Hoạt động này nằm trong khuôn khổ kỳ họp Đại hội đồng lần thứ 9 các quốc gia thành viên Công ước Bảo vệ di sản văn hoá phi vật thể của UNESCO, diễn ra tại Paris (Pháp), từ ngày 5/7 - 7/7 với sự tham gia của 180 nước thành viên.

Ủy ban liên Chính phủ Công ước Bảo vệ di sản văn hoá phi vật thể (Công ước 2003) gồm 24 thành viên, là cơ quan điều hành quan trọng của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, chịu trách nhiệm trong giám sát thực thi công ước, đề xuất các biện pháp bảo vệ di sản phi vật thể, hỗ trợ quốc tế, xem xét các hồ sơ đệ trình ghi danh… để Đại hội đồng Công ước thông qua.

Đây là lần thứ 2 Việt Nam đảm nhận trọng trách này tại cơ quan điều hành then chốt về văn hóa của UNESCO.

Đại sứ Lê Thị Hồng Vân nhấn mạnh với tư cách là thành viên Ủy ban liên Chính phủ nhiệm kỳ 2022-2026, Việt Nam sẽ có điều kiện thuận lợi để đóng góp hơn nữa cho việc hoàn thiện, thực hiện các mục tiêu và ưu tiên của Công ước 2003. Ảnh: BNG

Điều này có ý nghĩa quan trọng về nhiều mặt, nhất là thể hiện vị thế và uy tín ngày càng cao của Việt Nam trên trường quốc tế, thể hiện sự tin tưởng của cộng đồng quốc tế đối với khả năng đóng góp và năng lực điều hành của Việt Nam tại các thể chế đa phương toàn cầu, đặc biệt trong quan hệ với UNESCO về gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị di sản phi vật thể trong nước và trên thế giới.

Đại sứ Lê Thị Hồng Vân, Trưởng Phái đoàn Thường trực Việt Nam bên cạnh UNESCO nhấn mạnh với tư cách là thành viên Ủy ban liên Chính phủ nhiệm kỳ 2022-2026, Việt Nam sẽ có điều kiện thuận lợi để đóng góp hơn nữa cho việc hoàn thiện, thực hiện các mục tiêu và ưu tiên của Công ước 2003, nâng tầm quan trọng của di sản văn hóa phi vật thể. Và cho rằng những di sản này không chỉ là nguồn lực thiết yếu cho đa dạng văn hóa, sáng tạo, đối thoại giữa các nền văn hóa và gắn kết xã hội mà còn là động lực cho sự phát triển bền vững.

Việt Nam hiện là thành viên Hội đồng Chấp hành nhiệm kỳ 2021-2025, thành viên Ủy ban liên Chính phủ Công ước 2005 về bảo vệ và phát huy sự đa dạng của các biểu đạt văn hóa nhiệm kỳ 2021 - 2025, nên việc trở thành thành viên Ủy ban liên Chính phủ Công ước 2003 cũng là cơ hội để Việt Nam tiếp tục đóng góp một cách chủ động, tích cực hơn trong các chương trình, định hướng lớn của UNESCO nói chung và về văn hóa nói riêng. Qua đó khẳng định vai trò, uy tín của Việt Nam tại UNESCO và trên trường quốc tế.

Bà Lê Thị Thu Hiền, Cục trưởng Cục Di sản văn hóa, cho biết nhận thức được trách nhiệm và tầm quan trọng của công tác bảo vệ và phát huy di sản văn hoá phi vật thể nói riêng và di sản văn hoá nói chung, vừa qua Chính phủ Việt Nam đã giao Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch nghiên cứu, sửa đổi Luật Di sản văn hoá.

Trong quá trình đó, Công ước 2003 là công cụ pháp lý quan trọng góp phần định hướng và hỗ trợ Việt Nam ban hành các chủ trương, chính sách quan trọng và phù hợp với công tác bảo vệ và phát huy di sản văn hoá phi vật thể tại Việt Nam.

Năm 2021, nghệ thuật Xòe Thái là di sản phi vật thể thứ 14 của Việt Nam được UNESCO công nhận.

Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch sẽ xây dựng kế hoạch cụ thể với tư cách thành viên Ủy ban liên Chính phủ của Công ước. Theo đó, tập trung chia sẻ các thực hành tốt, thúc đẩy các mục tiêu của Công ước, thúc đẩy các ưu tiên của UNESCO, nâng cao nhận thức, tăng cường đóng góp hoàn thiện cơ chế của Công ước, tăng cường các di sản văn hóa phi vật thể đa quốc gia vì sự tôn trọng lẫn nhau, đối thoại đa văn hóa và sự phát triển bền vững, thúc đẩy sự cộng hưởng lớn hơn giữa các Công ước về văn hóa, thúc đẩy các hoạt động và sự kiện kỷ niệm 20 năm ra đời Công ước 2003.

Công ước 2003 là cách gọi tắt của Công ước về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO thông qua năm 2003 và hiện có 180 nước thành viên. Trong đó, Việt Nam chính thức tham gia Công ước 2003 ngày 5/9/2005 và nằm trong nhóm những nước đầu tiên được phê chuẩn.

Năm nay, kỳ họp thứ 9 về Công ước 2003 diễn ra từ ngày 5/7 - 7/7 với sự tham gia của tất cả 180 quốc gia thành viên. Tại cuộc họp này, Ủy ban liên Chính phủ Công ước xem xét hồ sơ đề nghị của các quốc gia thành viên để ghi danh các di sản văn hóa phi vật thể vào các danh sách: Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp, Danh sách các thực hành tốt về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể.

Hiện nay, Việt Nam có 14 di sản văn hoá phi vật thể được ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp do UNESCO ghi danh.

14 di sản bao gồm Nhã nhạc cung đình Huế; không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên; dân ca quan họ Bắc Ninh; hát ca trù; Hội Gióng ở Đền Phù Đổng và Đền Sóc; tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ; nghệ thuật đờn ca tài tử Nam Bộ; dân ca Ví, Dặm Nghệ Tĩnh; nghi lễ và trò chơi kéo co; tín ngưỡng Thờ Mẫu Tam phủ của người Việt; nghệ thuật bài Chòi Trung Bộ; hát Xoan; thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái và mới đây nhất là nghệ thuật Xòe Thái.