Nhà máy xe lửa Gia Lâm.

Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội năm 2023 với chủ đề "Dòng chảy" diễn ra từ ngày 17-26/11. Trong đó, Nhà máy xe lửa Gia Lâm là nơi diễn ra đêm khai mạc, bế mạc lễ hội, cùng hàng loạt sự kiện âm nhạc, thời trang, nghệ thuật độc đáo, các hội thảo, workshop, hội chợ, vui chơi, trưng bày về lịch sử nhà ga. Lễ hội sẽ khai mạc vào 20h ngày 17/11.

Những công trình như Bốt nước Hàng Đậu, Cầu Long Biên, và Nhà máy xe lửa Gia Lâm sẽ trở thành không gian triển lãm độc đáo, tái thiết kế để đem đến góc nhìn mới cho người tham quan.

Lễ hội còn đánh dấu sự xuất hiện đặc biệt của Chuyến tàu "Hành trình Di sản," mở cửa cho người dân khám phá những công trình lịch sử trên địa bàn Thủ đô Hà Nội theo góc nhìn mới lạ.

Theo đó, VNR sẽ phối hợp cùng Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội lập riêng đoàn tàu từ Hà Nội đến Gia Lâm và ngược lại, để phục vụ khách tham quan với giá vé chỉ 20.000 đồng/vé/lượt.

Tuyến tàu trải nghiệm kết nối hai bên bờ sông Hồng, xuất phát từ nhà ga Hà Nội, đến ga Long Biên, qua cầu Long Biên và kết thúc tại nhà ga Gia Lâm, từ đó khách tham quan đi bộ đến Nhà máy xe lửa Gia Lâm để tham gia các hoạt động sáng tạo. Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam sẽ tăng cường các toa tàu nghệ thuật đặc biệt, trên đó trưng bày các tác phẩm trong khuôn khổ triển lãm "Chuyển động ngoại biên #2".

Vào ngày 17/11, cũng là ngày khai mạc lễ hội, tàu LH1 sẽ xuất phát ga Long Biên lúc 19h5 và tàu LH2 xuất phát ga Gia Lâm lúc 22h25 cùng ngày.

Từ ngày 18-26/11, các tàu LH3 xuất phát ga Hà Nội lúc 8h, LH5 xuất phát ga Hà Nội lúc 13h20. Ở chiều ngược lại, tàu LH4 xuất phát ga Gia Lâm lúc 10h50, tàu LH6 xuất phát lúc 16h.

Nhà máy xe lửa Gia Lâm lần đầu được biết đến như một tổ hợp sáng tạo nghệ thuật nhờ vào việc cải tạo, thiết kế, sắp đặt các không gian nhà xưởng, kho bãi thành những không gian nghệ thuật.

Những đầu máy xe lửa hơi nước hơn 50 tuổi, từng tham gia chiến tranh chống Mỹ sẽ được trưng bày trong khuôn viên Nhà máy xe lửa Gia Lâm (Long Biên) từ 17/11 đến 31/12.

Nổi bật trong khuôn viên nhà máy là đầu máy xe lửa Tự Lực mang số hiệu 141-179, được thiết kế chạy trên đường ray một mét, dài khoảng 19 m (bao gồm cả xe than) hoặc dài 11,5m (không bao gồm xe than); Rộng 2,75 m, cao 3,8 m, nặng khoảng 100 tấn (có than và có nước).

Đầu máy xe lửa chạy bằng hơi nước số hiệu 141-179 (đầu máy Tự Lực). Nguồn: Sở Văn hóa và Thể thao TP Hà Nội.

Đầu máy này có lực kéo 1.100 mã lực, khỏe nhất Việt Nam vào thời điểm được sản xuất. Tốc độ chạy tàu khoảng 67 km/h. Đây là một trong 3 đầu xe lửa hơi nước thuộc dòng Mikado được các kỹ sư Xí nghiệp Đầu máy xe lửa Gia Lâm nghiên cứu thiết kế và sản xuất từ năm 1964 – 1970.

Đã có khoảng 50 chiếc đầu máy chủng loại này mang tên Tự Lực được sản xuất để phục vụ nhu cầu vận chuyển hàng hóa, vũ khí, lương thực ở miền Bắc và chi viện cho chiến trường miền Nam.

Đầu máy số hiệu 141-179 hiện đã không còn khả năng khai thác, sử dụng trong giao thông vận tải đường sắt, tuy nhiên là hiện vật tiêu biểu, phù hợp để trưng bày phục vụ khách tham quan tại Bảo tàng Hà Nội.