Ngân hàng Nhà nước có thêm dư địa trì hoãn tăng lãi suất điều hành

Trong báo cáo vĩ mô ra ngày 16/9, Khối phân tích Công ty Chứng khoán VNDirect nhận định, NHNN đang ưu tiên mục tiêu kiềm chế lạm phát và ổn định vĩ mô, đồng thời nỗ lực duy trì lãi suất cho vay thấp để hỗ trợ doanh nghiệp và yểm trợ quá trình phục hồi của nền kinh tế.

Tổ chức này cho rằng, khả năng NHNN nới thêm hạn mức tăng trưởng tín dụng trong năm nay là không cao.

Ngày 7/9, NHNN thông báo đã cấp thêm hạn mức tăng trưởng tín dụng cho một số ngân hàng thương mại. Khoảng 15 ngân hàng đã được cấp thêm hạn ngạch tăng trưởng tín dụng trong lần điều chỉnh này với mức tăng nằm trong phạm vi 0,7-4,0%. VNDirect ước tính rằng khoảng 279.000 tỷ đồng vốn tín dụng sẽ được bổ sung cho nền kinh tế trong 4 tháng tới, tương đương với tăng trưởng tín dụng thêm khoảng 2,7%.

Tăng trưởng tín dụng so với tăng trưởng tiền gửi.

Lãi suất điều hành vẫn ổn định, lãi liên ngân hàng tăng vọt

Về khả năng tăng lãi suất điều hành, VNDirect cho rằng đà giảm của giá hàng hóa thế giới và lạm phát trong nước được kiểm soát là điều kiện cho phép NHNN tiếp tục trì hoãn việc này trong năm nay.

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đã quyết liệt sử dụng chính sách tài khóa để san sẻ gánh nặng với chính sách tiền tệ trong mục tiêu quan trọng là “kiềm chế lạm phát”, thông qua việc giảm thuế, phí đối với một số mặt hàng thiết yếu (điển hình là xăng dầu).

“Do đó, NHNN có thêm dư địa để trì hoãn việc tăng lãi suất điều hành nhằm ổn định mặt bằng lãi suất cho vay. Trong trường hợp NHNN tăng lãi suất điều hành trong năm nay, mức tăng sẽ hạn chế trong khoảng 0,25-0,5%”, VNDIRECT dự báo.

Lãi suất chính sách không đổi kể từ quý 4/2020 (%).

Trong khi lãi suất điều hành vẫn ổn định thì lãi liên ngân hàng đã tăng vọt, lãi suất tiền gửi cũng duy trì đà tăng trong tháng 8.

Báo cáo của VNDirect cho biết, tiếp nối xu hướng tăng tháng 7, lãi suất liên ngân hàng tiếp tục tăng mạnh trong giai đoạn từ tháng 8 đến đầu tháng 9. Cụ thể, lãi suất qua đêm đã tăng lên mức 6,9% vào ngày 7/9 (mức cao nhất kể từ tháng 9/2012), tăng 270 điểm cơ bản so với mức cuối tháng 7. Lãi suất liên ngân hàng cho kỳ hạn dài hơn (kỳ hạn 1 tuần - 9 tháng) cũng tăng 56-208 điểm cơ bản trong kỳ.

Lãi suất liên ngân hàng tăng mạnh là do: Một lượng lớn tiền Đồng bị rút ròng khỏi hệ thống ngân hàng khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đẩy mạnh hút ròng qua tín phiếu và bán ngoại tệ trong tháng 8; NHNN muốn giảm áp lực lên tỷ giá USD/VND; nhu cầu huy động vốn tăng mạnh khi NHNN chính thức nâng hạn mức tăng trưởng tín dụng cho một số ngân hàng thương mại kể từ tháng 9/2022.

VNDirect kỳ vọng lãi suất liên ngân hàng sẽ hạ nhiệt trong những tuần tới, tuy nhiên vẫn dao động ở mức cao khoảng 4-5% đối với kỳ hạn qua đêm. Đà tăng của đồng USD có thể chững lại hoặc thậm chí quay đầu giảm sau cuộc họp của FED vào ngày 20-21 tháng 9 tới đây, vì đà tăng gần đây của đồng USD có thể đã phản ánh quá mức những tác động của đợt tăng lãi suất lần này của FED.

Khi áp lực tỷ giá hạ nhiệt, cùng với các động thái hỗ trợ gần đây của NHNN sẽ góp phần hạ nhiệt lãi suất trên thị trường liên ngân hàng.

Lãi suất tiền gửi tiếp tục tăng trong tháng 8 nhưng với tốc độ chậm hơn so với tháng trước. Tính đến ngày 29/8/2022, lãi suất tiền gửi kỳ hạn 3 tháng và lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân đã tăng lần lượt 4 điểm cơ bản (so với mức tăng 16 điểm cơ bản trong tháng 7) và 6 điểm cơ bản (so với mức tăng 20 điểm cơ bản trong tháng 7).

