Tăng lãi suất nhằm phản ứng với việc tỷ giá đang suy yếu
Trong báo cáo phân tích liên quan đến động thái tăng lãi suất điều hành của NHNN phát hành ngày 23/9, Kinh tế trưởng Chua Hak Bin và chuyên gia kinh tế Brian Lee Shun Rong của Maybank IBG (tập đoàn chuyên về hoạt động môi giới chứng khoán tại khu vực Đông Nam Á) cho biết, NHNN đã bắt đầu bình thường hóa chính sách tiền tệ sau đại dịch với việc tăng lãi suất điều hành lên 100 điểm cơ bản (có hiệu lực từ ngày 23/9).
Việt Nam là nước cuối cùng trong ASEAN-6 nâng lãi suất điều hành. Lãi suất tái cấp vốn và lãi suất tái chiết khấu sẽ được nâng lên lần lượt lên 5% và 3,5% từ 4% và 2,5%. Lãi suất cho vay qua đêm (đối với thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ) sẽ được nâng lên 6% từ 5%. Trần lãi suất huy động kỳ hạn dưới 6 tháng cũng được nâng lên 0,3 - 1% tùy theo kỳ hạn.
Chỉ trong một lần thay đổi, lần tăng này đã bù lại hai trong số ba lần cắt giảm 50 điểm cơ bản được thực hiện đối với lãi suất tái cấp vốn và chiết khấu vào năm 2020 để hỗ trợ khi nhu cầu suy yếu do Covid-19. Tuy nhiên, lãi suất điều hành hiện vẫn phù hợp, vì vẫn thấp hơn 100 điểm cơ bản so với mức trước đại dịch.
 |
| Mốc thời gian quyết định chính sách lãi suất của NHNN (2010-2022). Maybank IBG |
Maybank IBG cho rằng, việc tăng lãi suất của NHNN chủ yếu nhằm phản ứng với việc tỷ giá đang suy yếu do Cục dự trữ liên bang Mỹ (FED) thắt chặt chính sách tiền tệ và nhà đầu tư nước ngoài rút vốn. Có một số lo ngại rằng việc tỷ giá USD/VND tiếp tục tăng sẽ làm trầm trọng thêm rủi ro lạm phát (thông qua việc tăng chi phí nhập khẩu).
Tuy nhiên, lạm phát toàn phần trung bình hàng năm và lạm phát cơ bản vẫn ở mức tương ứng là +2,5% và +1,6%. Cho dù lạm phát có thể sẽ tăng lên trong những tháng tới nhưng khó có khả năng vượt mục tiêu +4% của NHNN dựa trên mức trung bình hàng năm (dự báo của Maybank IBG cho năm 2022 là +3,4%).
Bất chấp sự can thiệp sâu, Đồng Việt Nam (VND) đã mất khoảng -4% giá trị so với USD từ đầu năm đến nay (nhưng vẫn là một trong những đồng tiền hoạt động tốt nhất của ASEAN). Theo ước tính của các tổ chức trong nước, NHNN đã bán khoảng 13 tỷ USD dự trữ ngoại hối từ đầu năm đến nay để giữ tỷ giá (tương đương 11% mức dự trữ cao điểm vào cuối tháng 1).
Động thái của NHNN nhằm ổn định tỷ giá bằng cách nới rộng sự khác biệt lãi suất điều hành giữa trong nước và Mỹ. Lãi suất tái cấp vốn hiện cao hơn +1,75% điểm so với cận trên của Fed Funds Rate (3 - 3,25%), trong khi lãi suất chiết khấu cao hơn +0,25% điểm (so với trước khi tăng lãi suất, sự khác biệt lần lượt là +0,75% điểm cho và -0,75% điểm).
Trong phạm vi áp lực bán đối với VND giảm bớt, việc tăng lãi suất cũng có thể làm giảm quy mô can thiệp ngoại hối cần thiết để ổn định VND, tránh ảnh hưởng nguồn dự trữ ngoại hối.
