Chia sẻ tại Hội thảo quốc tế “Đưa hàng thời trang, nội thất và gia dụng Việt Nam vào hệ thống phân phối nước ngoài" do Bộ Công thương tổ chức ngày 15/9, ông Tạ Hoàng Linh - Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ (Bộ Công Thương) cho biết, Việt Nam đã vươn lên trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu lớn nhất thế giới về nhóm ngành hàng này.

Trong đó Việt Nam hiện là nước xuất khẩu lớn thứ 2 về da giày, thứ 3 về dệt may và thứ 5 thế giới về gỗ - sản phẩm từ gỗ. Hiện nhóm các mặt hàng thời trang, nội thất và đồ gia dụng của Việt Nam vẫn có nhiều lợi thế cạnh tranh về chất lượng sản phẩm, trình độ kỹ thuật và khả năng đáp ứng các yêu cầu khắt khe về lao động, môi trường.

Các ưu đãi thuế quan từ 15 FTA song phương và đa phương, đặc biệt là các Hiệp định Thương mại tự do thế hệ mới cũng đang mở ra nhiều lợi thế cạnh tranh cho nhóm hàng này.

Tuy nhiên, đại diện Bộ Công thương cũng cho biết, nhóm ngành hàng thời trang, nội thất hay gia dụng của Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn lạm phát, nguy cơ suy thoái kinh tế, sức tiêu dùng suy giảm, tại các thị trường xuất khẩu trọng điểm như Hoa Kỳ, EU, các nước CPTPP...

Trong 8 tháng đầu năm 2023, nhóm hàng thời trang bao gồm dệt may và da giày, kim ngạch xuất khẩu sang một số thị trường trọng điểm chứng kiến đà sụt giảm tương đối mạnh.

Thị trường nhập khẩu quan trọng nhất của dệt may và da giày Việt Nam là Mỹ có kim ngạch xuất khẩu lần lượt giảm 22,7% và 32% so với cùng kỳ. Thị trường EU cũng chứng kiến đà giảm tốc xuất khẩu tương tự, khi kim ngạch xuất khẩu da giày giảm 19%, còn dệt may có tín hiệu tích cực hơn khi tăng trưởng 12,3%.

Xuất khẩu ngành hàng gỗ và đồ gỗ sang Mỹ và EU thậm chí còn ảm đạm hơn khi lần lượt giảm 27% và 40% trong 8 tháng đầu năm 2023.

Cùng với đó, các thị trường xuất khẩu trọng điểm của nhóm ngành thời trang, đồ gia dụng của Việt Nam như Mỹ, EU, các nước Đông Bắc Á hay các nước trong khối CPTPP ngày càng đặt ra những tiêu chuẩn mới, đòi hỏi khắt khe hơn, trong đó có tiêu chí liên quan đến xanh hóa chuỗi sản xuất và cung ứng, phát triển bền vững, sản xuất tuần hoàn… Điều này đặt ra nhiều những thách thức chưa từng có tiền lệ cho doanh nghiệp xuất khẩu trong nước.

Mới đây nhất, thị trường EU đã đưa ra chính sách sử dụng sản phẩm tái chế đối với sản phẩm dệt may và tăng tốc thực thi chiến lược dệt may tuần hoàn và bền vững đề ra từ năm 2022 khiến doanh nghiệp Việt Nam đứng trước sức ép buộc phải chuyển đổi xanh, chuyển đổi số để giữ đơn hàng và thị phần.

Giữa tháng 5 vừa qua, EU cũng đã ban hành đạo luật về Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM). Quy định này buộc các nhà nhập khẩu vào EU phải báo cáo lượng phát thải carbon trong hàng hóa.

Vào cuối tháng 6, EU đã ban hành Quy định Chống suy thoái rừng (EUDR). Theo đó, các công ty kinh doanh gỗ và các sản phẩm phái sinh tại EU phải chứng minh hàng hóa mà họ bán không liên quan đến hoạt động phá rừng từ sau năm 2021.

Trong bối cảnh đó, để có thể đáp ứng yêu cầu của thị trường, giúp lấy lại đà tăng trưởng cho các ngành hàng thế mạnh, ông Tạ Hoàng Linh cho rằng, các doanh nghiệp cần đẩy nhanh việc chuyển đổi xanh, áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn nhằm đáp ứng luật chơi mới về thương mại và đầu tư trên toàn cầu.

Bên cạnh đó, với đặc thù là ngành hàng đòi hỏi phải liên tục thay đổi mẫu mã, phù hợp với xu thế, thị hiếu thị trường, do vậy doanh nghiệp trong lĩnh vực cần luôn chủ động, có chiến lược rõ ràng và cập nhật xu hướng thời trang thường xuyên tại các thị trường xuất khẩu.