CTCP Tập đoàn Hoa Sen (mã HSG) vừa trải qua 2 quý lỗ ròng liên tiếp. Trong quý 1 niên độ tài chính 2022-2023, công ty ghi nhận tổng doanh thu 7.917 tỷ đồng, giảm hơn nửa so với cùng kỳ năm trước. Biên lợi nhuận gộp giảm từ 12,54% về còn hơn 2%, dẫn tới lợi nhuận gộp chỉ đạt mức 160 tỷ đồng, kém xa con số 2.123 tỷ đồng của quý 1 niên độ 2021-2022.
Mặc dù đã cắt giảm mạnh các chi phí nhưng Hoa Sen vẫn lỗ ròng 680 tỷ đồng, so với cùng kỳ lãi 638 tỷ đồng. Trước đó, ở quý 4 niên độ 2021 – 2022, HSG ghi nhận mức lỗ lên đến 887 tỷ đồng do kinh doanh dưới giá vốn.
Trong báo cáo triển vọng doanh nghiệp cập nhật ngày 7/2, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho rằng, Hoa Sen đang trải qua giai đoạn khó khăn nhất trong lịch sử khi phải đối mặt với khó khăn kép cả ở đầu ra và đầu vào do hoạt động ở cả thượng nguồn và hạ nguồn.
Về hoạt động sản xuất, biến động giá HRC (nguyên liệu đầu vào để sản xuất ống thép, tôn mạ) làm khó chính sách nguyên liệu của Hoa Sen.
Trong năm 2022, giá HRC chỉ mất 4 tháng để tăng 22% so với đầu năm, nhưng lại giảm 33% từ mức đỉnh này trong 8 tháng cuối năm.
Việc giá HRC tạo đỉnh vào khoảng tháng 4-5 khá phù hợp với cung cầu thị trường khi rơi vào mùa cao điểm xây dựng (trước mùa mưa hàng năm). Điều này khiến các nhà máy có xu hướng lạc quan khi chốt mua nguyên liệu cho mùa mưa và những tháng cuối năm; nhưng cũng chính sách này khiến họ phải đối mặt với khoản lỗ giá nguyên liệu lớn khi cuối năm 2022 giá HRC giảm mạnh.
 |
Hàng tồn kho của HSG (tỷ đồng) và giá HRC (USD/tấn). |
Trong khi hoạt động phòng hộ giá nguyên liệu chưa phổ biến, việc đặt mua nguyên liệu sớm khiến nhiều nhà máy chứng kiến hàng đi đường lỗ từng ngày trong quý 3 và quý 4/2022.
Về hoạt động bán lẻ của doanh nghiệp, tốc độ tiêu thụ chậm ở cả trong nước và nước ngoài khiến ảnh hưởng của giá nguyên liệu bị khuếch đại. Đây chính là nguyên nhân góp phần khiến HSG có 2 quý kinh doanh gần đây tiêu cực.
Các doanh nghiệp tôn thép khác có mức tồn kho thấp hơn và dễ cắt giảm hơn do hoạt động ở một phân đoạn nhất định của chuỗi giá trị, còn HSG là doanh nghiệp vừa sản xuất vừa bán lẻ tới người dùng cuối. Điều này khiến công ty vừa phải tích trữ nguyên liệu như một nhà sản xuất, lại vừa phải tồn kho thành phẩm như một nhà bán lẻ. Như vậy, giá nguyên liệu giảm ăn mòn biên lợi nhuận gộp của HSG ở cả đầu ra lẫn đầu vào.
Đặc trưng của các nhà sản xuất tôn mạ tại Việt Nam là tỷ trọng xuất khẩu tương đối lớn, từ 30-60% sản lượng tiêu thụ. Khi nhu cầu đột ngột chậm lại ở cả hai thị trường xuất khẩu và nội địa do chính sách thắt chặt tiền tệ, lạm phát, thị trường bất động sản trầm lắng..., hoạt động tiêu thụ tôn thép nói chung gần như bị ngưng trệ ngay trong thời gian giá HRC giảm mạnh.
 |
Chi phí bán hàng của HSG. |
Mặt khác, việc vận hành các cửa hàng bán lẻ để bán sản phẩm tới tận tay người tiêu dùng là lý do khiến biên lợi nhuận gộp của doanh nghiệp trước đây khá cao. Tuy nhiên, công ty cũng cần mất chi phí để duy trì sức mạnh thương hiệu.
Chi phí bán hàng của HSG chiếm trung bình 7,3% doanh thu trong 3 năm gần nhất, khoảng 600-1.200 tỷ đồng mỗi quý. Trong điều kiện thị trường chậm chạp như hiện tại, việc phải “nuôi” thương hiệu lại là một điểm yếu của HSG.
Quý 4 niên độ 2021-2022, HSG ghi nhận lỗ sau thuế 887 tỷ đồng, trong khi chi phí bán hàng phát sinh 662 tỷ đồng. Con số lỗ của quý 1 niên độ 2022-2023 là 680 tỷ đồng trong khi chi phí bán hàng chiếm 690 tỷ đồng.
VDSC cho rằng, triển vọng lợi nhuận tương lai của HSG sẽ phụ thuộc vào khả năng linh động tối đa về chính sách mua nguyên liệu và tồn kho tại các cửa hàng; tinh gọn lại chi phí bán hàng trong tình trạng thị trường được nhận định là khó khăn ít nhất đến hết 2023.
