Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Ảnh: Media Quốc hội.

Sáng 13/5, Quốc hội nghe tờ trình của Chính phủ về dự thảo nghị quyết giảm thuế giá trị gia tăng (thuế VAT).

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết từ năm 2022 đến 6 tháng đầu năm 2025, Quốc hội đã quyết nghị giảm 2% thuế VAT với các nhóm hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng mức thuế suất 10% (còn 8%), trừ một số nhóm hàng hóa, dịch vụ.

Chính sách này, theo Chính phủ, tạo điều kiện rất lớn giúp doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận, tăng khả năng kích cầu. Dù vậy, nền kinh tế trong nước còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt khi Mỹ công bố áp thuế đối ứng với các nước, trong đó có Việt Nam.

Để tạo động lực thúc đẩy, phát triển cho nền kinh tế, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, theo Chính phủ, cần tiếp tục thực hiện chính sách giảm thuế giá trị gia tăng.

Bộ trưởng Tài chính cho biết phương án giảm thuế tại dự thảo nghị quyết lần này có sự thay đổi so với các nghị quyết của Quốc hội trước đây.

Cụ thể, về nguyên tắc đề xuất giảm thuế, Chính phủ nhấn mạnh chỉ giảm 2% thuế đối với hàng hóa, dịch vụ đang chịu thuế suất 10%.

Trong đó, Chính phủ đề xuất mở rộng đối tượng được giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng với hàng hóa, dịch vụ phục vụ cho sản xuất kinh doanh, du lịch, tiêu dùng, trước đó không được giảm thuế VAT theo Nghị quyết số 43 gồm:

Sản phẩm, dịch vụ công nghệ thông tin (như máy giặt, lò vi sóng, dịch vụ xử lý dữ liệu, cho thuê và các hoạt động liên quan, cổng thông tin...), sản phẩm từ kim loại đúc sẵn (như thùng, bể chứa và dụng cụ chứa đựng bằng kim loại, nồi hơi...).

Than cốc, dầu mỏ tinh chế (như than cốc, nhiên liệu dầu và xăng, dầu mỡ bôi trơn…), sản phẩm hoá chất (như phân bón và hợp chất ni tơ, plastic và cao su tổng hợp dạng nguyên sinh…), than ở khâu nhập khẩu và than bán ra ở khâu kinh doanh thương mại (than khai thác trong nước đã được giảm theo Nghị quyết số 43).

Đây là những hàng hoá dùng trong quá trình sản xuất nguyên liệu đầu vào để phục vụ mục đích sản xuất các hàng hoá tiêu dùng trực tiếp cho người dân.

Với mặt hàng xăng, dầu, theo Bộ trưởng Tài chính, mặc dù mặt hàng xăng thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt và mặt hàng dầu thuộc sản phẩm dầu mỏ tinh chế, đây là những mặt hàng quan trọng đối với nhiều ngành sản xuất, kinh doanh cũng như đời sống người dân và giá xăng, dầu nói chung tăng hoặc giảm sẽ tác động trực tiếp đến sản xuất, tiêu dùng trong nước và ổn định kinh tế vĩ mô.

Ngược lại, những dịch vụ như viễn thông, hoạt động tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, như trước đây, vẫn tiếp tục thuộc nhóm không được giảm thuế.

Thời gian áp dụng Chính phủ đề xuất là từ ngày 1/7 đến hết 31/12/2026.

Đánh giá tác động của chính sách này đến thu ngân sách Nhà nước, Chính phủ tính toán số giảm thu ngân sách trong 6 tháng cuối năm 2025 và cả năm 2026 gần 122.000 tỷ đồng.

Với người dân và doanh nghiệp, việc giảm 2% mức thuế giá trị gia tăng sẽ góp phần giảm trực tiếp chi phí của người dân trong việc tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế - Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, đa số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhất trí với đề xuất của Chính phủ.

Theo cơ quan thẩm tra, chính sách giảm thuế giá trị gia tăng lần này được Chính phủ kiến nghị cho thời gian áp dụng dài hơn (18 tháng) và với phạm vi mở rộng hơn so với những lần giảm thuế trước đây, vì vậy, việc ban hành nghị quyết riêng có thể là phù hợp.

Song cũng có ý kiến trong cơ quan thẩm tra cho rằng việc liên tục gia hạn và kéo dài chính sách giảm thuế tạo tiền lệ không tốt, khiến chính sách thuế trở nên thiếu tính ổn định và không nhất quán.

Ngoài ra, dư địa tài khóa, dư địa chính sách bị thu hẹp sẽ làm giảm khả năng ứng phó khi có khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng hơn trong tương lai.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ có giải pháp hiệu quả để bảo đảm khắc phục được các khó khăn, vướng mắc trong thực hiện chính sách do vẫn có các hàng hóa, lĩnh vực loại trừ, không được giảm thuế, bảo đảm mục tiêu dễ thực hiện và tạo thuận lợi cho người nộp thuế đồng thời.

Trong khi có ý kiến cho rằng cần cân nhắc thận trọng việc mở rộng diện được giảm thuế, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng cho biết có quan điểm đề nghị rà soát để xem xét đối với một số mặt hàng chịu tác động của chiến tranh thương mại và chính sách thuế đối ứng của Mỹ.

Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng, chỉ còn 3 nhóm hàng hóa, dịch vụ đề xuất không giảm thuế, do đó đề nghị Bộ Tài chính rà soát, trường hợp chênh lệch thu 2% thuế giá trị gia tăng đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ này không quá lớn, có thể cân nhắc giảm thuế đối với tất cả hàng hóa, dịch vụ, đảm bảo tính công bằng.