Tại thời điểm cuối năm 2022, nhiều ngân hàng đã phải đối mặt với áp lực tăng lãi suất kéo theo chi phí vốn tăng cao và NIM thu hẹp. Cùng với đó, tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn (CASA) vốn được coi là lợi thế để chống chọi với chi phí vốn tăng lại cũng gặp tình trạng sụt giảm.

Theo thống kê của Mekong ASEAN tại 27 ngân hàng đã công bố báo cáo tài chính quý 4/2022 ghi nhận, tỷ lệ CASA đã sụt giảm không chỉ tại các ngân hàng không có thế mạnh về CASA mà ngay cả tại những ngân hàng dẫn đầu về tỷ lệ này.

Trước đó, trong năm 2021, 5 cái tên dẫn đầu bảng xếp hạng CASA lần lượt là Techcombank, MB, MSB, Vietcombank và ACB. Mặc dù vậy, đến thời điểm 31/12/2022, tuy những ngân hàng này vẫn giữ vị trí top 5 nhưng đã có sự xáo trộn. Techcombank đã phải "nhường ngôi" dẫn đầu cho MB. Sự sụt giảm mạnh tại Techcombank đã khiến nhà băng này để mất ngôi “vương” về CASA sau 2 năm liền.

Theo đó, tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn tại Techcombank đã giảm liên tiếp kể từ quý 2/2022, đưa ngân hàng này từ mức CASA kỷ lục là 50,5% giảm về còn 37% vào cuối năm 2022.

Theo lý giải của ông Phùng Quang Hưng - Phó Tổng Giám đốc thường trực, kiêm Giám đốc Khối Khách hàng Doanh nghiệp Techcombank tại cuộc gặp mặt các nhà đầu tư hôm 2/2 vừa qua, bối cảnh thị trường và kinh tế vĩ mô như hiện nay đã khiến thanh khoản không dồi dào như trước đây.

Khi đó, khách hàng sẽ tối ưu sử dụng những nguồn tiền cho hoạt động kinh doanh và đầu tư, tức là sử dụng nguồn tiền gửi trong ngân hàng cho các hoạt động đầu tư. "Do đó, CASA của cả ngành ngân hàng đều giảm, Techcombank cũng không ngoại lệ", ông Phùng Quang Hưng lý giải.

CASA giảm liên tục trong 3 quý khiến Techcombank mất ngôi vương.

Dù lấy được vị trí top 1 về CASA, tuy nhiên MBBank cũng ghi nhận sự sụt giảm từ 48,7% thời điểm cuối năm 2021 xuống còn 40,6%.

Số dư tiền gửi khách hàng của MB đã tăng 15,3% trong vòng 12 tháng vừa qua và đạt 443.600 tỷ đồng. Trong đó, riêng tiền gửi không kỳ hạn của khách hàng đạt 177.300 tỷ đồng và chiếm tỷ trọng tới 40% tổng tiền gửi.

Vị trí top 3 và 4 cũng đã thay đổi khi Vietcombank vươn lên top 3 với tỷ lệ CASA đạt 33,9%, giảm nhẹ 1,8% từ cuối năm 2021. Trong năm 2022, Vietcombank đã có bước thay đổi mới khi bắt đầu áp dụng áp dụng miễn toàn bộ dịch vụ trên ngân hàng số từ đầu năm 2022, được xem là chính sách quan trọng giúp Vietcombank có thể duy trì tỷ lệ CASA ổn định, bất chấp thị trường nhiều biến động. Xét về quy mô, số dư tiền gửi không kỳ hạn tại Vietcombank vẫn là cao nhất thị trường.

MSB và ACB là hai ngân hàng tiếp theo trong cuộc đua top 5. Trong đó, cú sụt giảm mạnh trong quý 4/2022 đã khiến tỷ lệ CASA của MSB tụt xuống còn 31,2%, đứng thứ 4 trong bảng xếp hạng.

ACB tiếp tục đứng vị trí top 5 với tỷ lệ CASA cuối năm 2022 đạt 22,2% (giảm so với 25,4% năm 2021).

Các vị trí còn lại trong top 10 bao gồm VietinBank (20%), Sacombank (19,2%), BIDV (18,8%), TPBank (18%), VPBank (17,7%). Đối với nhóm ngân hàng quốc doanh, tỷ lệ CASA của Vietcombank, VietinBank, BIDV duy trì CASA khá ổn định trong năm qua, số dư tăng so với cuối năm 2021.

Kết quả này có được nhờ vào uy tín thương hiệu của ngân hàng có vốn sở hữu của Nhà nước cũng giúp những nhà băng này hấp dẫn người gửi tiền trong năm 2022, cùng với đó, nhờ việc đẩy mạnh đầu tư cho ngân hàng số và miễn phí dịch vụ cũng là động lực thúc đẩy CASA tại các ngân hàng.

Đối với năm 2023, theo Công ty Chứng khoán Yuanta, bài toán kiểm soát chi phí vốn, cải thiện tỷ lệ CASA sẽ là bài toán khó với nhiều ngân hàng, bởi nền lãi suất vẫn ở mức cao khiến người dân có xu hướng ưu tiên gửi tiết kiệm có kỳ hạn để hưởng lãi.

Chuyên gia Yuanta dự báo, tăng trưởng tiền gửi CASA sẽ vẫn ở mức thấp trong nửa đầu năm 2023 do lãi suất tiền gửi có kỳ hạn ở mức cao và điều kiện thanh khoản hạn hẹp trong thời gian tới. Tỷ lệ CASA của ngành có thể sẽ được cải thiện hơn trong nửa cuối năm khi lãi suất hạ nhiệt.