Ngày 26/4, tại TP HCM, Bộ Công Thương tổ chức hội nghị đánh giá tình hình xuất khẩu gạo quý I/2023 định hướng điều hành kinh doanh gạo trong thời gian tới.
Xuất khẩu gạo đầu năm 2023 ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực
Ông Trần Quốc Toản, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu cho biết, theo số liệu thống kê của cơ quan hải quan, trong quý 1, Việt Nam xuất khẩu hơn 1,85 triệu tấn gạo, trị giá 981 triệu USD, tăng hơn 23% về lượng và 34% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2022.
Giá xuất khẩu bình quân đạt 529 USD/tấn, tăng gần 9% so với mức bình quân cùng kỳ. Đã có nhiều thời điểm, giá gạo xuất khẩu 5% tấm của Việt Nam đứng đầu thế giới, cao hơn giá gạo cùng chủng loại của Thái Lan và Ấn Độ.
Xuất khẩu gạo quý 1/2023 cũng ghi nhận sự tăng trưởng tốt ở cả các thị trường truyền thống và thị trường tiềm năng so với cùng kỳ năm 2022. Đặc biệt, tại EU, nhờ các sản phẩm gạo thơm, gạo chất lượng cao với giá trị gia tăng cao, trị giá xuất khẩu gạo đã tăng trưởng rất tốt ở nhiều thị trường trong khối.
Điều này cho thấy chất lượng gạo của Việt Nam đang ngày càng gia tăng, đáp ứng được yêu cầu từ cả các thị trường khó tính, từ đó hướng tới mở rộng thị trường, gia tăng thị phần gạo chất lượng cao của Việt Nam.
Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân, xuất khẩu gạo quý 1 tiếp tục đạt nhiều kết quả tích cực, cơ cấu chủng loại gạo xuất khẩu theo đúng định hướng, gia tăng xuất khẩu các chủng loại gạo Việt Nam có thế mạnh như gạo thơm, gạo nếp, gạo trắng, gạo cao cấp.
Đồng thời, tiếp tục ghi nhận xuất khẩu gạo hữu cơ, gạo tăng cường vi chất dinh dưỡng đem lại giá trị cao, giảm tỉ trọng xuất khẩu gạo thường chất lượng thấp.
“Xuất khẩu gạo sang các thị trường Đông Nam Á như Indonesia, Singapore đã tăng trưởng cao, xuất khẩu sang EU cũng ghi nhận tăng trưởng gần 50%, nhiều thị trường tăng mạnh như Hà Lan, Bỉ, Ba Lan. Đặc biệt các thị trường truyền thống và trọng điểm, chúng ta vẫn tiếp tục giữ vững như Philippines, Trung Quốc”.
Vẫn cần những giải pháp lâu dài để ngành gạo phát triển bền vững
Nhận định về thị trường xuất khẩu gạo thời gian tới, ông Nguyễn Ngọc Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) dự báo, những tháng cuối năm, giá lương thực sẽ tiếp tục có những biến động do tình hình biến đổi khí hậu, xung đột vũ trang khiến các nước tăng cường dự trữ lương thực.
Theo ông Nam, hiện nay nhu cầu nhập khẩu gạo tại các thị trường truyền thống của Việt Nam như Philippines, Trung Quốc, Indonesia và các quốc gia châu Phi đang tăng.
Tại các nước châu Âu, do xung đột chính trị giữa Nga và Ukraine khiến nhu cầu dự trữ lương thực tăng lên, đây là yếu tố các doanh nghiệp xuất khẩu gạo nên lưu ý.
Trong khi nhu cầu nhập khẩu gạo tăng thì nguồn cung gạo từ các quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới như Ấn Độ, Pakistan tiếp tục hạn chế; giá gạo Thái Lan tăng do đồng Baht tăng giá trở lại.
Việt Nam đang có lợi thế nguồn cung có sớm từ vụ lúa Đông xuân, sản lượng, chất lượng lúa gạo ổn định nên dự báo trong ngắn hạn, giá gạo Việt Nam vẫn ở mức tốt.
“Nhìn chung về thị trường xuất khẩu gạo năm nay về phía nguồn cung thấp hơn nhu cầu nên đầu ra thuận lợi, vấn đề của ngành gạo năm nay là khâu sản xuất và liên kết sản xuất sao cho có các chủng loại gạo phù hợp với nhu cầu thị trường”.
Theo Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân, mặc dù thị trường có nhiều tín hiệu tích cực, song để thúc đẩy tăng trưởng ngành gạo, thời gian tới các hiệp hội, doanh nghiệp, đơn vị có liên quan khẩn trương rà soát, có kiến nghị để Bộ Công Thương nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các nghị định về kinh doanh xuất khẩu gạo như Nghị định 103, Nghị định 107/2018 để tạo tiền đề, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục báo cáo Thủ tướng Chính Phủ phê duyệt chiến lược xuất khẩu gạo tầm nhìn đến năm 2030 để các doanh nghiệp, địa phương có cơ sở tổ chức triển khai đồng bộ.
Bộ Công Thương cũng sẽ phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn trong việc cơ cấu lại chủng loại giống đặc thù, mã vùng trồng phục vụ cho chiến lược xuất nhập khẩu gạo, cơ cấu lại thị trường xuất khẩu… để cung cấp cho thị trường tốt hơn.
Bộ sẽ tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện cam kết của các bên để doanh nghiệp tận dụng tốt hơn các hiệp định thương mại. Đồng thời, phát huy vai trò liên kết giữa các thương nhân để định hướng xuất khẩu, chủ động đàm phán, giao dịch ký kết hợp đồng xuất khẩu có hiệu quả, nâng cao vị thế gạo Việt Nam tại một số thị trường tiêu thụ lớn.
