Phát biểu tại phiên thảo luận Hội trường về kinh tế xã hội chiều 28/10, Thống đốc ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) Nguyễn Thị Hồng đã có những giải trình về điều hành lãi suất, tín dụng, tỷ giá thời gian qua.
Lãi suất, tỷ giá, room tín dụng, khả năng tiếp cận vốn vay… là một trong các vấn đề được các đại biểu Quốc hội đặc biệt quan tâm trong phiên thảo luận về kinh tế xã hội diễn ra ngày hôm nay (28/10). Phát biểu giải trình các vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, theo Thống đốc, đây không chỉ là vấn đề nhiều doanh nghiệp và người dân trong nước quan tâm, mà là mối quan tâm toàn cầu.
Thống đốc nhìn nhận, bối cảnh năm 2022 biến động rất lớn, khó khăn hơn nhiều so với đánh giá cuối năm 2021 - thời điểm mà nhiều ý kiến cho rằng lạm phát chỉ là tạm thời, song đến nay lạm phát là xu hướng toàn thế giới khi có đến 80 nước có mức lạm phát từ 2 con số trở lên.
Trong khi đó, ngân hàng Trung ương Mỹ (Fed) tăng lãi suất cao hơn dự kiến, chỉ dẫn sẽ tiếp tục tăng lên mức 4,5-4,7% vào giữa năm 2023; đồng USD tăng mạnh khiến nhiều đồng tiền đã mất giá 10-30%; dự trữ ngoại hối các nước suy giảm mạnh tới 1.000 tỷ USD.
Trong nước, diễn biến của thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản, chứng khoán tác động mạnh đến hoạt động tiền tệ và ngân hàng. Trong khi đó, chính sách tiền tệ được giao nhiều nhiệm vụ, đa mục tiêu. Ngay trong bối cảnh lãi suất thế giới tăng cao, NHNN nhận nhiệm vụ ghìm giữ lãi suất. Đây thực sự là việc khó khăn, thách thức.
NHNN đã bám sát diễn biến kinh tế vĩ mô tiền tệ, thực hiện điều hành linh hoạt, đồng bộ với liều lượng hợp lý vào các thời điểm hợp lý, qua đó góp phần kiểm soát lạm phát ở mức bình quân 9 tháng là 2,73%, năm 2022 ước đạt dưới 4%. Đây là mức thấp hơn rất nhiều so với các nước trên thế giới.
Bên cạnh đó, tăng trưởng tín dụng 10 tháng tăng trên 11% và tăng 16-17% so với cùng kỳ là ở mức rất cao, là yếu tố góp phần giúp cho tăng trưởng kinh tế năm nay dự kiến 8%. Đồng thời, tỷ giá, lãi suất 9 tháng đầu năm cơ bản ổn định, thanh khoản được điều tiết tốt.
"Đối với tỷ giá, NHNN đã theo dõi sát và điều hành linh hoạt ở mức độ phù hợp để ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối. Đặc biệt trên thị trường tiền tệ, thanh khoản ngân hàng thậm chí có dư thừa trong 9 tháng, mặt bằng lãi suất chỉ tăng 0,3-0,4% so với cuối năm ngoái", Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho hay.
Tuy nhiên sang tháng 10, với ảnh hưởng từ kinh tế thế giới, bà Nguyễn Thị Hồng cho biết thị trường tiền tệ, ngoại hối biến động mạnh do tác động bởi tâm lý kỳ vọng, đặc biệt là các thông tin không đúng sự thật tác động đến hoạt động của các tổ chức tín dụng.
“NHNN xác định trọng tâm của chính sách tiền tệ thời điểm này là phải đảm bảo hoạt động an toàn của hệ thống ngân hàng, đảm bảo khả năng chi trả của các tổ chức tín dụng, cho phép tỷ giá linh hoạt hơn và tăng lãi suất. Thị trường ngoại hối ổn định là vô cùng quan trọng, tạo niềm tin cho thị trường. Bên cạnh đó, Bộ Công an cũng đưa ra thông điệp rõ ràng về việc xử lý nghiêm với thông tin sai sự thật về kinh tế, tiền tệ”, Thống đốc khẳng định.
Ngân hàng Nhà nước cũng đã chủ động, linh hoạt và xác định trọng tâm thời gian này phải đảm bảo ổn định hoạt động hệ thống ngân hàng và sẵn sàng cung ứng thanh khoản để đáp ứng nhu cầu chi trả cho các tổ chức tín dụng.
Tư lệnh ngân hàng nhấn mạnh, Việt Nam hội nhập sâu rộng với nền kinh tế thế giới, độ mở cửa nền kinh tế lớn, nên tác động của kinh tế thế giới đến thị trường tiền tệ, ngoại hối là tất yếu, phải sẵn sàng chuẩn bị tâm thế để ứng phó với những biến động.
Trên tinh thần xuyên suốt là phải đảm bảo mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thực hiện tốt các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của đất nước, phải đánh giá mục tiêu trọng tâm, trọng điểm tại từng thời điểm, tại từng giai đoạn. Trong ngắn hạn sẽ phải đánh đổi các mục tiêu. Ví dụ để ổn định tỷ giá thì chấp nhận lãi suất phải tăng, lãi suất tăng sẽ ảnh hưởng đến sản xuất, đến doanh nghiệp. Tuy nhiên, sau khi ổn định sẽ mở ra nhiều cơ hội tăng tốc sau, Thống đốc cho biết.
Với tín dụng, Thống đốc khẳng định sự đúng đắn của việc không nới room tín dụng vừa qua. Bởi nếu NHNN nới room tín dụng thì thanh khoản toàn hệ thống trong sự kiện tháng 10 qua sẽ rất căng thẳng, ảnh hưởng đến khả năng chi trả của các tổ chức tín dụng.
Liên quan đến vấn đề tháo gỡ khó khăn cung ứng xăng dầu, Thống đốc cho biết, tổng hạn mức tín dụng mà các ngân hàng thương mại cấp cho doanh nghiệp xăng dầu là 103.000 tỷ đồng nhưng hiện nay mới sử dụng hết 58.000 tỷ đồng. Ngoài ra, NHNN cũng đảm bảo cung ứng ngoại tệ đầy đủ cho doanh nghiệp xăng dầu nhập khẩu. Từ đầu năm đến nay, NHNN đã bán ra 10 tỷ USD cho các doanh nghiệp xăng dầu.
Về phía hoạt động tín dụng của ngân hàng, trong điều hành, NHNN rất quan tâm đối với các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, trong đó có kinh doanh xăng dầu; đồng thời đã có công văn gửi các tổ chức tín dụng phải đáp ứng cho lĩnh vực kinh doanh này.
NHNN cũng đề nghị Bộ Công Thương phải có đánh giá chi tiết, cụ thể, phân tích những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng khan hiếm, rối loạn cung ứng và có những giải pháp phù hợp.
Về Chương trình hỗ trợ lãi suất 2%, Thống đốc cho biết, NHNN đã chủ trì phối hợp với các Bộ, ngành ban hành Nghị định, thông tư hướng dẫn. Thống đốc cho biết, NHNN sẽ phối hợp cùng các Bộ, ngành tiến hành đánh giá, khảo sát thực tiễn nhu cầu trong thời gian tới và báo cáo tổng thể với Chính phủ và Quốc hội.
