Phòng kiểm soát Ngày Độc thân tại trụ sở JD.com ở Bắc Kinh. Ảnh: Reuters |
Sự kiểm soát chặt chẽ của chính quyền Bắc Kinh đối với lĩnh vực công nghệ trong năm qua đã ảnh hưởng lớn đến Alibaba. Công ty này buộc phải từ bỏ việc yêu cầu các nhà cung cấp phải niêm yết sản phẩm độc quyền trên nền tảng của mình cũng như bắt đầu chấp nhận nhiều hình thức thanh toán thay thế hơn cho dịch vụ Alipay.
Các cơ quan quản lý cạnh tranh đã phạt công ty số tiền khổng lồ lên tới 2,81 tỷ USD vào tháng 4 vừa qua.
Người tiêu dùng chuyển hướng
Các nền tảng mua sắm đối thủ Alibaba là JD.com và Pinduoduo đã nằm trong số những đối tượng hưởng lợi lớn nhất từ việc Alibaba nới lỏng sự kiểm soát thương mại điện tử. Tuy nhiên, sự phát triển của hình thức bán hàng thông qua livestream đã giúp các dịch vụ video như Kuaishou, Douyin, TikTok và ByteDance dẫn đầu doanh số bán hàng Ngày Độc thân 11/11 năm nay.
Kể từ khi chương trình khuyến mãi Ngày Độc thân bắt đầu vào giữa tháng 10, Yang Zichao, nhà sáng lập công ty khởi nghiệp tại Bắc Kinh, đã đặt hàng trái cây trên Pinduoduo và sách trên JD.com, nhưng lại không mua gì từ Taobao của Alibaba. Điều này hoàn toàn khác so với những năm trước.
Một người phát trực tiếp quảng cáo máy xay sinh tố từ thương hiệu Vitamix của Mỹ trên Tmall. Công ty đang khuyến khích người tiêu dùng quan tâm đến việc ăn uống lành mạnh và tại nhà. Ảnh: CK Tan |
Anh Yang cho biết: “Người tiêu dùng Trung Quốc ngày càng chín chắn và thận trọng hơn trong Ngày Độc thân vì họ đang có nhiều lựa chọn mua sắm từ các nền tảng khác nhau thông qua các hình thức khác như livestream”.
Theo CITIC Securities, các thương hiệu mỹ phẩm hàng đầu trong nước và quốc tế bao gồm Estee Lauder, Lancome, Florasis và Perfect Diary có mức tăng trưởng doanh số dưới 2%, hoặc thậm chí giảm doanh số bán hàng trên nền tảng Tmall của Alibaba trong quý 3 do người mua sắm đã chuyển hướng sang nền tảng ứng dụng video.
Theo một cuộc khảo sát người tiêu dùng vào tháng trước của công ty tư vấn AlixPartners Mỹ, gần như mọi người được hỏi đều lên kế hoạch xem các buổi phát trực tiếp để quảng cáo Ngày Độc thân. Trong đó, 3/4 người nói rằng họ sẽ xem các video và mua sắm trong thời gian trước ngày 11/11.
Giám đốc văn phòng Bắc Kinh Thái Y Lâm cho biết cô đã chi hơn 780 USD cho sách và hàng hóa hàng ngày trên Douyin trong những tháng gần đây, số tiền mà trước đây cô có thể đã chi cho Taobao hoặc JD.com
“Lần nào tôi cũng nghĩ sẽ lỗ nếu không mua những thứ mà người phát trực tiếp đang bán vì giá quá thấp”, cô nói. “Nó cũng giúp tôi tiết kiệm thời gian vì người bán quá thuyết phục nên tôi không cần phải so sánh giá trên các nền tảng khác nhau".
Cách thức tiếp cận mới của Alibaba
Sự kiểm soát của Trung Quốc đối với Alibaba đã khiến công ty này bị sụt giảm lượng người tiêu dùng. Trong tháng 5, công ty nghiên cứu eMarketer của Mỹ đã dự đoán rằng công ty sẽ chiếm 47,1% doanh số bán lẻ trực tuyến của Trung Quốc trong năm nay, thấp hơn khoảng 30% so với năm năm trước.
EMarketer cũng chỉ ra thị phần của JD.com là 16,9% và của Pinduoduo là 13,2%. Hàng chục thương hiệu may mặc trước đây gắn bó với Tmall đã mở cửa hàng trực tuyến trên một hoặc cả hai nền tảng đối thủ trong những tháng gần đây, tận dụng các khoản phí chiết khấu và các ưu đãi khác.
Tuy nhiên, tại một sự kiện quảng bá vào tháng trước, Alibaba cho biết họ sẽ giới thiệu kỷ lục 290.000 thương hiệu trên nền tảng của mình trong Ngày Độc thân 11/11. Ngay trong ngày đầu tiên của chương trình khuyến mãi, những người phát trực nổi tiếng của Tmall là Li Jiaqi và Weiya đã cùng đạt được tổng doanh thu 2,97 tỷ USD.
Alibaba đã có cách tiếp cận nhẹ nhàng hơn cho Ngày Độc thân năm nay, bắt đầu các chương trình khuyến mãi lúc 8 giờ tối thay vì nửa đêm, với mục tiêu không để người mua sắm phải thức khuya. Ảnh: Naoki Matsuda |
Nếu những năm trước, Aliababa theo chủ nghĩa tiêu dùng không kiềm chế, năm nay công ty chuyển hướng đến "tính bền vững" và tạo ra ít lượng carbon hơn phù hợp với việc Bắc Kinh nhấn mạnh "sự thịnh vượng chung" và cắt giảm khí thải.
Mặc dù tăng trưởng trực tuyến mạnh mẽ, doanh số bán lẻ nói chung của Alibaba đã giảm trong năm nay, chỉ tăng 4,4% trong tháng 9 so với cùng kỳ năm ngoái. Đại dịch Covid-19 đã khiến niềm tin của người tiêu dùng lung lay.
Một nhà phân tích của một ngân hàng ở Thượng Hải cho biết, người tiêu dùng cũng đang đi vay ít hơn. “Có lẽ nhiều người trong số những người dự định mua một số mặt hàng xa xỉ hiện đang có ngân sách eo hẹp”, bà nói.
Là một phần của động thái mở rộng kết nối với các dịch vụ của các đối thủ, Taobao của Alibaba gần đây đã bổ sung một tính năng cho phép người dùng chia sẻ nội dung trong "giỏ hàng" ảo của họ với các kết nối trên dịch vụ nhắn tin WeChat của Tencent Holdings.
Tuy nhiên, Tencent vẫn chưa cho phép tính năng chia sẻ hoạt động do mối lo ngại về “quyền riêng tư và trải nghiệm người dùng”.