Vấn nạn hàng giả, hàng nhái đang ngày càng gia tăng tại Việt Nam do lợi dụng kẽ hở đứt gãy chuỗi cung ứng, nhu cầu hàng hoá tăng cao. Điều này để lại hệ luỵ tiêu cực cho xã hội, ảnh hưởng đến sức khoẻ, tài chính của người tiêu dùng, cũng như tính minh bạch của thị trường hàng hoá, làm giảm sự uy tín của các nhà sản xuất, kinh doanh chân chính.
Hưởng ứng Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam (15/3) với chủ đề năm 2023 là “Thông tin minh bạch - Tiêu dùng an toàn”, Mekong ASEAN có cuộc trao đổi với ông Trần Đình Ngọc, Giám đốc điều hành của Onyx Việt Nam và ông Nguyễn Khương Tuấn, nhà sáng lập kiêm Giám đốc kỹ thuật tại Onyx Việt Nam về giải pháp công nghệ tem chống hàng giả True Origin.
Mekong ASEAN: Trên thị trường đang xuất hiện những giải pháp công nghệ chống hàng giả, hàng nhái. Vậy giải pháp của Onyx Việt Nam có gì khác biệt so với các sản phẩm khác?
Ông Nguyễn Khương Tuấn: Câu chuyện hàng giả hàng nhái không chỉ riêng của Việt Nam mà đã trở thành câu chuyện toàn cầu. Người tiêu dùng thường không có kỹ năng hay công cụ chuyên dụng để phân biệt hàng thật với hàng giả một cách nhanh chóng và chuẩn xác.
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều công nghệ tem định danh hàng hoá, bao gồm: công nghệ in ấn (QR Code, Hologram); tem cào mã dùng 1 lần; tem chống giả bằng mã xác thực kỹ thuật số và tem chip mật khẩu 32 bit.
Tuy nhiên, các sản phẩm trên có nhược điểm là hoạt động theo nguyên lý cũ: Thông tin cố định trên tem. Chính vì thế, khi phát hành ra thị trường, các mã bảo vệ sẽ không biến đổi, dẫn đến việc dễ dàng sao chép.
Chẳng hạn như tem Hologram mặc dù có khả năng chống giả nhưng phải cần tới chuyên gia sử dụng những công cụ chuyên biệt thì mới phân biệt được. Hay như tem QR Code có khả năng định danh hàng hoá, nhưng sao chép nó cũng rất dễ. Vậy vấn đề đặt ra ở đây là tem chống giả bị làm giả.
Để giải quyết vấn đề nêu trên, Onyx đề xuất phương pháp phát hiện giả mạo bằng cách kết hợp giữa hệ thống blockchain lưu trữ thông tin truy gốc sự kiện lịch sử với công nghệ tem-chip, gọi tắt là tem chip-blockchain.
Trên cơ sở đó, Onyx Việt Nam đã đưa ra một loại tem chống giả chứa thông tin mã biến đổi liên tục có tên là True Origin, sử dụng công nghệ lõi iSeal độc quyền của công ty. Chiếc tem chip blockchain này với chữ ký số biến đổi liên tục và được lưu lại trên tem sau mỗi sự kiện.
Đây là giải pháp có khả năng tự động phát hiện được tem đã bị sao chép bằng một thiết bị đầu cuối, mà không cần tới chuyên gia. Do đó, mọi người dù có chuyên môn hay không đều có thể dễ dàng kiểm tra.
Các công nghệ chống hàng giả trước đây chỉ đọc được một chiều thông tin, cho nên khi nhân bản ra, hệ thống không có cách nào phát hiện nó đã bị sao chép hay chưa, người xấu sẽ lợi dụng điều này để làm giả.
"Điểm khác biệt của công nghệ iSeal chính là sự tương tác của 2 chiều của chiếc tem. Ngoài việc có ID (chỉ số định danh) tĩnh, bên trong đó còn có một chữ ký số luôn biến động. Điều này có nghĩa, thông tin mã sẽ luôn thay đổi sau mỗi lần quét xác thực. Từ đó giúp chúng ta có thể phát hiện và ngăn chặn việc sao chép, làm giả con tem. Nếu một đơn vị cố tình sao chép, ngay lập tức thông tin sẽ được báo về cho công ty Onyx Việt Nam, các cơ quan chức năng, nhà sản xuất và người tiêu dùng".
True Origin ra đời với 3 tiêu chí. Đó là, tem đấy có tự chống giả được không. Tiếp đó, tem đấy có kiểm tra được nhiều lần không. Cuối cùng, tem đấy có phải tem điện tử không, mình có thể bổ sung thêm giá trị gia tăng ở trên đấy không.
Với việc đạt đủ tiêu chí mới, khả thi và sáng tạo, tem định danh hàng hóa iSeal đã được cấp bằng sáng chế trong nước và quốc tế. Năm 2021, iSeal đã giúp cho công ty Onyx Việt Nam vinh dự nhận được giải thưởng Sao Khuê trong lĩnh vực: Các giải pháp công nghệ mới.
Mekong ASEAN: Ông có thể chia sẻ thêm về cách thức sử dụng của giải pháp True Origin? Những lĩnh vực nào đã được ứng dụng?
Ông Trần Đình Ngọc: Người tiêu dùng sẽ dùng smartphone để xác thực thông tin trên sản phẩm. Khách hàng chỉ cần cài đặt phần mềm True Origin và áp điện thoại lại gần chiếc tem in trên sản phẩm mà mình muốn kiểm tra.
