Xuất khẩu cá tra của Việt Nam đã rơi xuống mức thấp nhất năm vào quý 4/2022 với trị giá đạt được là 475 triệu USD, giảm 12% so với cùng kỳ năm 2021, do tác động của lạm phát khiến đơn hàng từ các thị trường giảm. Dù vậy, theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản (VASEP) ngành cá tra năm 2023 vẫn có nhiều triển vọng khả quan nhờ những tín hiệu tích cực từ hai thị trường lớn là Trung Quốc và Mỹ.
Theo đó, Trung Quốc mở cửa hoàn toàn đã khai thông cho nhiều mặt hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam, bao gồm mặt hàng cá tra. Trong năm 2022, Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc 712 triệu USD sản phẩm cá tra, tương ứng chiếm 40% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang thị trường này.
Hiện tại, mặt hàng cá tra đang càng ngày có nhiều lợi thế tại Trung Quốc khi mà người tiêu dùng nước này có xu hướng ưa chuộng cá tra hơn cá rô phi. Chi phí vận chuyển hàng hóa cũng giảm xuống dưới mức trước đại dịch, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất khẩu.
Mặt khác, Trung Quốc nới lỏng việc kiểm soát dịch bệnh Covid-19 chưa thể mang lại sự hồi phục mạnh mẽ cho đơn hàng thủy ngay trong tháng đầu năm (chủ yếu do sự quan ngại của người dân và phân khúc nhà hàng chưa thể mở cửa hoàn toàn do dịch bệnh vẫn còn). Nhưng VASEP vẫn nhận định, sau một vài tháng thị trường này sẽ thích ứng và bùng phát mạnh nhu cầu thủy sản trong các phân khúc tiêu thụ.
Đối với thị trường Mỹ, năm 2022, Việt Nam xuất khẩu 537 triệu USD mặt hàng cá tra vào Mỹ, tương ứng chiếm khoảng 22% tổng kim ngạch xuất khẩu cá tra của Việt Nam. Dù duy trì đà tăng trưởng dương từ 23% - 123% trong 3 quý đầu năm 2022, nhưng do lượng hàng tồn kho tại Mỹ tăng nên nhu cầu đã ghi nhận giảm trong quý 4, kéo theo xuất khẩu cá tra của Việt Nam sang thị trường này quý cuối năm giảm 32%.
Ở thời điểm hiện tại, kinh tế Mỹ có tín hiệu hồi phục nhẹ, lượng tồn kho và các yếu tố cung – cầu có thể sẽ kích thích các đơn hàng cá tra tăng trở lại sau dịp Tết Nguyên đán. Trên thị trường, diễn biến cung cầu cá thịt trắng cũng đang có lợi cho cá tra. Các chuyên gia và thương gia tại Mỹ đều nhận định lạc quan về nhu cầu cá tra tại thị trường Mỹ trong năm 2023.
Nguyên nhân là do cá tra có giá thành phù hợp và có nguồn cung ổn định. Trong khi đó, lệnh cấm với Nga tiếp tục làm sụt giảm nguồn cung cá tuyết – loài cá thịt trắng vốn được ưa chuộng tại Mỹ. Đặc biệt, khi mùa Chay diễn ra (vào tháng 2 đến giữa tháng 4), nhu cầu sẽ tăng và bù đắp sự thiếu hụt bằng các loại khác như cá tra, cá rô phi, cá minh thái…
Chiến tranh thương mại và dịch Covid-19 vẫn hạn chế phần nào xuất khẩu cá rô phi từ Trung Quốc sang Mỹ. Trong khi đó, năm nay Mỹ tăng hạn ngạch cá minh thái thêm 16%, lên gần 1,5 triệu tấn nhưng lại chưa thể đáp ứng cho nhu cầu trước mắt.