Theo Maybank IBG, dự trữ ngoại hối của Việt Nam vẫn ở mức ổn định ở mức khoảng 100 tỷ USD (cao hơn 28% so với cuối năm 2019 - mức trước đại dịch), cho thấy rằng NHNN vẫn có khả năng hỗ trợ tiền tệ mà không cần tăng thêm lãi suất.
 |
| Việt Nam có nguồn dự trữ mạnh khoảng 100 tỷ USD, cao hơn 28% so với mức tháng 12/2019. Dữ liệu đến tháng 8 ngoại trừ Việt Nam (6/2022), Lào (3/2022), Campuchia (6/2022) và Myanmar (12/2020). Nguồn: CEIC |
Sẽ không tác động đáng kể đến phục hồi kinh tế
Maybank IBG cho rằng, việc tăng lãi suất sẽ không tác động đáng kể đến phục hồi kinh tế do Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các ngân hàng giữ ổn định lãi suất cho vay để hỗ trợ đà phục hồi. Ngoài ra, giới hạn tăng trưởng tín dụng tổng hợp, là công cụ chính sách tiền tệ chính của NHNN để quản lý lạm phát và tăng trưởng, vẫn không thay đổi ở mức +14% trong năm.
Vào đầu tháng 9, NHNN đã nâng giới hạn tăng trưởng tín dụng đối với một số ngân hàng để thúc đẩy cho vay đối với các ngân hàng “đáp ứng một số yêu cầu về lãi suất và quản lý nợ xấu”, do một số ngân hàng gần đạt giới hạn room tín dụng.
Theo dự đoán của Maybank IBG, NHNN sẽ không điều chỉnh lãi suất trong thời gian còn lại của năm 2022 sau động thái tăng mạnh của tháng này, bởi các nhà điều hành không muốn thắt chặt quá mức và cản trở việc phục hồi kinh tế, đồng thời NHNN vẫn có đủ dự trữ để bảo vệ VND mà không phải tăng lãi suất thêm nữa. Tuy nhiên, rủi ro đối với dự báo lãi suất của Maybank IBG đang có xu hướng tăng.
Tại buổi làm việc với Thủ tướng Chính phủ mới đây, Thống đốc NHNN cho biết “NHNN sẽ theo dõi diễn biến thị trường để có những biện pháp điều hành phù hợp”. Maybank IBG cho rằng điều này ngụ ý rằng NHNN sẽ theo dõi chặt chẽ diễn biến của tỷ giá. Trong trường hợp áp lực bán ra đối với VND tiếp tục gia tăng bất chấp mức tăng 100 điểm cơ bản này, NHNN có thể lựa chọn tăng thêm.
 |
| Lạm phát chính vẫn duy trì dưới mức mục tiêu 4% của NHNN. Nguồn: CEIC |
Maybank IBG nâng dự báo tăng lãi suất lên +50 điểm cơ bản vào cuối năm 2023 (từ +25 điểm cơ bản trước đó). Điều này sẽ đưa tỷ lệ lãi suất thấp hơn -50 điểm cơ bản so với mức trước đại dịch. NHNN có thể vẫn giữ xu hướng tăng lãi suất trong năm tới để tránh bị tụt so với đường cong lãi suất cũng như so với các ngân hàng trung ương khác của khu vực, trong bối cảnh FED tăng lãi suất.
Nhưng NHNN có thể sẽ nhận thức được sự cần thiết phải duy trì một lập trường thích ứng, trước những rủi ro suy thoái toàn cầu đang gia tăng, đe dọa đà tăng trưởng.
Với quan điểm việc tăng lãi suất sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến sự phục hồi, Maybank IBG duy trì dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam lần lượt là +8% cho năm 2022 và +6% cho năm 2023. Dự báo lạm phát trung bình hàng năm là 3,4% cho năm 2022 và 3,6% cho năm 2023 cũng không thay đổi. Nhóm chuyên gia tỷ giá ngoại hối của Maybank IBG dự đoán USD/VND sẽ ở mức 23.500 vào cuối năm 2022 và 23.200 vào cuối năm 2023.
