cầu nội địa.

Nguồn cung thắt chặt đã đẩy giá dầu diesel tại châu Á lên mức cao nhất kể từ tháng 9/2014.

Các nhà phân tích của Morgan Stanley cho biết giá dầu diesel từng đạt khoảng 180 USD / thùng trong năm 2008. Nguyên nhân do thị trường gasoil gặp phải tắc nghẽn khi dầu thô Brent tăng tới gần 150 USD / thùng. Các chuyên gia này không cho rằng viễn cảnh này sẽ lặp lại. Tuy nhiên, giá dầu diesel trên thực tế đang bám khá sát sự biến động giá năm 2007 và 2008 trong những tháng gần đây.

Ngoài ra, Morgan Stanley còn bổ sung thêm giá dầu thô dự kiến sẽ đạt 100 USD / thùng trong nửa cuối năm nay.

Các công ty lọc dầu thường phản ứng lại tỷ suất lợi nhuận cao và hàng tồn kho thấp bằng cách tăng sản lượng. Tuy nhiên theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), khu liên hợp lọc dầu toàn cầu đang chịu nhiều áp lực. Công suất đang sụt giảm lần đầu tiên sau 30 năm vào 2021 khi việc đóng cửa các nhà máy do dịch bệnh ảnh hưởng tới việc sản xuất mới.

Tăng sản lượng dầu diesel cũng sẽ đòi hỏi tốc độ xử lý dầu thô thông thường nhanh hơn tại các nhà máy lọc dầu, với các thiết bị hạ nguồn được cấu hình để tối đa hóa sản lượng chưng cất trung bình so với các sản phẩm chưng cất nhẹ.

Thay vào đó, một số nhà máy lọc dầu - đặc biệt là ở Mỹ - vẫn đang vận hành các ở mức thấp hơn mức trung bình 5 năm để tránh sản xuất quá nhiều nhiên liệu phản lực do nhu cầu vẫn thấp hơn mức trước đại dịch. Chính điều này đã khiến các công ty gặp khó khăn trong việc xác định một phương hướng rõ ràng nhằm bổ sung lượng tồn kho dầu diesel trong ngắn hạn.

Nhà phân tích Giovanni Staunovo của UBS nhận định: “Do áp lực phải giảm đầu tư vào nhiên liệu hóa thạch từ các nhà đầu tư và nhu cầu dầu cao, thúc đẩy đầu tư vào các cơ sở lọc dầu có thể suy giảm”. Ông cũng bổ sung thêm trong bối cảnh nhu cầu nhiên liệu ngày một gia tăng trong 10 tới 15 năm tới khi nguồn cung không theo kịp, giá nhiên liệu sẽ còn chịu nhiều biến động hơn trong tương lai.