Mỹ hối thúc Thổ Nhĩ Kỳ sớm chấp thuận Thụy Điển gia nhập NATO

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken ngày 30/5 kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ nhanh chóng hoàn tất quá trình phê chuẩn tư cách thành viên NATO của Thụy Điển trước thời điểm diễn ra hội nghị thượng đỉnh của khối vào tháng 7.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken phát biểu tại cuộc họp báo ở Lulea, Thụy Điển, ngày 30/5. Ảnh: AP

“Không có lý do gì để kéo dài thêm thời gian. Thụy Điển đã sẵn sàng bây giờ. Chúng tôi kêu gọi cả Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary phê chuẩn đơn gia nhập càng sớm càng tốt”, Ngoại trưởng Mỹ Blinken phát biểu tại cuộc họp báo chung với Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson ở thành phố Lulea, theo AFP.

“Thổ Nhĩ Kỳ đã nêu lên những lo ngại quan trọng và chính đáng. Thụy Điển và Phần Lan đều giải quyết những lo ngại đó. Chúng tôi mong muốn quá trình này được hoàn thành trong những tuần tới. Chúng tôi tin chắc rằng điều này có thể xảy ra, nên xảy ra và mong đợi nó sẽ xảy ra”, ông Blinken nói.

Mỹ hối thúc Thổ Nhĩ Kỳ sớm chấp thuận Thụy Điển gia nhập NATO ảnh 1

Ngoại trưởng Mỹ Blinken và Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson. Ảnh: Reuters

Tuy nhiên, ông không nêu rõ thời điểm chính xác Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary sẽ phê chuẩn tư cách thành viên NATO của Thụy Điển. Ông bày tỏ hy vọng quá trình này có thể hoàn thành khi các lãnh đạo liên minh tụ họp tại thượng đỉnh Vilnius, Lithuania vào tháng 7.

Tuyên bố của Ngoại trưởng Mỹ được đưa ra chỉ hai ngày sau khi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tái đắc cử nhiệm kỳ thứ 3. Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 28/5 cho biết ông đã có cuộc điện đàm chúc mừng kết quả bầu cử của người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ, đồng thời nói rằng hai bên đã nói về thỏa thuận mua máy bay chiến đấu F-16.

“Tôi đã chúc mừng ông Erdogan. Ông ấy vẫn muốn làm việc gì đó với những chiếc F-16. Tôi đã nói với ông ấy rằng chúng tôi muốn có một thỏa thuận với Thụy Điển. Vì vậy, hãy hoàn thành điều đó”, ông Biden nói với các phóng viên.

Tuy nhiên, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre sau đó rút lại tuyên bố của ông Biden và nói rằng những chiếc F-16 "không phải là điều kiện" để đổi lấy sự ủng hộ Thụy Điển.

Ngoại trưởng Blinken ngày 30/5 cũng khẳng định thỏa thuận máy bay F-16 trị giá 20 tỷ USD và việc Thụy Điển gia nhập NATO là hai vấn đề riêng biệt. Nhưng ông nhấn mạnh rằng an ninh châu Âu sẽ được tăng cường đáng kể nếu cả hai vấn đề này được giải quyết.

“Chúng tôi tin rằng cả hai nên tiến hành công việc càng nhanh càng tốt. Điều đó có nghĩa là việc Thụy Điển gia nhập (NATO) và gói F-16 cần xúc tiến một cách rộng rãi hơn”, ông Blinken nói.

Về phần mình, Thủ tướng Thụy Điển Kristersson cho biết Stockholm đang thực hiện các cam kết Thổ Nhĩ Kỳ theo bản ghi nhớ ba bên. "Chúng tôi luôn công nhận thực tế rằng mọi đồng minh NATO đều phải đưa ra quyết định của riêng mình và chỉ Thổ Nhĩ Kỳ mới có thể đưa ra quyết định của Thổ Nhĩ Kỳ, và chúng tôi hoàn toàn tôn trọng điều đó", ông nói.

Phần Lan và Thụy Điển cùng nhau nộp đơn xin gia nhập NATO vào tháng 5/2022, đánh dấu một sự thay đổi lịch sử trong chính sách an ninh của hai nước. Tuy nhiên, động thái này đã vấp phải sự phản đối của Thổ Nhĩ Kỳ với lý do cả hai chính phủ chưa trấn áp các thành viên đảng công nhân người Kurd (PKK) - tổ chức mà Ankara coi là khủng bố.

Vào tháng 6/2022, Thổ Nhĩ Kỳ, Thụy Điển và Phần Lan đã ký kết bản ghi nhớ ba bên để giải quyết những bất bình của Ankara về các nhóm vũ trang bị cấm.

Đầu năm nay, giới chức Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc Thụy Điển đã không thực hiện tất cả các cam kết trong thỏa thuận. Một cuộc biểu tình đốt kinh Koran ở Stockholm vào tháng 1 đã làm căng thẳng thêm mối quan hệ giữa hai nước. Ankara khi đó tuyên bố sẽ không chấp nhận nguyện vọng của Thụy Điển.

Đến cuối tháng 3, Thổ Nhĩ Kỳ đã phê chuẩn đơn xin gia nhập NATO của Phần Lan. Ngày 4/4, Phần Lan trở thành thành viên thứ 31 của liên minh NATO. Trong khi đó, nước láng giềng Thụy Điển đến nay vẫn đang trong quá trình chờ xét duyệt của Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary.