Kinh tế số đang là xu thế tất yếu của thời đại, được nhiều quốc gia trên thế giới nghiên cứu, ứng dụng và phát triển. Đặc biệt, dưới tác động của đại dịch COVID-19, chuyển đổi số đã không còn là lựa chọn mà trở thành yêu cầu bắt buộc đối với mỗi quốc gia và từng lĩnh vực, từng người dân.

Tại diễn đàn “Nông dân Quốc gia lần thứ VI: Nông dân với chuyển đổi số nông nghiệp”, tổ chức sáng nay (2/12), ông Lương Quốc Đoàn, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam nhấn mạnh, chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp sẽ là một trong những yếu tố then chốt giúp nông dân, trang trại, hợp tác xã, doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng, tối ưu hóa hoạt động sản xuất, gia tăng hiệu quả sản xuất cao hơn.

Việt Nam quan tâm đến “số hóa” nông nghiệp nhiều nhất Đông Nam Á

Để hỗ trợ nông dân Việt Nam tiếp cận và làm chủ kỹ thuật số, TS. Tan Siang Hee, Giám đốc CropLife châu Á thông tin tại diễn đàn cho biết, Việt Nam đang có những bước tiến đầu tiên trong việc thực hiện số hóa nông nghiệp và để làm được điều này cần sự chung sức của những đơn vị liên quan trong ngành nông nghiệp, đặc biệt là sự khẳng định vai trò của những người nông dân.

Theo một khảo sát của Hiệp hội Crop Life châu Á thực hiện vào quý I/2021, khi hỏi 130 nông dân trồng lúa, trái cây, cà phê và rau của Việt Nam, có 42% trong số họ cho biết muốn áp dụng số hóa trong nông nghiệp. Khi so sánh với 3 quốc gia ASEAN trong cùng khảo sát, Việt Nam là nước có tỷ lệ cao nhất. Vì vậy, có thể thấy rằng nông dân Việt Nam quan tâm đến số hóa nhiều hơn bất kỳ nơi nào khác trong khu vực.

TS. Tan Siang Hee, Giám đốc CropLife Châu Á

“Tuy nhiên, họ băn khoăn phải làm gì, làm như thế nào để có thể áp dụng những công nghệ mới. Theo khảo sát có hơn 89% người Việt Nam sử dụng điện thoại di động và 68% trong số đó là điện thoại thông minh, vì vậy đây là cơ hội to lớn để người nông dân có thể phổ cập và áp dụng các công nghệ nông nghiệp cải tiến", TS. Tan Siang Hee, Giám đốc CropLife Châu Á nhấn mạnh.

Giám đốc CropLife Châu Á cho rằng, cần có một hệ thống minh bạch về chức năng cho phép chúng ta nhanh chóng giới thiệu công nghệ với chính sách hợp lý từ cơ giới hóa, nông hóa và công nghệ sinh học... đây là một động lực quan trọng để đảm bảo an ninh lương thực.

Để có thể tiếp cận và chuyển đổi, lộ trình giải pháp sẽ được chia thành nhiều khoảng thời gian nhỏ hơn, điều này có thể thu hút những người nông dân mới, khách hàng mới trả tiền đầu tư cho việc áp dụng công nghệ, thương mại điện tử.

“Chính phủ Việt Nam cũng có những chiến lược phát triển 500 doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghệ cao, 200 doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao với sự hỗ trợ của cơ sở hạ tầng chính phủ. Đây trở thành cơ hội cho những nông dân sản xuất nhỏ tiếp nhận với công nghệ”, TS.Tan Siang Hee khuyến nghị.

Lấy ví dụ về những rủi ro thị trường, thời vụ khi không chuyển đổi số cơ sở dữ liệu, bà Nguyễn Thị Thành Thực, Ủy viên Thường vụ BCH Hiệp hội Nông nghiệp số Việt Nam chia sẻ, vào mùa thu hoạch sầu riêng ở Tiền Giang, giá giảm chỉ 40.000 đồng/kg nhưng 40 ngày sau chúng tôi phải thu mua tới 70.000 đồng/kg ngay tại vườn. Đây chính là những thiệt hại khi không có cơ sở dữ liệu theo dõi.

Bà Nguyễn Thị Thành Thực, Ủy viên Thường vụ BCH Hiệp hội Nông nghiệp số Việt Nam

“Chính nông dân sẽ là người xây dựng cơ sở dữ liệu này, họ sẽ phải cập nhật ngày trồng, ngày phun thuốc, dự kiến ngày thu hoạch… Nếu doanh nghiệp nắm được thông tin đó sẽ chủ động trong việc thu mua và nông dân cũng sẽ tiện lợi khi cần truy xuất nguồn gốc”, bà Thực nói.

Đồng tình với ý kiến các chuyên gia tại diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết, hiện cả nước có 4,1 triệu ha đất sản xuất nông nghiệp nhưng lại được chia nhỏ ra thành 7 triệu mảnh ruộng, trải dài trên 14 vĩ độ của 7 vùng sinh thái khác nhau.

Hàng năm, Việt Nam cũng xuất khẩu tới 42 - 43 tỉ USD các mặt hàng nông, lâm, thủy sản tới trên 180 nước, vùng lãnh thổ; trong đó có 10 mặt hàng chủ lực đạt kim ngạch xuất khẩu từ 1 tỉ USD trở lên như lúa gạo, tôm, cá tra, cao su, hồ tiêu, hạt điều, cà phê, sắn, đồ gỗ…

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến

“Đây thực sự là những dữ liệu khổng lồ đòi hỏi được "số hóa" hay chuyển đổi số từ các dữ liệu đơn lẻ, từ các hình thức ghi chép, thống kê khác nhau thành một kho dữ liệu để phục vụ cho chuỗi sản xuất, chuỗi giá trị của ngành nông nghiệp”.

Muốn làm được điều này, cần xác định tính chủ thể xuyên suốt của quá trình chuyển đổi số chính là người nông dân. Chúng ta cần có những giải pháp, kế hoạch, chương trình cụ thể đưa hàng triệu nông dân cùng bước vào công cuộc chuyển đổi số đầy gian nan, thách thức nhưng cũng là cơ hội rất lớn để làm cuộc "đại thay đổi" cho ngành nông nghiệp”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.