Báo cáo cập nhật thị trường trái phiếu doanh nghiệp mới nhất được CTCP Chứng khoán VNDirect công bố ngày 7/3 nhận định, Nghị định số 08/2023/NĐ-CP ngày 5/3/2023 sửa đổi, bổ sung và ngưng hiệu lực thi hành một số điều tại các Nghị định quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế sẽ tạo ra hành lang pháp lý cần thiết để xử lý một vài điểm nghẽn hiện nay trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN).

Thứ nhất, VNDirect cho biết Nghị định 08 tạo cơ sở pháp lý để tổ chức phát hành thỏa thuận về việc điều chỉnh một số điều khoản của trái phiếu, đặc biệt là việc gia hạn thời điểm đáo hạn. Trước đó, một số tổ chức phát hành đã tự thảo thuận với trái chủ nhưng chưa có cơ sở pháp lý cụ thể nên việc thỏa thuận gặp khó khăn và tỷ lệ thành công thấp.

Thứ hai, Nghị định 08 cho phép tổ chức phát hành thanh toán nghĩa vụ nợ và lãi trái phiếu bằng các tài sản hợp pháp khác. Trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp đang gặp khó khăn về dòng tiền như hiện nay thì giải pháp này cũng mở ra một lựa chọn khả thi cho doanh nghiệp (trong trường hợp trái chủ đồng ý).

Tuy nhiên, việc thỏa thuận có được trái chủ chấp thuận hay không sẽ phụ thuộc vào các điều khoản cụ thể, trong đó bao gồm tính pháp lý, định giá của các tài sản mà doanh nghiệp đưa ra thanh toán cho các trái chủ.

Thứ ba, Nghị định 08 có thể làm tăng tỷ lệ phát hành TPDN thành công thông qua việc hoãn thực thi một số điều khoản như quy định nhà đầu tư chuyên nghiệp hoặc tăng thời gian phân phối.

Thứ tư, việc giãn xếp hạng tín nhiệm bắt buộc đến 1/1/2024 sẽ giúp tăng khả năng tiếp cận huy động vốn qua kênh phát hành trái phiếu riêng lẻ đối với một số doanh nghiệp.

Danh sách các doanh nghiệp chậm nghĩa vụ thanh toán đang dày lên

Cũng theo VNDirect, trong năm 2023, công ty chứng khoán này ước tính giá trị đáo hạn TPDN đạt khoảng 252.000 tỷ đồng, tăng 64% so với năm 2022. Trong đó, quý I/2023 sẽ có khoảng 31.000 tỷ đồng, giảm 41% so với cùng kỳ.

"Tuy nhiên áp lực đáo hạn sẽ tăng mạnh trong quý II và quý III/2023 với giá trị lần lượt khoảng 76.500 tỷ đồng, tăng 120% so với cùng kỳ và 83.000 tỷ đồng, tăng 39% so với cùng kỳ", VNDirect nhận định.

Sau giai đoạn thách thức này, lượng TPDN đáo hạn sẽ giảm về mức 61.000 tỷ đồng, tăng 14% so với cùng kỳ trong quý IV/2023.

Xét theo ngành nghề, nhóm doanh nghiệp bất động sản chiếm tỷ trọng lớn nhất với 43% tổng giá trị đáo hạn trái phiếu riêng lẻ trong năm 2023, tương đương 107.700 tỷ đồng, tăng 76,2% so với cùng kỳ.

Theo sau là nhóm tài chính ngân hàng với 31% tỷ trọng giá trị đáo hạn, tương đương 77.600 tỷ đồng, tăng 24% so với cùng kỳ.

Các ngành khác chiếm khoảng 26% tổng giá trị TPDN riêng lẻ đáo hạn trong 2023, với khoản 66.500 tỷ đồng, tăng 126% so với cùng kỳ, theo VNDirect.

Theo nhóm phân tích VNDirect, trong bối cảnh thị trường bất động sản trầm lắng, nhiều doanh nghiệp gặp khó về dòng tiền và hạn chế khả năng tiếp cận nguồn vốn, danh sách các doanh nghiệp chậm thanh toán các nghĩa vụ nợ đang dần tăng lên.

Tính đến ngày 5/3/2023, có khoảng 46 doanh nghiệp nằm trong danh sách chậm nghĩa vụ thanh toán lãi hoặc nợ gốc TPDN theo thông báo của Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX).

Theo ước tính của VNDirect, tổng dư nợ TPDN của các doanh nghiệp này vào khoảng 121.100 tỷ đồng, chiếm gần 12% dư nợ TPDN toàn thị trường. Khoảng gần 38.500 tỷ đồng TPDN của các doanh nghiệp trong danh sách sẽ đáo hạn trong năm 2023, chiếm khoảng 15% tổng giá trị đáo hạn toàn thị trường cả năm.

Cần thêm nhiều giải pháp đồng bộ khác

Từ những dẫn dụ trên, theo nhóm phân tích VNDirect, để thị trường TPDN có thể phục hồi sẽ cần thêm nhiều giải pháp đồng bộ khác.

Thứ nhất, cần thêm nhiều giải pháp quyết liệt hơn từ doanh nghiệp để củng cố niềm tin của nhà đầu tư vào TPDN. Các doanh nghiệp bất động sản cũng phải nỗ lực tái cơ cấu, tái cấu trúc sản phẩm để đáp ứng nhu cầu thực của thị trường, đồng thời có biện pháp xử lý hàng tồn kho nhằm thu tiền về để giải quyết những khó khăn hiện tại về dòng tiền.

Thứ hai, VNDirect khuyến nghị các cơ quan quản lý có phương án đẩy nhanh giải quyết các thủ tục pháp lý cho các dự án bất động sản.

Thứ ba, theo báo cáo của VNDirect, việc hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn, đặc biệt là nguồn vốn tín dụng, để giải quyết vấn đề thanh khoản ngắn hạn là rất quan trọng, thị trường chờ đợi những tín hiệu tích cực hơn từ các nhóm giải pháp này.