Tổng thống Vladimir Putin cho biết Nga sẵn sàng tạo các điều kiện hậu cần thuận lợi để thúc đẩy xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine. Ảnh: TASS

Theo Tổng thống Nga Vladimir Putin, để việc vận chuyển ngũ cốc của Ukraine có thể được tiến hành, đảm bảo an toàn cho các tàu thuyền đi qua là rất cần thiết. Tuy nhiên phía Kiev lại ngược lại khẳng định rằng quân đội Nga cần phải rút đi trước khi việc giao hàng có thể bắt đầu.

Trong khi tình hình chiến sự vẫn chưa có dấu hiệu kết thúc, giá lúa mỳ và ngô vốn tăng cao từ đầu năm hiện vẫn đang tiếp tục tăng. Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã tuyên bố trong phiên họp ngày 21/5 rằng thế giới hiện chỉ còn đủ lúa mì cho 10 tuần, và các dự báo thậm chí còn tồi tệ hơn so với những năm khủng hoảng 2007 và 2008.

Trước mắt, có 4 tuyến đường chính có thể vận chuyển ngũ cốc của Ukraine do Nga đưa ra đang được các bên liên quan thảo luận và thúc đẩy.

Qua Berdyansk và Mariupol

Theo Tổng thống Nga Vladimir Putin, Nga đã sẵn sàng tạo ra các điều kiện "hậu cần cần thiết" để đảm bảo vận chuyển ngũ cốc dễ dàng từ các cảng Berdyansk và Mariupol. Thêm vào đó, Nga cũng sẽ không đòi hỏi thêm bất kỳ điều kiện tiên quyết nào.

Hiện tại, các nỗ lực rà phá bom mìn trên vùng biển cạnh các cảng Berdyansk và Mariupol trên thực tế đã hoàn thành. Do đó, việc đảm bảo hòa bình và an ninh cho giao thông đi lại đến các cảng trên cũng như an ninh hàng hải qua Biển Đen và Biển Azov nói chung là một trong các đảm bảo của Nga.

Qua Odessa

Theo các phát ngôn chính thức của Nga, quốc gia này hoàn toàn không phản đối việc vận chuyển ngũ cốc qua cảng Odessa do các lực lượng vũ trang Kiev kiểm soát ở phía Nam Ukraine. Đồng thời, nước này cũng sẵn sàng đưa ra đảm bảo các tàu thuyền qua lại an toàn trên vùng biển xung quanh Odessa.

Tổng thống Putin cũng khẳng định Nga sẽ không lợi dụng tình hình để thực hiện một cuộc tấn công giả định trên biển vào Odessa. Tuy nhiên, các chuyến tàu chờ ngũ cốc xuất khẩu chỉ có thể rời cảng sau khi mìn được gỡ bỏ khỏi vùng biển xung quanh. Đồng thời, các tàu bị phía Ukraine đánh chìm trước đó cũng phải được đưa lên khỏi đáy biển.

Ngoài ra theo báo cáo của Bloomberg, tuy cả Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đều dự kiến đồng ý bỏ chặn cảng Odessa và Ankara có kế hoạch thành lập một trung tâm đặc biệt ở Istanbul để theo dõi và điều phối các tàu chở hàng, Moscow lại có một yêu cầu cụ thể. Nhằm ngăn chặn khả năng các quốc gia khác chuyển giao vũ khí cho Ukraine, Nga kiên quyết yêu cầu kiểm tra tất cả các tàu đến cảng Odessa.

Vị trí địa lý của cảng Odessa do Ukraine nắm giữ. Ảnh: Britannica Encyclopedia

Qua các nước phương Tây

Trong buổi thảo luận về việc đẩy mạnh xuất khẩu ngũ cốc cho Ukraine, ông Putin cũng ám chỉ tới các khả năng vận chuyển số nông sản này qua sông Danube hướng tới các cảng ở Romania.

Ngoài ra, ngũ cốc của Ukraine cũng có thể được chuyển bằng đường sắt đến Hungary, Romania và Ba Lan. Tuy nhiên, vì chiều rộng đường ray chính thức của Ukraine là 1.520 mm, các toa tàu cần được điều chỉnh theo tiêu chuẩn châu Âu là 1.435 mm và quá trình này có thể tốn vài giờ.

Mặt khác theo xác nhận từ các nhà chức trách Ukraine, quốc gia này có sáu cơ sở có thể thực hiện các điều chỉnh, bao gồm hai cơ sở ở biên giới với Ba Lan là Yagodin với công suất phục vụ 28 toa mỗi ngày và Mostiska với 18 toa tối đa. Trong khi đó, cơ sở Yesen ở biên giới với Hungary có thể đạt công suất tối đá 30 toa mỗi ngày cùng một cơ sở khác với công suất 40 toa là Vadul-Siret ở biên giới với Romania.

Chính phủ Lithuania cũng đề xuất cảng Klaipeda của mình để xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine và gửi một số chuyến tàu đến Ukraine thông qua Ba Lan và bỏ qua Belarus. Tuy nhiên, thời gian cho những chuyến tàu này vượt quá biên độ khả thi về mặt thương mại. Hơn nữa, để một chuyến đi này có thể khả thi, hai quốc gia này sẽ cần khoảng 4.000 toa tàu và cả hai đều không có đủ số lượng cần thiết.

Qua Belarus

Theo ý kiến của Tổng thống Nga Vladimir Putin, vận chuyển ngũ cốc thông qua Belarus sẽ không đòi hỏi thêm bất cứ yêu cầu bổ sung nào. Ngoài ra, nó cũng khiến cho việc giao hàng trực tiếp tới cảng Baltic được thuận tiện nhất.

Tuy nhiên, các quốc gia phương Tây và cả Ukraine đều đồng loạt từ chối sáng kiến này do nó sẽ liên quan tới việc loại bỏ các lệnh trừng phạt đang áp đặt lên Belarus.