Smartphone sẽ gửi thông tin đến bộ phận xác thực gồm các cơ quan quản lý và nhà sản xuất để đồng thuận và đóng dấu cho blockchain đó thông qua hệ thống iSeal. Sau khi đối chiếu và kiểm tra xong, mọi thông tin về sản phẩm sẽ được hiển thị trên điện thoại của người dùng chỉ trong vòng chưa đầy một giây.
 |
Hiện True Origin đều khả dụng trên cả hệ điều hành iOS và Android, do đó mọi người đều dễ dàng tiếp cận ứng dụng miễn phí này.
Phạm vi hoạt động của True Origin rất rộng, từ việc bảo vệ nguồn gốc xuất xứ của hàng hoá, thương hiệu cho đến các hệ thống Access Control (Hệ thống kiểm soát cửa ra vào), giấy tờ có giá trị lớn như bằng cấp, chứng chỉ, sổ đỏ…
Chẳng hạn như đối với Access Control, chúng tôi đã triển khai trong bệnh viện sản nhi, bệnh viện chăm sóc bà mẹ và trẻ em nhằm ngăn chặn những kẻ xấu xâm nhập vào bệnh viện để đánh tráo, bắt cóc trẻ em.
Mekong ASEAN: Hiện nay, quyền bảo vệ người tiêu dùng là vấn đề được quan tâm rất nhiều tại Việt Nam. Là một công ty công nghệ, Onyx Việt Nam có thể đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng như thế nào thông qua ứng dụng True Origin?
Ông Nguyễn Khương Tuấn: Khi nghiên cứu chiếc tem chip blockchain này, Onyx Việt Nam đề ra 3 sứ mệnh bao gồm bảo vệ người tiêu dùng, nhà sản xuất và hỗ trợ tối đa các cơ quan quản lý thị trường.
Đối với người tiêu dùng, True Origin bảo vệ quyền lợi của họ thông qua đặc tính "chống chối bỏ", nếu xảy ra trường hợp sản phẩm kém chất lượng thì nhà sản xuất sẽ phải chịu trách nhiệm. Trong tình huống này, tem chip blockchain này đứng về phía người tiêu dùng.
Đặc biệt, với độ bảo mật cao của công nghệ lõi iSeal, thị trường thương mại điện tử sẽ ngày càng phát triển thông qua sự chủ động kiểm tra hàng hoá mà người tiêu dùng đã đặt mua trên mạng.
Không chỉ dừng lại ở đó, True Origin cũng bảo vệ thương hiệu cho nhà sản xuất với đặc tính "chống sao chép". Mỗi tem phát hành ra là duy nhất, không ai có thể làm giả hay sao chép được.
Ứng dụng blockchain trong công tác chống hàng giả, hàng nhái sẽ giúp doanh nghiệp tăng doanh số bán hàng, giảm thất thoát doanh thu với giảm lượng hàng giả. Hệ thống phân phối của doanh nghiệp cũng trở nên đáng tin cậy hơn khi thay vì phải lựa chọn nhà phân phối, đại lý kĩ càng với nhiều tiêu chí thì với blockchain, hệ thống thông tin đã có tính minh bạch, quản lý nhà phân phối tốt hơn.
Đồng thời, với việc sử dụng hệ thống thông tin theo chuỗi khối, các doanh nghiệp sẽ nhận được những báo cáo thị trường gần như ngay lập tức tại bất kỳ thời điểm nào và quy trình bán hàng, phân phối sản phẩm gần như không thay đổi.
Đại diện của Onyx Việt Nam cũng tiết lộ rằng, mức giá áp dụng cho các doanh nghiệp vẫn còn được hỗ trợ để đáp ứng được tương đối nhiều các mặt hàng trên thị trường.
Ngoài ra, khi hàng hoá được định danh, xác thực thì công tác quản lý, kiểm tra sẽ thuận tiện hơn cho các cơ quan chức năng.
Mekong ASEAN: Trong tương lai, Onyx Việt Nam có kế hoạch mở rộng ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác không? Nếu có, xin ông chia sẻ thêm về mục tiêu, kế hoạch hoạt động sắp tới của công ty.
Ông Nguyễn Khương Tuấn: Đây là một giải pháp mới, chúng tôi đã đăng ký bảo hộ sáng chế thế giới với Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) và đã được Cơ quan Sáng chế châu Âu (EPO) thẩm định.
Chúng tôi đang mở rộng các đối tác thương mại để đưa sản phẩm tem chống giả và công nghệ xác thực iSeal tới thị trường trong nước và quốc tế, đồng thời sẽ hợp tác chuyển giao công nghệ.
Thời gian tới, Onyx Việt Nam sẽ mở rộng thêm lĩnh vực logistic để tích hợp với giải pháp True Origin nhằm theo dõi hàng hoá trên hành trình giao vận. Cùng với đó, phát triển thêm tính năng quản lý nhà phân phối. Một nhà sản xuất có thể có nhiều nhà phân phối khác nhau, do đó việc theo dõi hàng hoá xuất hiện ở đâu trên thị trường, đang lưu kho ở đâu hay tốc độ tiêu thụ mặt hàng này từng khu vực như thế nào. Điều này sẽ là một nguồn thông tin hữu ích cho doanh nghiệp để họ hoạch định kế hoạch sản xuất của công ty trong tương lai.
Ở một diễn biến khác, Onyx Việt Nam sẽ tập trung phát triển không gian chợ trực tuyến, nơi mà chỉ có sản phẩm chính hãng, có nguồn gốc xuất xứ đầy đủ trong một tương lai xa hơn.
Mekong ASEAN: Xin cảm ơn những chia sẻ của ông!
