Quan hệ thương mại giữa Nga và nhiều nước châu Á biến động trong bối cảnh chiến sự. Ảnh: Nikkei Asia

Theo Nikkei Asia, xuất khẩu từ Nhật Bản sang Nga trong tháng 3 giảm 31,5% về giá trị so với một năm trước đó. Con số này đánh dấu mức giảm đầu tiên trong 13 tháng. Thông tin này được dẫn theo dữ liệu sơ bộ do Bộ Tài chính Nhật bản công bố ngày 20/4. Trong khi đó, tổng kim ngạch xuất khẩu của nước này tăng 14,7%, lên 8.460 tỷ Yên (65 tỷ USD), đạt mức cao kỷ lục trong tháng.

Năm 2021, thị trường Nga chiếm khoảng 1% giá trị xuất khẩu của Nhật Bản, với các mặt hàng chính được giao dịch bao gồm ô tô và phụ tùng ô tô. Tuy nhiên, vào cuối tháng 2, Nhật tuyên bố cấm xuất khẩu chất bán dẫn và các sản phẩm công nghệ cao khác sang Nga. Nhiều doanh nghiệp nội địa cũng đã giảm kinh doanh với Nga, trong khi với một số cơ sở tại Nga buộc phải dừng hoạt động.

Các nền kinh tế châu Á khác cũng trong tình trạng tương tự. Theo dữ liệu được Singapore công bố hôm 18/4, xuất khẩu tháng 3 của nước này sang Nga giảm 86,5% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi tổng kim ngạch tăng 13,9%.

“Tôi nghĩ rằng sự sụt giảm mạnh trong quan hệ thương mại với Nga chủ yếu là do các lệnh trừng phạt kinh tế”, bà Priyanka Kishore, trưởng bộ phận Kinh tế Ấn Độ và Đông Nam Á tại Oxford Economics, nhận định.

Đầu tháng 3, Singapore đã công bố một loạt các biện pháp trừng phạt kinh tế Nga, bao gồm lệnh cấm xuất khẩu hàng hóa quân sự, điện tử, máy tính và thiết bị viễn thông. Đồng thời nước này yêu cầu các tổ chức tài chính đóng băng tài sản của 4 ngân hàng Nga.

Xuất khẩu từ thị trường Đài Loan (Trung Quốc) sang Nga cũng giảm trong tháng 3, 55,3%, sau khi tăng trong 14 tháng liên tiếp. Trong khi Hàn Quốc cũng báo cáo về sự sụt giảm 55,6% (tính theo USD) xuất khẩu sang Nga trong tháng 3 và là lần giảm đầu tiên kể từ tháng 8/2020, theo cơ sở dữ liệu CEIC.

Các quốc gia và vùng lãnh thổ trên đã áp dụng các biện pháp trừng phạt, bao gồm cả việc kìm hãm nguồn cung cấp chất bán dẫn, nhằm tạo ra đòn giáng lên kinh tế Nga. Trong Báo cáo triển vọng kinh tế mới nhất do Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) công bố hôm 19/4, cơ quan này đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế năm nay của Nga xuống âm 8,5%, so với mức 2,8% trước đó.

Nhiều quốc gia châu Á vẫn tăng nhập khẩu từ Nga. Ảnh: TASS

Trong khi đó, Việt Nam, một trong số ít quốc gia châu Á có thỏa thuận thương mại với Moscow, cũng báo cáo xuất khẩu sang nước này giảm 83,9% trong tháng 3. Nguyên nhân là do những khó khăn trong quá trình vận chuyển cà phê và các sản phẩm nông nghiệp khác sang Nga.

Xuất khẩu sang Nga của Indonesia cũng giảm hơn một nửa trong tháng 3, từ 155,6 triệu USD của tháng trước xuống còn 67,5 triệu USD. Cơ quan Thống kê Trung ương Indonesia (BPS) cho biết, đây là mức giảm mạnh nhất trong tháng qua trong số các điểm đến xuất khẩu của đất nước.

"Cuộc xung đột đã khiến chúng tôi thâm hụt thương mại với cả Nga và Ukraine. Trong đó, thâm hụt lớn nhất là với Nga", người đứng đầu BPS, ông Margo Yuwono nói trong một cuộc họp báo hôm 18/4. Quốc gia Đông Nam Á này vẫn vận chuyển dầu cọ và các sản phẩm cao su đến Nga.

Tuy nhiên, số liệu thống kê thương mại mới nhất cho thấy nhiều nền kinh tế châu Á trong tháng 3 vẫn tiếp tục tăng nhập khẩu từ Nga. Mặc dù giảm xuất khẩu, nhưng nhập khẩu từ Nga vào Nhật Bản tăng 89,6%, trong khi Hàn Quốc tăng 43,6% và đảo Đài Loan tăng 9,1%.

Hàn Quốc đã hợp tác trong việc trừng phạt Nga nhưng đã không thể thoát khỏi sự phụ thuộc vào năng lượng của nước này. Trung Quốc, quốc gia tránh chỉ trích Moscow, cũng tiếp tục mua năng lượng của Nga. Như vậy, Nga đã chuyển thặng dư của mình sang các khách hàng châu Á với giá giảm để đối phó với sự thoái lui của các công ty khai thác dầu mỏ phương Tây.

"Không phải tất cả các quốc gia đều xa lánh Nga", bà Kishore cho biết, đồng thời nói thêm rằng Ấn Độ và Trung Quốc là những ví dụ điển hình của việc không quá quan tâm đến các lệnh trừng phạt.

Nhập khẩu lúa mì từ Nga sang Trung Quốc tăng 26,4% trong tháng 3. Sự gia tăng giá trị có thể được hỗ trợ bởi giá dầu và lúa mì tăng. Đối với Trung Quốc, Nga là nguồn cung cấp chính của các mặt hàng lương thực và dầu mỏ. Ngoài ra, Indonesia cũng đang cân nhắc tiếp tục mua thêm dầu của Nga.

"Nhìn chung, ngoài Singapore và Nhật Bản, ít nền kinh tế châu Á tỏ thái độ muốn làm suy yếu mối quan hệ kinh tế với Nga. Ngay cả Hàn Quốc, nước ủng hộ các lệnh trừng phạt chống lại Nga, cũng báo cáo rằng nhập khẩu từ Nga vào tháng trước đã tăng lên", bà Kishore nhận xét.