Nguy cơ đầu cơ và thời tiết khô hạn gây ra bởi El Nino có thể ảnh hưởng tới mục tiêu tăng cường xuất khẩu gạo của Thái Lan nhằm tận dụng sự vắng bóng của Ấn Độ trên thị trường. Ảnh: Bangkok Post

Theo hãng tin Nikkei Asia tổng hợp, giá gạo trắng nội địa của Thái Lan tăng gần 20% từ ngưỡng 477,8 USD/tấn trong vài tuần trước lên ngưỡng 597 USD/tấn tính tới 13/8. Việc này đẩy giá xuất khẩu gạo trắng chuẩn 5% - loại gạo có chứa 5% gạo tấm của nước này - lên 610 USD/tấn. Sự gia tăng này phản ánh lại tình trạng giá gạo toàn cầu đang ở mức cao nhất trong 11 năm qua.

Chính phủ Thái Lan hiện không có kế hoạch hạn chế xuất khẩu gạo nhằm tận dụng cơ hội từ lệnh cấm xuất khẩu của Ấn Độ như tuyên bố được đưa ra ngày 7/8 trước đó bởi Bộ trưởng Thương mại Thái Lan Jurin Laksanawisit. Dù vậy, vẫn có nhiều nhà xuất khẩu Thái Lan không muốn bán ra do nguồn cung không đảm bảo.

Thông thường, quốc gia Đông Nam Á này sản xuất khoảng 20 triệu tấn gạo trắng, với một nửa trong số đó được tiêu thụ trong nước và nửa còn lại thường được xuất khẩu. Chia sẻ với Nikkei Asia, ông Chookiat Ophaswongse, chủ tịch danh dự của Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan, cho biết: “Tính tới hiện tại, Thái Lan chưa bao giờ bị khan hiếm nguồn cung vì chúng tôi có rất nhiều gạo dư thừa hàng năm”.

Tuy nhiên trong năm 2023, ông cho biết: “Thị trường gạo Thái Lan hỗn loạn vì các nhà xuất khẩu không thể đưa ra bất kỳ bản báo giá nào trong bối cảnh nhiều lo ngại về biến động giá và sự không chắc chắn về nguồn cung xuất hiện”. Nhiều nhà xuất khẩu Thái Lan ngần ngại giao dịch nếu không thể đảm bảo giao hàng ở mức giá phù hợp với các cam kết trước đó để có thể tránh tổn thất.

Nếu xảy ra tình trạng đầu cơ tích trữ, giá gạo Thái Lan sẽ bị đẩy lên mức kém cạnh tranh và do đó khiến cơ hội vàng để xuất khẩu nhiều hơn của nước này bị mất đi. Ngoài nguy cơ tới từ đầu cơ, các hiện tượng thời tiết, ví dụ như hiện tượng El Nino năm nay cũng là một yếu tố có khả năng cản bước Thái Lan xuất khẩu gạo.

Theo các dự đoán, El Nino có thể sẽ khiến lượng mưa ít hơn vào tháng 9 và tháng 10 tới tại Thái Lan – thời điểm cây lúa cần được bổ sung nước mạnh - dẫn tới khả năng sản lượng vụ mùa được đưa ra thị trường vào tháng 11 suy giảm. Lượng mưa thấp cũng có thể làm giảm mực nước tại các hồ chứa lớn – nguồn cung nước cho hệ thống thủy lợi vốn đóng vai trò quan trọng đối với việc gieo trồng trái vụ của Thái Lan.

Hiện chính phủ Thái Lan chưa đưa ra ước tính sản lượng chính xác và Bộ Nông nghiệp nước này chỉ dự báo rằng niên vụ 2023/24 của Thái Lan sẽ thấp hơn dự kiến. Do nguồn cung khan hiếm và tích trữ, Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Thái Lan duy trì mục tiêu xuất khẩu năm 2023 ở mức 8,5 triệu tấn. Trong 7 tháng đầu năm 2023, Thái Lan đã xuất khẩu 4,8 triệu tấn với lượng xuất khẩu hàng tháng đạt từ 700.000 đến 800.000 tấn.