Bộ phận Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu của Ngân hàng UOB đã công bố báo cáo tăng trưởng kinh tế Việt Nam quý 1/2024 với nhận định kinh tế Việt Nam năm 2024 đạt triển vọng vẫn tích cực mặc dù các rủi ro ngược vẫn còn hiện hữu.
Khởi đầu năm mới đầy hứa hẹn
Theo các chuyên gia của UOB, với việc GDP thực tế của Việt Nam tăng 5,66% so với cùng kỳ trong quý 1, kéo dài mức tăng 6,72% so với cùng kỳ trong quý 4/2023 và vượt xa mức tăng 3,41% trong quý 1/2023.
"Đây là kết quả quý 1 tốt nhất từ năm 2020 đến năm 2023. Kết quả khả quan vào đầu năm 2024 tạo ra tín hiệu tích cực cho thời gian còn lại của năm nay, sau một năm 2023 đầy thử thách," Chuyên gia UOB nhận định.
Chuyên gia UOB phân tích, động lực chính dẫn đến kết quả tăng trưởng mạnh mẽ trong quý 1/2024 là hoạt động ngoại thương, với cả xuất khẩu và nhập khẩu đều tăng với tốc độ nhanh nhất kể từ năm 2021, được thúc đẩy bởi nhu cầu mạnh mẽ đối với các sản phẩm như điện tử và điện thoại. Doanh số ngành bán dẫn tăng lên kể từ giữa năm 2023 cho thấy xu hướng này có thể sẽ tiếp tục trong các quý tới.
Bất chấp xung đột Nga-Ukraine đang diễn ra và tình trạng gián đoạn vận chuyển ở Biển Đỏ, xuất khẩu hàng hóa vẫn tăng 17% so với cùng kỳ trong khi nhập khẩu tăng 13,9% trong quý 1/2024, dẫn đến thặng dư thương mại 8,08 tỷ USD.
Theo UOB, đây là một cú lội ngược dòng mạnh mẽ sau khi cả xuất khẩu và nhập khẩu đều giảm trong hầu hết năm 2023, dẫn đến mức giảm lần lượt là 5% và 9% trong cả năm 2023.
Báo cáo của UOB cho thấy xuất khẩu hàng điện tử tăng 30% so với cùng kỳ, trong khi xuất khẩu điện thoại thông minh tăng 10% và hàng may mặc tăng 7,9% trong quý. Dựa trên dữ liệu từ tháng 1 đến tháng 2 năm 2024, Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm 28% thị phần, tiếp theo là Trung Quốc (14% thị phần), Hàn Quốc (7%) và Nhật Bản (6%).
Đối với dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), nối dài đà tăng trong năm 2023, FDI tiếp tục duy trì mạnh mẽ trong quý 1/2024. Dòng vốn FDI đăng ký vào Việt Nam đạt 6,2 tỷ USD, tăng 13,4% so với cùng kỳ năm trước ở mức 5,4 tỷ USD. Dòng vốn FDI thực hiện vào Việt Nam lên tới 4,6 tỷ USD trong quý 1/2024, cao hơn 6% so với cùng kỳ.
"Với kết quả hoạt động trong quý I/2024 đạt được như kỳ vọng và là sự khởi đầu tích cực cho năm nay, chúng tôi dự báo triển vọng cho năm 2024 vẫn tích cực mặc dù các rủi ro ngược vẫn còn hiện hữu. UOB giữ nguyên dự báo tăng trưởng của Việt Nam ở mức 6,0% vào năm 2024, so với mục tiêu tăng trưởng từ Chính phủ là 6,0-6,5%," UOB lạc quan.
 |
Lạm phát có thể khiến NHNN thận trọng trong thay đổi lãi suất chính sách
Tại báo cáo, các chuyên gia của UOB nhận định, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ lạm phát khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Việt Nam trong quý đầu tiên tăng 3,77% so với cùng kỳ, từ mức 3,54% trong quý 4/2023, đánh dấu quý thứ tư liên tiếp lạm phát toàn phần tăng tốc.
Ngược lại, CPI lõi (không tính đến giá thực phẩm và năng lượng) đã chậm lại trong quý thứ tư liên tiếp, xuống 2,81% so với cùng kỳ trong quý 1/2024 từ mức 3,19% trong quý 4 năm 2023.
Đáng chú ý, tỷ lệ lạm phát trong quý 1/2024 được thúc đẩy bởi mức tăng CPI chung trong tháng 2 và tháng 3, tăng gần 4% so với cùng kỳ trong hai tháng đó, so với tốc độ trung bình là 3,3% vào năm 2023.
Những nguyên nhân chính trong quý là chi phí nhà ở và vật liệu xây dựng tăng cao (5,4% so với cùng kỳ), giáo dục (9,0%) và chi phí y tế (6,5% so với cùng kỳ). Nếu giá năng lượng tiếp tục ở mức cao, điều đó có thể tạo thêm áp lực tăng giá chung.
Một yếu tố khác có thể tác động đến lạm phát là kế hoạch tăng lương tối thiểu 6% kể từ tháng 7/2024.
Về chính sách tiền tệ, UOB cho rằng, với tốc độ hoạt động kinh tế đang được cải thiện và triển vọng tăng trưởng tốt hơn vào năm 2024, khả năng cắt giảm lãi suất điều hành tiếp theo vẫn ở mức thấp nhưng không nên loại trừ hoàn toàn.
"Tỷ lệ lạm phát tăng nhanh gần đây có thể khiến NHNN thận trọng hơn nữa trong bất kỳ thay đổi nào về lãi suất chính sách. NHNN sẽ duy trì lãi suất tái cấp vốn ở mức hiện tại là 4,50%," chuyên gia UOB nhận định.
Thêm công cụ để NHNN quản lý thanh khoản hệ thống
Theo đó, thay vì tiếp tục hạ lãi suất, Chính phủ đã chuyển trọng tâm sang các biện pháp phi lãi suất để hỗ trợ nền kinh tế.
Tăng trưởng tín dụng của hệ thống ngân hàng vốn khá mờ nhạt vào đầu năm nay, với tổng tăng trưởng tín dụng đạt 0,26% tính đến ngày 25/3, theo Tổng cục Thống kê, tụt lại so với tốc độ 1,99% cùng kỳ năm trước.
Nhu cầu tín dụng thấp là do nhiều nguyên nhân và có thể phải cần một thời gian để trở lại trạng thái bình thường. Một yếu tố là do số lượng doanh nghiệp thoái vốn trong năm 2023. Trung bình mỗi tháng trong nửa đầu năm 2023, có 16.700 doanh nghiệp rút khỏi thị trường.
Đồng thời, sự suy thoái của thị trường bất động sản đã khiến số doanh nghiệp trong lĩnh vực bất động sản sụt giảm 7,7%, trong khi số doanh nghiệp mới thành lập trong lĩnh vực này giảm 45% vào năm 2023.
Tuy nhiên, sẽ có thêm công cụ để NHNN triển khai quản lý thanh khoản của hệ thống. Luật Các Tổ chức tín dụng sửa đổi gần đây, có hiệu lực từ ngày 1/7/2024, tạo khuôn khổ cho các khoản vay đặc biệt từ NHNN, bao gồm các khoản vay không lãi suất và các khoản vay không cần tài sản thế chấp.
UOB nhận định, từ đó có thể hướng tới các mục tiêu chính sách cụ thể cho phép hỗ trợ các lĩnh vực quan trọng và để triển khai hoạt động thanh khoản khẩn cấp khi cần thiết, chẳng hạn như các trường hợp rút tiền hàng loạt tại ngân hàng.
