Ông Greg Testerman, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hoa kỳ tại Việt Nam (Amcham) - Ảnh: VGP

Chia sẻ về vấn đề năng lượng tại Hội nghị gặp mặt các nhà đầu tư nước ngoài do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự và chủ trì sáng 22/4, ông Michael Michalak - Phó Chủ tịch cấp cao, Giám đốc điều hành khu vực ASEAN, Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN (USABC) mong muốn Việt Nam đơn giản hóa và rút ngắn thời gian xem xét và phê duyệt các dự án điện.

Cần ưu tiên phê duyệt sớm những dự án đã hoàn thành các thủ tục cần thiết và sớm ban hành Quy hoạch điện VIII.

"Việt Nam đang thu hút được ngày càng nhiều nhà đầu tư chất lượng cao và nhiều trong số họ đã cam kết thực hiện lộ trình trung hòa carbon nên cần được tiếp cận năng lượng tái tạo sớm. Đề nghị Chính phủ sớm phê duyệt kế hoạch thí điểm thực hiện cơ chế bán điện trực tiếp từ nhà sản xuất điện đến hộ tiêu thụ công nghiệp", ông nói.

Đồng quan điểm, ông Greg Testerman, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hoa kỳ tại Việt Nam (Amcham) đánh giá rất cao nỗ lực của Chính phủ Việt Nam trong việc cải thiện môi trường chính sách và đơn giản hóa thủ tục hành chính.

Đại diện Amcham nhấn mạnh, tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2022 nhấn mạnh tính cấp thiết của việc chuyển đổi nhiên liệu hóa thạch. Theo đó, mong muốn Việt Nam sẽ thúc đẩy đầu tư vào điện gió, điện mặt trời ngoài khơi cũng như hệ thống pin lưu trữ.

Các doanh nghiệp thành viên Amcham vẫn có những quan ngại về sự chưa ổn định trong chính sách về điện của Việt Nam và mong muốn Việt Nam đẩy nhanh quá trình cấp phép cho các dự án năng lượng sạch. Điều này sẽ nhanh chóng có tác động tích cực vào tính cạnh tranh của ngành năng lượng Việt Nam. Chúng tôi cũng mong muốn Việt Nam sẽ sớm thông qua Quy hoạch điện VIII, hiện có rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài đang chờ đợi việc này.

Ông Greg Testerman, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hoa kỳ tại Việt Nam (Amcham)

Amcham cũng mong muốn Chính phủ Việt Nam sẽ ưu tiên phát triển hệ thống pin dự trữ điện trong Quy hoạch điện VIII, việc thông qua việc mua bán điện trực tiếp và có kế hoạch cho phép các công ty có cam kết cao trong việc giảm phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch tham gia vào quá trình này.

Đồng quan điểm, chia sẻ tại Hội nghị, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham), ông Gabor Fluit cho biết, các mục tiêu đầy tham vọng của Việt Nam về chuyển đổi năng lượng xanh đã được ghi nhận rõ ràng và Việt Nam đã phát triển một chiến lược quốc gia toàn diện để đạt được các mục tiêu này.

Tuy nhiên, việc thực hiện chiến lược này chưa đáp ứng được kỳ vọng. Năng lượng sạch và tái tạo là chất xúc tác cho đầu tư và tăng trưởng trên toàn nền kinh tế, đồng thời các doanh nghiệp châu Âu phụ thuộc rất nhiều vào nguồn năng lượng này.

"Để đáp ứng nhu cầu năng lượng trong tương lai, chúng ta cần đẩy nhanh việc hoàn thiện và triển khai Quy hoạch phát triển điện VIII", ông Gabor Fluit nhấn mạnh.

Việt Nam cũng nên có các hợp đồng mua bán điện trực tiếp để khuyến khích các nhà sản xuất năng lượng tái tạo, đặc biệt là các nhà máy trong KCN nên được phép tham gia hợp đồng mua bán điện trực tiếp. Eurocham đề nghị tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà máy có nhu cầu sử dụng năng lượng tái tạo để đáp ứng các yêu cầu tuân thủ từ EU.

Đại diện các hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam tham dự Hội nghị - Ảnh: VGP

Dự kiến trình Thủ tướng phê chuẩn chậm nhất là trung tuần tháng 5

Báo cáo tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhìn nhận, điện, giao thông bao giờ cũng phải đi trước một bước.

Nhưng do tính chất phức tạp, vừa phải khắc phục tồn tại trong quy hoạch, tổ chức thực hiện quy hoạch trước đó, vừa bị tác động nhiều chiều cả điều kiện hoàn cảnh trong nước, cả những cam kết quốc tế, Quy hoạch điện VIII là một trong số ít quy hoạch ngành, quốc gia của Việt Nam được triển khai từ năm 2019, đến nay đã gần 4 năm, qua 4 lần dự thảo và cơ bản được hoàn thiện, đáp ứng được mấy nguyên tắc cơ bản.

Một là đáp ứng được nguyên tắc cung ứng đủ điện cho nền kinh tế theo chiến lược phát triển kinh tế của đất nước, bảo đảm phù hợp cơ cấu giữa các nguồn điện, cả điện nền, cả phủ đỉnh, an toàn cho hệ thống, cân đối giữa các vùng miền, cân đối giữa nguồn và truyền tải.

Đặc biệt, đã quán triệt tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng là giá thành điện năng đáp ứng được khả năng thanh toán của các đối tượng sử dụng điện.

Bộ trưởng cũng cho biết thêm, trong Quy hoạch điện VIII đã mở hướng có thể khai thác, phát huy tiềm năng, thế mạnh của mình để góp phần chuyển dịch năng lượng cho khu vực và thế giới.

Cụ thể là có thể phát triển năng lượng mặt trời và năng lượng gió, nhất là gió ngoài khơi để có thể xuất khẩu trực tiếp cho các quốc gia hoặc xuất khẩu gián tiếp thông qua điều chế halogen, các pin năng lượng sạch hoặc các hình thức xuất khẩu khác.

Bộ trưởng cho biết, Quy hoạch điện VIII ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo, cả điện mặt trời, điện gió cả trên bờ và ngoài khơi, rồi điện sinh khối, cũng như các nguồn điện Việt Nam có lợi thế, thực hiện mục tiêu chuyển đổi nhiên liệu của các nhà máy nhiệt điện than, nhiệt điện khí bằng các hình thức đốt kèm, phát triển các ngành sản xuất mới như là hydro, pin năng lượng sạch. Bộ đang triển khai xây dựng các cơ chế phát triển điện mặt trời áp mái, cơ chế mua bán điện trực tiếp.

Hiện nay, Bộ Công Thương đang cùng với nhóm tư vấn gấp rút hoàn thiện và dự kiến trình Thủ tướng phê chuẩn chậm nhất là trung tuần tháng 5 năm nay.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên

Về điện gió ngoài khơi, tiềm năng của Việt Nam là rất lớn, nhưng để khai thác phát triển còn tuỳ thuộc vào quy hoạch không gian biển, tuỳ thuộc vào sự điều chỉnh để có sự thống nhất trong các quy định của luật hiện hành, xem xét các yếu tố an ninh quốc phòng, cảnh quan môi trường.

Sau khi Quy hoạch điện VIII được duyệt, Bộ Công Thương sẽ xây dựng kế hoạch, đề xuất các chính sách triển khai thí điểm để thực hiện.