Hồ sơ doanh nghiệp

HoSE đón hàng chục tỷ cổ phiếu mới trong năm 2025

Tiêu điểm

Đưa cảng hàng không quốc tế Long Thành vào khai thác đúng hẹn

Quy tắc về xuất xứ: 'Tấm hộ chiếu' để hàng Việt bước ra thế giới

Thương mại việt nam hội thảo quy tắc xuất xứ hàng hóa xuất xứ hàng hóa trong FTA giấy chứng nhận xuất xứ C/O ưu đãi thuế quan từ FTA cơ chế GSP xuất khẩu hàng hóa Việt Nam tận dụng ưu đãi thuế quản lý và chứng nhận xuất xứ quy tắc xuất xứ trong CPTPP EVFTA RCEP xuất xứ hàng nông sản Việt Nam tiêu chí xuất xứ thuần túy chứng nhận khai thác thủy sản thẻ vàng IUU EU phòng chống gian lận xuất xứ minh bạch nguồn gốc hàng hóa hội nhập thương mại quốc tế FTA song phương và đa phương lợi ích từ hiệp định thương mại tự do chuyển đổi số trong quản lý xuất xứ truy xuất nguồn gốc điện tử thương mại bền vững hàng hóa Việt Nam vào thị trường quốc tế nâng cao năng lực cạnh tranh xuất khẩu phát triển xuất khẩu bền vững tuân thủ quy tắc xuất xứ xuất xứ hàng hóa là tấm hộ chiếu của hàng Việt

28/10/2025 06:47

Xuất khẩu của Việt Nam đang hướng tới mục tiêu tăng trưởng bền vững, việc tuân thủ quy tắc xuất xứ chính là “tấm hộ chiếu” để hàng hóa Việt Nam bước vào những thị trường khó tính với mức thuế ưu đãi vượt trội.

Quy tắc về xuất xứ: Tấm hộ chiếu để hàng Việt bước ra thị trường toàn cầu

Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: Thu Thảo/Mekong ASEAN.

Chiều 27/10, trong khuôn khổ Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - 2025, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đã tổ chức hội thảo “Xuất xứ hàng hóa trong khuôn khổ các Hiệp định thương mại tự do”.

“Tấm hộ chiếu” của hàng hóa Việt Nam

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) nhấn mạnh, trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, quy tắc xuất xứ không chỉ là điều kiện kỹ thuật, mà là nền tảng bảo đảm tính minh bạch và công bằng trong thương mại, góp phần củng cố niềm tin đối tác và nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam.

"Điều đó đồng nghĩa việc quản lý, xác định và chứng nhận xuất xứ hàng hóa đang trở thành một trong những 'chìa khóa' then chốt để Việt Nam giữ vững niềm tin đối tác, đồng thời ngăn chặn gian lận thương mại, giả mạo nguồn gốc đang có xu hướng gia tăng," ông Sơn nói.

Cũng theo Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, việc nắm vững và tuân thủ đúng quy tắc xuất xứ hàng hóa giúp doanh nghiệp tận dụng tối đa ưu đãi thuế quan từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết như CPTPP, EVFTA, RCEP...

"Trong bối cảnh xuất khẩu của Việt Nam đang hướng tới mục tiêu tăng trưởng bền vững, giá trị cao, việc tuân thủ quy tắc xuất xứ chính là 'tấm hộ chiếu' để hàng hóa Việt Nam bước vào những thị trường khó tính với mức thuế ưu đãi vượt trội".

Ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương)

Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao từ các thị trường nhập khẩu, Bộ Công Thương đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn và phối hợp liên ngành nhằm phòng chống gian lận, giả mạo xuất xứ, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát việc cấp chứng nhận xuất xứ (C/O) cho hàng xuất khẩu.

“Các biện pháp này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp Việt Nam, mà còn góp phần duy trì uy tín quốc gia, tránh rủi ro bị áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại hoặc điều tra chống gian lận từ phía đối tác,” ông Sơn nói.

Đồng quan điểm, ông Trần Ngọc Bình, Trưởng phòng Quản lý Xuất nhập khẩu khu vực TP HCM, Cục Xuất nhập khẩu nhấn mạnh, một lô hàng có C/O đồng nghĩa với việc được chứng nhận nguồn gốc sản xuất rõ ràng, minh bạch, là điều kiện tiên quyết để hàng hóa được hưởng ưu đãi thuế quan theo các cam kết thương mại mà Việt Nam đã ký kết.

Theo ông Bình, hiện nay, Việt Nam và thế giới đang áp dụng hai nhóm C/O chính. Nhóm thứ nhất là C/O không ưu đãi, chủ yếu có chức năng xác nhận xuất xứ hàng hóa, giúp phân biệt với hàng giả, hàng trôi nổi hoặc hàng chuyển tải bất hợp pháp.

Nhóm thứ hai là C/O ưu đãi, bao gồm loại ưu đãi đơn phương theo GSP - cơ chế mà các nước phát triển dành ưu đãi cho các quốc gia đang phát triển, và loại ưu đãi đặc biệt theo các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam tham gia.

