Cuối phiên thảo luận tại hội trường về các chương trình mục tiêu quốc gia, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung đã giải trình, làm rõ một số nội dung đại biểu Quốc hội nêu liên quan đến Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững 2021-2025 (Chương trình).
Bộ trưởng cho biết, đây là nhiệm kỳ thứ hai thực hiện Chương trình, nhưng khác với nhiệm kỳ trước, nhiệm kỳ này công việc đòi hỏi phải cao hơn, khó hơn vì không chỉ giảm nghèo về thu nhập mà đòi hỏi giảm nghèo đa chiều, toàn diện và bền vững.
Thời gian vừa qua, Chương trình gặp không ít khó khăn, thách thức, đặc biệt từ dịch bệnh Covid-19, tình hình thiên tai, lũ bão...; tuy nhiên ông Đào Ngọc Dung nhận định, với sự nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị, các địa phương, sự vươn lên của các hộ nghèo, hộ cận nghèo... kết quả Chương trình đạt được rất đáng ghi nhận. Các chỉ tiêu của Quốc hội theo Nghị quyết 24 cơ bản đạt được. Cộng đồng quốc tế cũng đánh giá Việt Nam là điểm sáng, là nước duy nhất châu Á triển khai chương trình đa chiều, bao trùm và bền vững.
Hồi đáp ý kiến đại biểu nêu về các chính sách giảm nghèo có cho không, có tạo sự ỷ lại không, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định “không ai sinh ra và lớn lên lại muốn mình nghèo và không ai không muốn thoát nghèo”. Ông cho biết, chương trình giảm nghèo hiện không còn chính sách cho không mà đã chuyển hoàn toàn sang hỗ trợ có điều kiện, từ sản xuất, nhà ở đến sinh kế, hỗ trợ đào tạo nghề....
“Thời gian qua, nhiều địa phương có hàng trăm hộ nghèo tự nguyện viết đơn xin thoát nghèo và chủ động nhường quyền lợi hỗ trợ cho người khác, mong muốn chủ động phấn đấu thoát nghèo, đây là điều cần được biểu dương”, Bộ trưởng nói.
 |
| Trong phần thảo luận, đại biểu Đỗ Chí Nghĩa (Đoàn Phú Yên) cho rằng có những trường hợp chỉ mong được tiếp tục trong diện hộ nghèo để tiếp tục được hưởng các chế độ, chính sách hỗ trợ, ưu tiên giảm nghèo. |
Về vấn đề tách hộ nghèo không có khả năng lao động, không có khả năng thoát nghèo, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đang phối hợp với Bộ Tài chính tham mưu cho Chính phủ đưa ra các tiêu chí để khi tách ra, những người này có cuộc sống tốt hơn hoặc chí ít không thấp hơn hộ nghèo.
Về hỗ trợ nhà ở, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, theo tinh thần Quyết định 90 và Nghị quyết 24 của Quốc hội, phấn đấu trong nhiệm kỳ này xóa được khoảng 100.000 căn hộ dột nát, khó khăn của hộ nghèo ở 74 huyện nghèo, với kinh phí 4.000 tỷ đồng.
“Ngoài hỗ trợ từ Trung ương, các địa phương đối ứng 10-30%, bản thân các hộ nghèo cũng phải chủ động với sự hỗ trợ của các tổ chức, mạnh thường quân, làm sao để nhà xây mới ở mức 70 triệu đồng, sửa chữa khoảng 30 triệu”, ông Dung cho biết.
4 vấn đề khiến các chương trình mục tiêu quốc gia đi chậm
Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhận định, qua thực tiễn triển khai, việc thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững đang triển khai tương đối tốt. Chương trình phát triển kinh tế xã hội đồng bào dân tộc miền núi gặp khó khăn hơn. Tuy nhiên cả ba chương trình này đều gặp phải 4 vấn đề.
Một là các chương trình đã và đang phải ban hành quá nhiều văn bản, bình quân mỗi chương trình 60-70 văn bản. Trong “rừng” văn bản đó, dù các cơ quan không muốn nhưng vẫn phải ban hành vì thực hiện đúng quy định của pháp luật.
“Hai là việc phân cấp, phân quyền thời gian qua chưa rõ, chưa đến nơi đến chốn, dưới thì chờ trên, trên thì bảo cứ làm đi, dẫn đến tình trạng các thông tư của Bộ hướng dẫn rồi nhưng cấp dưới lại đề nghị hướng dẫn của hướng dẫn. Chúng tôi đã kiểm tra xem có phải mình hướng dẫn chưa rõ, nhưng không phải như vậy”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.
Ba là việc phân bổ các dự án nhỏ lẻ, manh mún, dàn trải quá nhiều. Theo ông Đào Ngọc Dung, riêng chương trình giảm nghèo có trên 1.000 dự án nhỏ, mà các dự án này thì Trung ương giao vốn chi tiết đến từng dự án, nên việc triển khai chậm, khó khăn, nếu phát hiện ra điều không phù hợp, địa phương cũng không được tự mình điều chỉnh.
"Và đây lại chính là điều dẫn đến vấn đề thứ 4. Đó là mục tiêu rất cao nhưng vốn ít, yêu cầu địa phương đối ứng càng khó khăn. Việc giao vốn chậm, nhỏ giọt, về địa phương tiếp tục chậm…. 4 nguyên nhân đó dồn vào gây khó khăn, và khâu tổ chức cũng có vấn đề", Bộ trưởng nêu ý kiến.
Để triển khai các chương trình nhanh hơn, Chính phủ đã đề xuất Quốc hội 7 cơ chế chính sách đặc thù, nhưng theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, trước mắt trong Nghị quyết về giám sát kỳ này, Quốc hội nên cho phép thí điểm trao quyền trọn gói cho cấp huyện được chủ động quyết định điều chỉnh cơ cấu nguồn vốn từ các chương trình và giữa các chương trình với nhau; trong đó mỗi tỉnh chọn một hai huyện làm thí điểm.
"Huyện quyết định toàn vẹn, tỉnh chỉ làm nhiệm vụ điều phối, kiểm tra, giám sát; Trung ương kiểm tra mục tiêu, thanh tra, kiểm tra và đánh giá, tổng kết chương trình", Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nêu quan điểm.
