Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Việc giữ đất lúa là cần thiết để bảo đảm an ninh lương thực quốc gia. Ảnh: VGP.

Bộ trưởng NN&PTNT Lê Minh Hoan sẽ đăng đàn trả lời chất vấn các vấn đề của ngành nông nghiệp tại phiên họp thứ 25 Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chiều 15/8.

Trong bối cảnh nhu cầu xuất khẩu và giá lúa gạo tăng cao, tại Báo cáo một số nội dung liên quan đến nhóm vấn đề chất vấn tại Phiên họp thứ 25 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 10/8, Bộ trưởng Lê Minh Hoan đã nêu rõ về vấn đề về chuyển đổi mục đích sử dụng, thu hồi diện tích đất trồng lúa, bảo đảm an ninh lương thực và xuất khẩu gạo.

Báo cáo cho biết, diện tích đất trồng lúa trên cả nước tính đến ngày 31/12/2020 là 3.940.619 ha. Diện tích chuyển đổi mục đích sử dụng, thu hồi diện tích đất trồng lúa tính từ năm 2021 đến tháng 7/2023 là khoảng 6.370 ha. Đây là diện tích Bộ NN&PTNT phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường thẩm định trình Thủ tướng Chính phủ chấp thuận.

Với diện tích chuyển đổi mục đích sử dụng, thu hồi diện tích đất trồng lúa do Quốc hội quyết định, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư, HĐND cấp tỉnh Quyết định dưới 10 ha, Bộ NN&PTNT cho biết “không có đầy đủ thông tin”.

Trong báo cáo giải trình, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh, việc bảo đảm an ninh lương thực quốc gia luôn là vấn đề thiết yếu, cấp bách khi nguồn cung và khả năng tiếp cận lương thực đang chịu tác động lớn của biến đổi khí hậu, thiên tai, ô nhiễm môi trường, dịch bệnh xuyên biên giới và quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ.

Ngày nay, việc đảm bảo an ninh lương thực không chỉ đề cập đến đủ lượng lúa gạo, mà còn bao gồm các sản phẩm lương thực, thực phẩm khác như thịt cá, rau quả, cây lương thực khác. Tuy nhiên, với cơ cấu tiêu dùng hiện nay, gạo vẫn là mặt hàng tiêu dùng chính, chiếm 70% trong tiêu dùng lương thực thực phẩm của các hộ dân.

“Do đó, việc giữ đất lúa là cần thiết để bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, đồng thời phải bảo đảm sinh kế, thu nhập cho người trồng lúa trên cơ sở phát huy nguồn lực của Nhà nước, nhân dân và các thành phần kinh tế”, báo cáo nhấn mạnh.

Căn cứ các kết luận của Bộ Chính trị và Nghị quyết của Chính phủ về giữ ổn định 3,5 triệu ha đất lúa, sản lượng lúa hằng năm bảo đảm ít nhất 35 triệu tấn, xuất khẩu khoảng 4 triệu tấn gạo, Nghị quyết của Quốc hội quy định diện tích gieo trồng lúa là khoảng 7,0 triệu ha sẽ cho sản lượng khoảng 43 triệu tấn thóc/năm, tương đương với 27-28 triệu tấn gạo, Bộ NN&PTNT tính toán ở mức độ “an toàn rất cao” cho thấy, lượng lúa tiêu thụ nội địa chiếm khoảng 29,5 triệu tấn thóc/năm.

Lượng lúa tiêu thụ nội địa đã được tính toán đảm bảo cho an ninh lương thực của 100 triệu dân và các nhu cầu tiêu thụ nội địa khác như dùng chế biến, thức ăn chăn nuôi, dự trữ trong dân, dự trữ quốc gia, làm giống... Như vậy, cả nước còn khoảng 13,5 triệu tấn thóc (tương đương 7-8 triệu tấn gạo) dùng cho xuất khẩu.

Bên cạnh lượng gạo sản xuất, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, hàng năm Việt Nam nhập khẩu từ Campuchia khoảng trên 1 triệu tấn/năm, có thể bù đắp trong trường hợp cần thiết.

Việt Nam cũng nhập khẩu từ Ấn Độ nhưng chủ yếu sử dụng cho nhu cầu chế biến thực phẩm, làm thức ăn chăn nuôi nên việc Ấn Độ cấm xuất khẩu gạo trắng không ảnh hưởng lớn đến gạo phục vụ cho tiêu dùng của Việt Nam.

“Ngoài lúa gạo, hàng năm Việt Nam còn sản xuất bình quân khoảng hơn 7 triệu tấn thịt hơi xuất chuồng, 10 triệu tấn thủy sản và chục triệu tấn rau quả. Như vậy, về tổng thế ở cấp độ quốc gia vấn đề an ninh lương thực, nếu xét trên khả năng cung cấp là đảm bảo”, báo cáo cho phiên chất vấn ngày 15/8 của Bộ trưởng NN&PTNT khẳng định.

An ninh lương thực năm 2023

Về kế hoạch sản xuất, tổng diện tích lúa cả nước năm 2023 khoảng 7,1 triệu ha, năng suất trung bình đạt 60,7 tạ/ha, sản lượng ước đạt trên 43,1 triệu tấn thóc, tăng khoảng trên 452 nghìn tấn so với năm 2022.

Nhu cầu tiêu thụ lúa gạo trong nước khoảng 29,5 triệu tấn thóc. Trong đó: Tiêu thụ của người dân 13,8 triệu tấn thóc (100 triệu người x 90,0 kg gạo/người/năm = 8,97 triệu tấn gạo); phục vụ chế biến 7,5 triệu tấn thóc; phục vụ chăn nuôi 3,4 triệu tấn thóc; dùng làm giống, giống dự phòng 1,0 triệu tấn thóc; dự trữ trong nước 3,8 triệu tấn thóc.

Nhu cầu xuất khẩu gạo năm 2023 ước trên 7,0 triệu tấn gạo (tương đương khoảng 14 triệu tấn thóc).

Nguồn: Báo cáo một số nội dung liên quan đến nhóm vấn đề chất vấn tại Phiên họp thứ 25 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.