Sáng 15/11, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ điều hành phiên họp Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) về dự thảo Nghị quyết giám sát chuyên đề “Việc triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2023”.
Trình báo cáo xin ý kiến UBTVQH, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành cho biết, qua ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội thảo luận tại hội trường ngày 30/10/2023 và kiến nghị của Bộ KH&ĐT, Đoàn giám sát thấy rằng, để đảm bảo nguồn lực thực hiện các chương trình, việc cho phép kéo dài vốn năm 2023 chưa giải ngân hết (bao gồm cả vốn năm 2022) sang năm 2024 là cần thiết. Vì vậy, Đoàn giám sát đề nghị UBTVQH cho ý kiến về vấn đề này.
Để bảo đảm kỳ họp gần nhất Quốc hội có thể xem xét thông qua được Nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện trong bối cảnh chỉ còn 2 năm thực hiện các chương trình; Đoàn giám sát đề nghị UBTVQH cho phép thể hiện trong dự thảo Nghị quyết giám sát nội dung:
Thông qua chủ trương xây dựng dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 và cơ chế thí điểm phân cấp cho cấp huyện quyết định cơ cấu nguồn vốn, phân bổ sử dụng vốn ngân sách Nhà nước theo trình tự, thủ tục rút gọn. Giao Chính phủ xây dựng hồ sơ theo trình tự, thủ tục rút gọn, trình Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
 |
| Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Nguyễn Lâm Thành trình bày báo cáo. |
Cho ý kiến về vấn đề tài chính, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, đối với việc kéo dài vốn kế hoạch năm 2022 của chương trình mục tiêu quốc gia chưa giải ngân hết và kéo dài sang năm 2024, UBTVQH đã thống nhất chỉ kéo dài phần vốn sự nghiệp năm 2023 để tiếp tục thực hiện trong năm 2024. Tuy nhiên qua thảo luận tại hội trường, Chủ nhiệm Lê Quang Mạnh bày tỏ thống nhất với sự cần thiết của việc chuyển nguồn đối với vốn sự nghiệp năm 2022 mà đến nay chưa giải ngân hết.
Tuy nhiên dự toán năm 2024 cũng đã được Quốc hội thông qua, vì vậy Chủ nhiệm Lê Quang Mạnh đề nghị Bộ KH&ĐT làm rõ thêm vấn đề này trong việc ảnh hưởng đối với dự toán của năm 2024 để Quốc hội có căn cứ xem xét.
Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho rằng, cần đảm bảo kỷ cương, kỷ luật ngân sách, dù là vì do lý do khách quan hay chủ quan thì năm nào cũng cần quyết toán xong dứt điểm năm đó để chủ động kế hoạch các nguồn vốn. Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, nếu nguồn vốn từ năm 2021 mà chưa làm được thì nên hủy và điều chỉnh, bố trí lại cho phù hợp. Trên cơ sở này, Chính phủ cần nghiên cứu thật kỹ, nếu đề xuất kéo dài thời gian thì cũng chỉ nên trong thời gian ngắn.
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương chia sẻ khó khăn của các bộ ngành và của các địa phương trong triển khai thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia, nguyên nhân là do đề xuất xây dựng chương trình chưa đúng với thực tiễn; việc thẩm định, phê duyệt chương trình chưa đến nơi đến chốn, trong đó có trách nhiệm của Chính phủ, các bộ ngành và một phần trách nhiệm của Quốc hội.
Do đó, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị cần có chủ trương xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia trong thời gian tới. Đề nghị Chính phủ tiếp tục chuẩn bị nội dung kỹ lưỡng, trước và sau phải tạo sự thống nhất, nếu đề xuất mới, bổ sung thêm thì cần nêu rõ.
 |
| Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu. |
Giải trình, làm rõ một số nội dung tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Quốc Phương cho biết, vốn chương trình mục tiêu quốc gia của năm 2021 là hơn 20.000 tỷ đồng; khi Nghị quyết của Quốc hội phê chuẩn đã đưa nguồn vốn này vào diện chưa phân bổ vì chưa đủ điều kiện để phân bổ. Toàn bộ vốn của năm 2021 cũng chưa hoàn thiện thủ tục đầu tư nên toàn bộ số vốn của năm 2021 không phân bổ được.
Kế hoạch năm 2022 cũng được Quốc hội quyết nghị giao Chính phủ phân bổ vốn năm 2021 và năm 2022 một lần, thành dự toán của năm 2022. Tháng 7/2022, Chính phủ cũng đã trình Quốc hội toàn bộ số vốn của kế hoạch năm 2021 và năm 2022. Về bản chất, đây cũng là số vốn của năm 2021, nhưng trên thực tế năm 2021 chưa được giao dự toán và chưa phân bổ được.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang bày tỏ đồng tình với những giải trình của Thứ trưởng Bộ KH&ĐT. Đồng thời mong muốn Quốc hội cho phép chủ trương xây dựng một nghị quyết thí điểm theo trình tự rút gọn để kịp trình trong phiên họp gần nhất.
Đối với nguồn vốn chuyển sang năm 2024, Phó Thủ tướng mong muốn UBTVQH và Quốc hội thông cảm và thấu hiểu, bởi mục tiêu của việc chuyển vốn này là rất lớn lao dành cho các địa phương. “Nếu cắt nguồn vốn này thì áp lực giải ngân của Chính phủ có giảm đi, nhưng lại thiệt thòi cho các địa phương. Địa phương đang rất mong chờ, rất cần”, ông Quang nói.
 |
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang. |
Kết luận cuộc họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, qua thảo luận cho thấy, các đại biểu cơ bản đồng tình với việc ban hành nghị quyết cơ chế đặc thù theo thể thức rút gọn, nhưng cách thức thể hiện như thế nào cần tiếp tục bàn thảo cụ thể đúng tinh thần đúng quy định.
Đối với các vấn đề về ngân sách như quyết toán ngân sách, kéo dài vốn, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Phó Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các cơ quan chuẩn bị báo cáo chính thức của Chính phủ về vấn đề này; giao Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội thẩm tra về nội dung này. “Tinh thần là tháo gỡ tối đa vướng mắc trong thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia nhưng không được để ra xung đột pháp luật”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
