Kể từ tháng 1/2022, Trudy Dai, một trong 18 thành viên sáng lập của Alibaba, sẽ phụ trách một nhóm thương mại chiến lược. Về cơ bản, Dai sẽ thay thế Jiang Fan ở vị trí người đứng đầu mảng thương mại điện tử trong nước. Thay vào đó, Jiang sẽ lãnh đạo mảng thương mại kỹ thuật số quốc tế.

Được thành lập vào năm 1999, Alibaba đã nhanh chóng trở thành một trong những nhà bán lẻ trực tuyến lớn nhất thế giới. Nhưng với tốc độ tăng trưởng chậm lại, thậm chí xuống mức thấp chưa từng có do cạnh tranh gia tăng và sự đàn áp của các quy định từ chính phủ, công ty đang đề bạt một thành viên có ảnh hưởng trong đội ngũ sáng lập của mình với hy vọng sẽ phục hồi hoạt động kinh doanh.

Nhân lực mới, khởi đầu mới

"Đó là một năm khó khăn và đã đến lúc phải có khởi đầu mới", Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Alibaba Daniel Zhang cho biết trong một thông điệp gửi tới nhân viên hôm 6/12.

Một loạt thay đổi về quản lý và tổ chức của Alibaba đã được công bố cùng ngày. Theo đó, công ty sẽ chuyển khỏi phương pháp tiếp cận tập trung của Zhang sang phương thức mà người đứng đầu các đơn vị kinh doanh khác nhau được trao quyền nhiều hơn. Sự thay đổi này nhằm mục đích làm cho công ty hoạt động nhanh hơn nhưng có thể làm suy yếu ảnh hưởng của Zhang.

Maggie Wu, từng là Giám đốc tài chính của Alibaba từ năm 2013, sẽ rời vị trí đó vào tháng 4/2022 để giám sát tính bền vững. Wu đã đóng một vai trò quan trọng trong việc niêm yết cổ phiếu của Alibaba ở sàn giao dịch New York và Hong Kong.

Trudy Dai là một trong 18 thành viên sáng lập của Alibaba. Ảnh: Alibaba

Việc bổ nhiệm Trudy Dai đặc biệt thu hút nhiều sự chú ý từ những người theo dõi Alibaba, vì các hoạt động thương mại điện tử trong nước tạo ra phần lớn lợi nhuận và 2/3 doanh thu của công ty.

"Dai có một tính cách điềm đạm và cô ấy được những người xung quanh tin tưởng", một nguồn tin của công ty cho biết. Jack Ma từng là giáo viên tiếng Anh của cô ấy trước khi ông thành lập Alibaba.

Cho đến nay, Dai chủ yếu tham gia vào lĩnh vực nhân sự và hoạt động kinh doanh với doanh nghiệp và có rất ít kinh nghiệm trong lĩnh vực bán lẻ kỹ thuật số. Nhưng "chúng tôi có thể tin tưởng vào cô ấy để xây dựng lại các tổ chức suy yếu và bồi dưỡng nhân tài", phía Alibaba cho biết.

Trong khi đó, Jiang từ lâu đã được coi là một ứng cử viên sáng giá, cùng dẫn dắt Alibaba. Mặc dù mới tuổi 30, nhưng ông đã có nhiều năm đảm nhiệm các vai trò lãnh đạo quan trọng tại Taobao và Tmall, các nền tảng Trung Quốc chính của Alibaba.

Nhưng Jiang đã bị loại khỏi nhóm 13 lãnh đạo cấp cao của Alibaba, những người ảnh hưởng đến các cuộc bổ nhiệm trong hội đồng quản trị, sau khi một vụ bê bối hôn nhân nổ ra vào năm ngoái. Ông vẫn là chủ tịch của cả Taobao và Tmall nhưng đã phải vật lộn để đối phó hiệu quả với sự trỗi dậy của các nền tảng đối thủ.

Nỗ lực tái cấu trúc tập đoàn

Trong bối cảnh kinh doanh thương mại điện tử gặp khó khăn, doanh thu của Alibaba dự kiến ​​sẽ tăng với tốc độ chậm kỷ lục từ từ 20% đến 23%. Nhiều chuyên gia theo dõi thị trường tin rằng Jiang và Maggie Wu đang phải rời bỏ vị trí hiện tại của họ để chịu trách nhiệm về việc không vạch ra con đường tăng trưởng rõ ràng.

Alibaba sẽ tái cấu trúc công ty thành 4 bộ phận: thương mại Trung Quốc, thương mại quốc tế, điện toán đám mây và dịch vụ. Ảnh: Shutterstock

Dưới thời Jack Ma, các bộ phận kinh doanh của Alibaba có tính độc lập cao và được khuyến khích cạnh tranh với nhau để đổi mới. Nhưng theo một nguồn tin tiết lộ, "chúng tôi bắt đầu thấy các đội khác nhau làm suy yếu lẫn nhau và những hậu quả tiêu cực khác" khi công ty phát triển.

Daniel Zhang, người đã thay thế Jack Ma hơn hai năm trước, theo đuổi một cấu trúc tập trung hơn, phương thức giúp ông kiểm soát tất cả các hoạt động kinh doanh chủ chốt của Alibaba.

Tuy nhiên, Giám đốc điều hành này bắt đầu sự nghiệp chuyên nghiệp của mình tại PricewaterhouseCoopers ở Thượng Hải và làm việc tại một công ty trò chơi của Trung Quốc trước khi gia nhập Alibaba. Một số thành viên sáng lập phản đối việc ông được chọn làm người kế nhiệm Jack Ma, cho rằng một trong số họ mới nên là lãnh đạo công ty.

Cuối cùng, Jack Ma vẫn chọn Zhang, dựa trên nhiều thành tựu mà sau này đạt được kể từ khi gia nhập Alibaba vào năm 2007. Nhưng quyết định đưa một thành viên sáng lập trở lại phụ trách mảng thương mại điện tử Trung Quốc đã làm dấy lên suy đoán rằng Ma có thể đang mất niềm tin vào Zhang.

"Ma có thể đã quyết định rằng một mình Zhang sẽ không thể đưa công ty đi đúng hướng", một nguồn tin của Alibaba cho biết. Ma vẫn là cổ đông cá nhân lớn nhất tại Alibaba và vẫn nắm giữ sự ảnh hưởng đáng kể đối với các lựa chọn lãnh đạo. Ông được cho là cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc bổ nhiệm mới của Dai.

Báo chí Trung Quốc đưa tin Alibaba sẽ tái cấu trúc công ty thành 4 bộ phận: thương mại Trung Quốc, thương mại quốc tế, điện toán đám mây và dịch vụ. Mỗi nhà lãnh đạo của họ được kỳ vọng sẽ có ảnh hưởng đáng kể trong các hoạt động hàng ngày.

Alibaba là một trong những câu chuyện thành công lớn nhất trong thị trường thương mại điện tử đang phát triển nhanh chóng của Trung Quốc. Nhưng công ty đã buộc phải tạm dừng đợt phát hành cổ phiếu IPO kỷ lục của đơn vị tài chính Ant Group vào tháng 11/2020 do phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng từ sự siết chặt kiểm soạt của chính phủ đối với lĩnh vực công nghệ. Sự cạnh tranh với các đối thủ như JD.com cũng đang nóng lên, đặt tập đoàn Alibaba vào vị trí ngã ba đường.