“Với cơ chế GSP, doanh nghiệp Việt có thể tự chứng nhận xuất xứ sau khi được cấp mã số. Còn với C/O theo FTA, mức ưu đãi thuế quan sâu và rộng hơn, thậm chí nhiều mặt hàng được hưởng thuế 0%. Mỗi phần trăm thuế được giảm là một phần sinh lực của doanh nghiệp. C/O không phải thủ tục hành chính đơn thuần, mà là công cụ sống còn giúp hàng hóa Việt Nam có chỗ đứng trong chuỗi cung ứng quốc tế," ông Bình nói.

Bức tranh hội nhập thương mại của Việt Nam với 16 FTA đã có hiệu lực, bao gồm cả đa phương và song phương. Ảnh: Thu Thảo/Mekong ASEAN.

Trong phần trình bày, ông Bình đã phân tích bức tranh hội nhập thương mại của Việt Nam với 16 FTA đã có hiệu lực, bao gồm cả đa phương và song phương. FTA đa phương là các hiệp định có nhiều bên tham gia như ASEAN+5, RCEP hay CPTPP, trong khi FTA song phương chỉ có hai bên, như EVFTA, VKFTA, UKVFTA hay EAEU FTA.

Đặc biệt, Việt Nam hiện có ba FTA thế hệ mới gồm CPTPP, EVFTA và UKVFTA, được xem là những hiệp định có tiêu chuẩn cao, không chỉ giới hạn ở việc cắt giảm thuế quan mà còn mở rộng sang các vấn đề về lao động, môi trường, quản trị doanh nghiệp, chuyển đổi số và thương mại bền vững.

“FTA là cánh cửa mở ra cho hàng hóa Việt Nam hội nhập sâu hơn, nhưng muốn bước qua 'cánh cửa' ấy, doanh nghiệp phải nắm vững quy tắc xuất xứ. Đó chính là tấm vé thông hành để tận dụng ưu đãi thuế và khẳng định giá trị thương hiệu Việt”.

Ông Trần Ngọc Bình, Trưởng phòng Quản lý Xuất nhập khẩu khu vực TP HCM, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương)

Ông Bình cũng lưu ý rằng, trong thương mại quốc tế, có những thực thể kinh tế đặc thù như Hong Kong, tuy trực thuộc Trung Quốc về chính trị nhưng lại độc lập về kinh tế, dẫn đến sự khác biệt trong mẫu C/O và quy trình chứng nhận. Do đó, doanh nghiệp cần nắm vững để tránh sai sót khi làm thủ tục xuất khẩu.

Tiêu chí xuất xứ cho nông, thủy sản và yêu cầu gỡ “thẻ vàng” IUU

Dẫn ví dụ thực tế, ông Trần Ngọc Bình cho biết, phần lớn nông sản Việt Nam được xác định theo tiêu chí xuất xứ thuần túy, tức là trồng, thu hoạch, chế biến hoàn toàn tại Việt Nam, điển hình như gạo, vải thiều, cà phê hay hồ tiêu.

Khoáng sản khai thác trong lãnh thổ hoặc thềm lục địa Việt Nam cũng được coi là hàng hóa có xuất xứ thuần túy. Đối với sản phẩm phế liệu, phế phẩm hoặc phế thải từ quá trình sản xuất tại Việt Nam, nếu được xử lý và tái chế đúng quy định, vẫn có thể được xác lập xuất xứ Việt Nam.

Riêng với thủy sản xuất khẩu, quy định về xuất xứ phức tạp hơn và gắn liền với vấn đề đánh bắt hợp pháp (IUU). Các sản phẩm nuôi trồng tại Việt Nam đương nhiên đáp ứng tiêu chí thuần túy, trong khi những sản phẩm khai thác cần được chứng minh rằng tàu đánh bắt treo cờ và đăng ký tại Việt Nam, khai thác hợp pháp trong vùng biển Việt Nam hoặc vùng biển quốc tế.

“Nếu tàu đánh bắt vi phạm quy định IUU, doanh nghiệp sẽ không được cấp C/O, dù hàng hóa đạt chất lượng tiêu chuẩn quốc tế,” ông Bình khẳng định.

Đặc biệt, ông Bình lưu ý “thẻ vàng” IUU do Liên minh châu Âu (EU) áp dụng là cảnh báo nghiêm khắc đối với ngành hải sản Việt Nam. Các lô hàng xuất khẩu vào EU, ngoài C/O, bắt buộc phải có Giấy chứng nhận khai thác do cơ quan chức năng cấp. Nếu thiếu, hàng hóa sẽ bị ách tắc tại cảng nhập.

Các đại biểu tham dự hội thảo. Ảnh: Thu Thảo/Mekong ASEAN.

Bên cạnh đó, ông Bình cũng nhấn mạnh, đối với hàng nông sản xuất khẩu, việc xác định nguồn gốc và vùng trồng phải được xác nhận bởi chính quyền địa phương, Sở Nông nghiệp hoặc các hợp tác xã và hiệp hội ngành hàng.

”Đây không chỉ là thủ tục, mà còn là ‘lá chắn’ bảo vệ thương hiệu Việt trước tình trạng hàng ngoại đội lốt hàng Việt đang diễn biến phức tạp.

Khi hiểu đúng và tuân thủ quy tắc xuất xứ, doanh nghiệp không chỉ được hưởng ưu đãi thuế, mà còn góp phần xây dựng hình ảnh Việt Nam là quốc gia xuất khẩu đáng tin cậy, minh bạch và có trách nhiệm trong chuỗi cung ứng toàn cầu," ông Bình nói.