Ảnh minh họa: Trọng Tùng.

Bộ GTVT đang lấy ý kiến dự thảo thông tư ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thiết kế đường cao tốc. Đây là lần đầu tiên Bộ xây dựng quy chuẩn bắt buộc tuân thủ, thay thế cho các tiêu chuẩn hiện hành.

Cụ thể, đề xuất quy định đường cao tốc hoàn chỉnh phải có tối thiểu 2 làn xe cho mỗi chiều (tổng 4 làn xe chạy).

Quy định này thay thế cho tiêu chuẩn hiện hành, không quy định số làn tối thiểu khi thiết kế ban đầu mà chỉ quy định đường cao tốc được thiết kế phù hợp với nhu cầu từng thời kỳ.

"Các dải an toàn phải được bố trí để tạo điều kiện cho xe chạy với tốc độ cao. Ngoài ra, các dải an toàn phía lề còn để dừng xe khi thật cần thiết (còn gọi là dải dừng xe khẩn cấp)", Bộ GTVT yêu cầu.

Riêng với công trình hầm, dự thảo thông tư quy định các hầm có chiều dài dưới 1.000m không phải bố trí điểm dừng xe khẩn cấp.

Hầm có chiều dài từ 1.000m trở lên phải bố trí điểm dừng xe khẩn cấp từng đoạn dài tối thiểu 30m cách nhau tối đa 500m, bề rộng làn dừng xe tùy thuộc theo từng cấp đường cao tốc.

Về tốc độ thiết kế, dự thảo chỉ quy định 3 cấp tính theo tốc độ xe chạy, là cấp 80km/h, 100km/h và 120km/h. Ngoài ba cấp thiết kế nêu trên, Bộ cũng đề xuất nghiên cứu thiết kế cấp đặc biệt trên 120 km/h.

Trong đó, cấp 80km/h chỉ áp dụng với vùng núi, đồi cao, nơi có địa hình khó khăn, hoặc trong trường hợp phân kỳ đầu tư.

Đối với các vị trí đặc biệt khó khăn, Bộ GTVT dự kiến cho phép có thể giảm tốc độ thiết kế để giảm kinh phí đầu tư, tuy nhiên trong mọi trường hợp không nhỏ hơn 60 km/h. Trên tuyến phải thực hiện chuyển dần tốc độ và bố trí báo hiệu phù hợp. Các vị trí chuyển tốc độ phải được nghiên cứu đảm bảo phù hợp địa hình, dễ nhận biết và thuận tiện cho người lái xe.

Trên một tuyến cao tốc có thể có những đoạn áp dụng cấp khác nhau (kể cả trường hợp có đoạn xét đến phân kỳ đầu tư), song phải đảm bảo tính đồng nhất theo chiều dài từng đoạn.

Về cơ sở dịch vụ, Bộ GTVT đề xuất cứ khoảng 15-25km dọc cao tốc bố trí một chỗ dừng xe nằm ngoài phạm vi nền đường để hành khách nghỉ ngơi, ngắm cảnh và tự bảo dưỡng xe.

Cứ khoảng 50-60km bố trí một trạm dịch vụ kĩ thuật thông thường để cấp xăng, dầu, sạc điện, sửa chữa nhỏ và dừng xe, có nhà nghỉ, nhà vệ sinh, cửa hàng ăn.

Cứ khoảng 120-200km bố trí một trạm dịch vụ lớn để sửa chữa phương tiện, cấp xăng, dầu, sạc điện và có nhà ăn, khách sạn, văn phòng chỉ dẫn du lịch, chỉ dẫn trung chuyển...

Về hệ thống thu phí cao tốc, bắt buộc phải thu phí tự động không dừng.

Hiện cả nước có gần 1.900 km cao tốc. Theo kế hoạch, ngành giao thông sẽ hoàn thành 3.000 km đến năm 2025 và cơ bản hoàn thành 5.000 km đến năm 2030.

Tháng 9/2023, Thủ tướng đã yêu cầu Bộ GTVT khẩn trương xây dựng quy chuẩn thiết kế đường bộ cao tốc làm cơ sở để quy hoạch, thiết kế, đầu tư xây dựng và quản lý hệ thống cao tốc, các nút giao kết nối. Đây cũng là căn cứ để xác định suất đầu tư, huy động vốn đầu tư xây dựng các tuyến cao tốc bảo đảm công khai, hiệu quả.