Như vậy, kể từ đầu năm 2022, lãi suất tiền gửi kỳ hạn 3 tháng và lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân đã tăng đáng kể lần lượt là 40 và 48 điểm cơ bản.

Trong khi đó, lãi suất tiền gửi kỳ hạn 3 tháng và lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng thương mại cổ phần Nhà nước vẫn đi ngang trong tháng 8 (đã nhích tăng lần lượt 3 và 7 điểm cơ bản trong tháng 7). Kể từ đầu năm nay, lãi suất tiền gửi kỳ hạn 3 tháng và lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng này tăng lần lượt 3 và 7 điểm cơ bản.

VNDirect cho rằng lãi suất tiền gửi sẽ tiếp tục tăng trong những tháng tới do NHNN đã chính thức cấp thêm giới hạn tăng trưởng tín dụng cho một số ngân hàng thương mại kể từ đầu tháng 9, dẫn đến sự gia tăng nhu cầu vốn.

Các nguyên nhân khác là tăng trưởng tiền gửi có tốc độ chậm trong 7 tháng đầu năm 2022 (+4,2% so với đầu năm, +9,9% so với cùng kỳ năm ngoái) do lãi suất tiền gửi kém hấp dẫn hơn các kênh đầu tư khác; FED dự kiến sẽ tăng lãi suất điều hành lên mức 4- 4,25% vào cuối năm 2022; USD mạnh hơn gây áp lực lên tỷ giá hối đoái và lãi suất của Việt Nam.

Các chuyên gia phân tích giữ quan điểm rằng lãi suất tiền gửi có thể tăng 30-50 điểm cơ bản trong nửa sau của năm 2022. Lãi suất tiền gửi 12 tháng của ngân hàng thương mại (bình quân) tăng lên mức 6,0-6,2%/năm vào cuối năm 2022, vẫn thấp hơn so với mức trước đại dịch là 7%/năm.

Tỷ giá hối đoái sẽ vẫn chịu áp lực

Theo VNDirect, USD mạnh hơn đã gây áp lực lên tỷ giá hối đoái của Việt Nam. Tại thời điểm ngày 8/9/2022, chỉ số USD (đo lường sức mạnh của đồng đô la Mỹ so với rổ tiền tệ) đạt 109,7 điểm (+14,7% so với cùng kỳ năm ngoái). USD mạnh hơn khiến tỷ giá USD/VND trên thị trường liên ngân hàng tăng khoảng 3,1% so với cùng kỳ năm ngoái lên 23.545 đồng, mức cao nhất kể từ tháng 3/2020.

Trong khi đó, tỷ giá trung tâm do NHNN ấn định cho cặp tỷ giá USD/VND ở mức 23.176 đồng, tăng 0,4% so với cuối tháng 7/2022 (+0,5% so với đầu năm). Tỷ giá USD/VND trên thị trường tự do giảm 0,3% so với cuối tháng 7/2022 (+2,5% so với cùng kỳ năm ngoái).

Mặc dù vậy, so với các đồng tiền trong khu vực, Việt Nam Đồng vẫn là một trong những đồng tiền ổn định nhất. Kể từ đầu năm 2022 (dữ liệu tính đến ngày 8/9/2022), hầu hết các loại tiền tệ trong khu vực đã giảm hơn 4% so với USD, bao gồm Peso Philippines (-11,4%), Baht Thái Lan (-9,9%), Nhân dân tệ của Trung Quốc (-9,5%), Ringgit Malaysia (-8,1%) và Rupiah Indonesia (-4,5%).

Việt Nam Đồng có diễn biến tích cực hơn các đồng tiền khu vực trong 8 tháng đầu năm 2022 (% so với đầu năm).

Cho rằng tỷ giá hối đoái sẽ tiếp tục chịu áp lực trong những tháng cuối năm 2022 do đồng USD neo cao khi FED duy trì lộ trình tăng lãi suất, tuy nhiên VNDirect vẫn nhận thấy những yếu tố hỗ trợ tỷ giá. Đó là dòng vốn FDI mạnh hơn, tăng thặng dư thương mại cải thiện (dự báo đạt khoảng 8,9 tỷ USD trong năm 2022), thặng dư cán cân thanh toán, dự trữ ngoại hối đạt ngưỡng an toàn (tương đương 3,3 tháng nhập khẩu).

Do đó, khối phân tích dự báo tỷ giá USD/VND sẽ duy trì trong khoảng 23.300-23.500 đồng vào cuối năm 2022, tương ứng với mức tăng không quá 3% so với cuối năm 2021.

VNDirect hạ dự báo lạm phát bình quân của Việt Nam cho năm 2022 từ mức 3,5% xuống 3,2%; GDP quý 3 tăng 13,1% so với cùng kỳ năm ngoái, trên mức nền thấp của năm ngoái. Tổ chức này cũng nâng dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam cho năm 2022 lên 7,7% từ mức 7,1% trước đó.