Đây là thành quả sau quá trình điều tra trong thời gian dài của Văn phòng Cục Điều tra An ninh Nội địa Mỹ (HSI) nhằm nỗ lực chống buôn bán bất hợp pháp các cổ vật, cũng như sự phối hợp tích cực giữa HSI với Cảnh sát London để trao trả cổ vật cho quốc gia bị đánh cắp.
Bức tượng, được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) công nhận là di sản thế giới, đã bị đánh cắp vào năm 2008 tại Thánh địa Mỹ Sơn, tỉnh Quảng Nam.
Tại buổi lễ tiếp nhận, thay mặt cho Chính phủ Việt Nam, Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Anh Nguyễn Hoàng Long bày tỏ cảm kích các cơ quan chức năng của Anh và Mỹ đã phối hợp hiệu quả để một bảo vật quý giá quốc gia được trao trả lại cho Việt Nam trong bối cảnh rất đặc biệt, khi Việt Nam - Anh vừa kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (ngày 11/9) và Việt Nam - Mỹ vừa nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện (ngày 10/9) trong chuyến thăm của Tổng thống Joe Biden vừa qua. Đại sứ tin tưởng sự kiện này sẽ góp phần làm sâu sắc hơn quan hệ giữa các bên.
Đại sứ Nguyễn Hoàng Long cho biết, sau khi tiếp nhận bàn giao, Đại sứ quán Việt Nam sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng trong nước, công ty lưu trữ và vận chuyển, bảo hiểm để vận chuyển an toàn bức tượng về Việt Nam.
Trước đó, ngày 22/6, Bộ Tư pháp Mỹ đăng thông cáo giải quyết vụ kiện dân sự, tịch thu số tiền bán cổ vật Đông Nam Á bị đánh cắp. Trong thoả thuận dàn xếp vụ kiện, gia đình nhà buôn cổ vật bị cáo buộc đã đồng ý giao lại bức tượng đồng Nữ thần Durga mua bằng tiền bất hợp pháp, hiện đang lưu trữ tại Anh.
Ngay sau khi tiếp nhận thông tin từ phía Đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ, Đại sứ quán Việt Nam tại Anh đã liên hệ để tiến hành làm việc với Bộ Ngoại giao và các cơ quan chức năng của Anh về bức tượng.
 |
| Đại sứ Nguyễn Hoàng Long ký tiếp nhận bức tượng Nữ thần Durga từ phía HSI và Cảnh sát London. Ảnh: TTXVN |
Ngày 8/8, Đại sứ quán đã làm việc với đoàn Thanh tra viên thuộc Cảnh sát London để chia sẻ thông tin và trao đổi về thủ tục chuyển giao bức tượng đồng cho Việt Nam. Ngày 16/8, Đại sứ quán đã khảo sát hiện trạng bức tượng đồng Nữ thần Durga 4 tay và làm việc với đại diện chủ sở hữu hiện tại của bức tượng, công ty lưu trữ, vận chuyển và chuyên gia khảo cổ, phục chế bức tượng để đánh giá sơ bộ và lên phương án tiếp nhận, vận chuyển.
Ông Tim Hemker, đại diện của HSI thuộc Đại sứ quán Mỹ tại Anh, cho biết các tổ chức tội phạm xuyên quốc gia luôn tìm cách đánh cắp các cổ vật văn hóa bằng nhiều cách, vì vậy đây là mối đe dọa lớn đối với các nền văn hóa hiện đang sở hữu các vật phẩm quý giá.
Về phía Cảnh sát London, thanh tra Sophie Hayes nhận định việc trao trả tượng Nữ thần Durga cho Việt Nam là một sự kiện đặc biệt. Các đơn vị điều tra an ninh và đặc biệt là đặc vụ đã nỗ lực trong nhiều năm để thu hồi tài sản văn hóa bị đánh cắp.
Bức tượng đồng Nữ thần Durga niên đại thế kỷ VII có chiều dài khoảng 2m và nặng khoảng 250 kg, hiện được bảo quản trong phòng đặc biệt tại London và trong trạng thái tương đối hoàn chỉnh. Chuyên gia khảo cổ đánh giá dựa trên trang phục, họa tiết trang sức trên thân tượng, đây có thể là bức tượng một nữ hoàng hoặc hoàng hậu. Theo thông tin của các cơ quan điều tra, giới buôn lậu cổ vật đưa giá trị của bức tượng lên tới 35 triệu USD trên thị trường chợ đen.
