Ngày 12/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp, Quốc hội thảo luận về Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi). Vấn đề ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp với một số lĩnh vực đặc thù, cũng như thể chế hóa Nghị quyết 68 ngay trong dự thảo Luật nhận được nhiều sự quan tâm của đại biểu Quốc hội.

Đề xuất mở rộng đối tượng miễn thuế thu nhập doanh nghiệp

Đại biểu Nguyễn Duy Minh - Đoàn ĐBQH TP Đà Nẵng cho rằng, quy định tại khoản 4 Điều 4 của Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp là một bước tiến tích cực trong việc khuyến khích hoạt động đầu tư.

Tuy nhiên, đại biểu cũng cho rằng, thời gian miễn thuế tối đa không quá 3 năm là quá ngắn so với chu kỳ đầu tư và phát triển của công nghệ, chưa đủ sức tạo động lực để doanh nghiệp đầu tư dài hạn vào các hoạt động nghiên cứu và phát triển.

"Thực tế nhiều dự án nghiên cứu và phát triển, đặc biệt là trong các lĩnh vực về năng lượng tái tạo, công nghệ cao, bán dẫn và trí tuệ nhân tạo cần từ 5 đến 10 năm để hoàn thiện và thương mại hóa. Vì vậy, tôi đề xuất vào dự thảo thu nhập tài khoản này được miễn thuế tối đa không quá 5 năm," đại biểu nêu kiến nghị.

Ngoài ra, đại biểu Minh cũng đề xuất cơ quan soạn thảo nghiên cứu, thể chế kịp thời chủ trương về miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp tại Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị.

Theo đó, mở rộng đối tượng được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các khoản thu từ chuyển nhượng, phần góp vốn, quyền góp vốn vào doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo và các dự án tự nghiên cứu triển khai của doanh nghiệp.

Đại biểu nhận thấy dự thảo luật chưa có các ưu đãi đặc thù dành riêng cho doanh nghiệp công nghiệp xanh và bền vững. Tại khoản 10 Điều 4 quy định miễn thuế cho doanh nghiệp từ chuyển nhượng tín chỉ carbon và trái phiếu xanh, nhưng đây chỉ là một phần rất nhỏ trong toàn bộ hoạt động công nghiệp xanh, các lĩnh vực quan trọng như năng lượng tái tạo, quản lý chất thải sản xuất bền vững chưa được đề cập đến.

Do vậy, đại biểu đề nghị bổ sung vào Điều 4 theo hướng các doanh nghiệp đầu tư vào năng lượng tái tạo, quản lý chất thải, sản xuất bền vững và công nghệ thân thiện với môi trường được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp.

Đại biểu Nguyễn Duy Minh. Ảnh: Media Quốc hội.

Đồng tình với quan điểm này, đại biểu Hoàng Văn Cường - Đoàn ĐBQH TP Hà Nội nhấn mạnh sự cần thiết phải sớm cụ thể hóa Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, trong đó có quy định doanh nghiệp được phép khấu trừ 200% chi phí thực tế cho hoạt động R&D, bao gồm cả chi phí thử nghiệm và triển khai công nghệ mới khi tính thu nhập chịu thuế.

Đại biểu nêu rõ, trong những quy định của Nghị quyết 68 có rất nhiều nội dung liên quan đến doanh nghiệp, như doanh nghiệp được trích tối đa 20% thu nhập trước khi thuế để đưa vào quỹ phát triển khoa học công nghệ, nhưng quy định tại Dự thảo luật là 10% vì vậy cần có sự chỉnh ngay.

Bên cạnh đó, Nghị quyết 68 cho phép các doanh nghiệp được tính vào chi phí khi xác định thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp đối với hoạt động nghiên cứu và phát triển bằng 200% chi phí thực tế của hoạt động này, nhưng dự Luật chưa đề cập đến vấn đề này.

Ngoài ra, ông Cường cũng đề nghị cần sớm đưa các quy định của Luật này vào thực tiễn để thúc đẩy các nghị quyết, đặc biệt như Nghị quyết 57 về phát triển khoa học công nghệ và Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân.

"Tôi xin đề nghị là hiệu lực thi hành của những quy định này sớm hơn, nên bắt đầu từ ngày 1/10 mà không nên chờ đến ngày 1/1/2026," đại biểu Cường đề xuất.

Đại biểu Hoàng Văn Cường - Đoàn ĐBQH TP Hà Nội. Ảnh: Media Quốc hội.

Đề nghị nâng thời gian miễn thuế với một số lĩnh vực

Cũng góp ý vào quy định về miễn thuế, giảm thuế, đại biểu Nguyễn Hữu Thông - Đoàn ĐBQH tỉnh Binh Thuận đánh giá cao khi dự thảo Luật đã xây dựng một cơ chế miễn thuế, giảm thuế một cách khá chi tiết gắn với từng nhóm đối tượng, từng địa bàn và từng lĩnh vực cụ thể.

Đặc biệt việc gắn miễn thuế, giảm thuế với các dự án đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, phát triển công nghệ dược, đầu tư vào trung tâm đổi mới sáng tạo là rất phù hợp với chiến lược chuyển đổi mô hình tăng trưởng của nước đất nước.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông. Ảnh: Media Quốc hội.

Tuy nhiên, đại biểu Bình Thuận cho rằng, thời gian miễn thuế tối đa 4 năm và giảm 50% thuế trong tối đa là 9 năm tiếp là chưa thật sự phù hợp với các dự án có vốn đầu tư lớn, thời gian thu hồi vốn dài và rủi ro cao. Chính sách này cũng có thể chưa đủ hấp dẫn để thu hút dòng vốn chất lượng cao.

Đại biểu đề nghị nâng thời gian miễn thuế tối đa lên 6 hoặc 8 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong tối đa là 12 năm đến 15 năm đối với các dự án đầu tư mới có vốn trên 30.000 tỷ đồng hoặc có ảnh hưởng lan tỏa về công nghệ đổi mới sáng tạo, tạo việc làm trên 1.000 lao động nhằm khuyến khích các tập đoàn đầu tư dài hạn vào Việt Nam.

Ngoài ra, đại biểu cũng lưu ý, chính sách miễn giảm thuế hiện hành chưa gắn với các chỉ tiêu đầu ra cụ thể như: số lượng việc làm tạo ra, mức đầu tư vào nghiên cứu phát triển hoặc mức độ lan tỏa của công nghệ. Điều này khiến hiệu quả của ưu đãi chưa được lượng hóa, khó kiểm soát.