Lũy kế 4 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt gần 2,9 triệu tấn, trị giá 1,5 tỷ USD, tăng gần 41% về lượng và 52% về trị giá so với cùng kỳ năm trước. Với mức giá bán bình quân tương đối cao, gần 527 USD/tấn, tăng 7,6% so với cùng kỳ năm trước.
Trong khi xuất khẩu hàng hóa chung giảm mạnh trong những tháng đầu năm 2023 thì xuất khẩu gạo lại chứng kiến đà tăng trưởng tốt với mức giá xuất khẩu cao. Theo nhận định của Bộ Công Thương, đã có nhiều thời điểm giá gạo xuất khẩu 5% tấm của Việt Nam đứng đầu thế giới, cao hơn giá gạo cùng chủng loại của Thái Lan và Ấn Độ.
Mức tăng trưởng tốt của mặt hàng gạo đến từ việc nhiều thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam tăng nhu cầu nhập khẩu. Trong đó có thể kể đến việc mở cửa trở lại của thị trường Trung Quốc. Tính chung 4 tháng đầu năm, Trung Quốc nhập khẩu hơn 507 tấn gạo từ Việt Nam, trị giá gần 293 triệu USD (tăng 88% so với cùng kỳ), tương đương mức giá bình quân gần 577 USD/tấn.
Với kết quả này, Trung Quốc đã vươn lên là thị trường nhập khẩu gạo lớn thứ 2 của Việt Nam, đồng thời là thị trường có mức giá nhập khẩu bình quân cao nhất trong 3 thị trường nhập khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam.
Sang năm 2023, Philippines vẫn là đối tác nhập khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam với khối lượng gạo nhập khẩu lên tới gần 1,3 triệu tấn, trị giá gần 648 triệu USD, tăng trưởng 41% về khối lượng, 54% về trị giá so với cùng kỳ. Kim ngạch xuất khẩu gạo sang Philippines chiếm tới 42,5% tổng giá trị xuất khẩu mặt hàng này trong 4 tháng đầu năm của Việt Nam.
Đứng thứ 3 là Indonesia, sau khi có kế hoạch tăng nhập khẩu gạo để đảm bảo lượng gạo dự trữ quốc gia, thị trường này đã ồ ạt mua gạo Việt Nam trong những tháng đầu năm.
Chỉ tính riêng trong tháng 4, thị trường này đã nhập khẩu 158 nghìn tấn gạo từ Việt Nam, trị giá 79 triệu USD. Lũy kế 4 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo sang Indonesia thu về 149 triệu USD, tăng đột biến 2.514% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trả lời báo chí ngày 11/5, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục Trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương, đánh giá 4 tháng đầu năm 2023, trong bối cảnh xuất khẩu hàng hóa nói chung còn nhiều khó khăn, xuất khẩu gạo đã có sự tăng trưởng cả về mặt số lượng và giá trị. Sản phẩm gạo thơm đang ở mức giá cao nhất từ trước tới nay, đạt khoảng 530 - 540 USD/tấn.
Xuất khẩu gạo cũng đã có sự thay đổi về mặt cơ cấu. Hiện nay, gạo trắng phổ thông chiếm hơn 50% kim ngạch xuất khẩu. Tuy nhiên tỷ lệ gạo thơm, gạo nếp, gạo tăng cường chất dư lượng tăng nhanh, ví dụ như gạo thơm xuất khẩu hơn 25% tổng trữ lượng gạo.
"Điều đó cho thấy Việt Nam đang thực hiện tốt định hướng nâng cao chất lượng gạo xuất khẩu thay vì chạy theo số lượng. Đây cũng là yếu tố để giúp gạo Việt Nam có thể tiếp cận các thị trường khó tính như Mỹ, EU…"
Để duy trì được kết quả này, Phó Cục Trưởng Cục Xuất nhập khẩu khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam cần giữ vững chất lượng, đáp ứng yêu cầu vệ sinh an toàn thực phẩm của từng thị trường, gia tăng xuất khẩu gạo chất lượng cao, giúp cho mặt hàng gạo phát huy lợi thế.
