Video khám phá ‘Manhattan giữa lòng sa mạc’ - thành phố cổ Yemen

Nằm ở vùng Wadi Hadramaut của Yemen, Shibam là thành phố 1.700 năm tuổi với những tòa nhà cao tầng xây bằng gạch bùn đứng vững trên sa mạc. Đây chính là công trình biểu tượng cho thấy khả năng thích nghi với những môi trường khắc nghiệt nhất của con người.

Nằm ở rìa vùng sa mạc hoang vu có tên Vùng Trống ở Yemen, thành phố Shibam đã tồn tại ước tính khoảng 1.700 năm, nổi tiếng với những toà nhà cao tầng được xây dựng từ thế kỷ thứ 16. Đây là thành phố lâu đời nhất trên thế giới có quy hoạch đô thị theo chiều thẳng đứng thuộc nền văn hóa bùn Yemen.

Thành phố Shibam của Yemen nổi tiếng với những công trình kiến trúc cao tầng được xây dựng bằng bùn đất từ thế kỷ 16. Nguồn: SCMP

Những tòa cao ốc làm từ bùn đất

Trong một lần dừng chân giữa chuyến hành trình xuyên qua cao nguyên phía nam Ả rập vào năm 1930, nhà thám hiểm người Anh Freya Stark đã gọi thành phố Shibam là “Manhattan của sa mạc”, nhằm so sánh những công trình ở đây với những tòa cao ốc chọc trời ở thành phố Manhattan của nước Mỹ.

Thành phố Shibam được ví như “Manhattan của sa mạc”. Ảnh: Twitter @ionlands
Thành phố Shibam được ví như “Manhattan của sa mạc”. Ảnh: Twitter @ionlands

Mọi đặc điểm thiết kế của Shibam đều mang tính chiến lược. Thành phố này được xây dựng theo quy hoạch hình chữ nhật, nằm ở khu vực có vị trí khá cao nên tránh được những cơn lũ, nhưng vẫn đảm bảo nguồn nước tiêu dùng. Đồng thời, thành phố này cũng có những bức tường kiên cố bao quanh nhằm bảo vệ người dân trước các bộ tộc thù địch, hay trong các cuộc tranh chấp quyền lực thời kỳ nội chiến.

Shibam hiện có khoảng 500 tòa nhà bằng bùn đất, cao từ 5 - 11 tầng. Ảnh: BBC
Shibam hiện có khoảng 500 tòa nhà bằng bùn đất, cao từ 5 - 11 tầng. Ảnh: BBC

Số liệu thống kê chưa đầy đủ cho thấy, hiện Shibam có khoảng 500 nhà cao từ 5 đến 11 tầng, mỗi tầng gồm 1, 2 căn hộ. Các tòa nhà tại đây được xây hoàn toàn bằng gạch bùn. Hỗn hợp để tạo ra gạch gồm đất, cỏ khô và nước được người dân hòa trộn và đúc thành hình, sau đó được phơi nắng trong nhiều ngày. Với vật liệu xây dựng tự nhiên, những ngôi nhà cao tầng tại Shibam có độ bền cao và hoàn toàn phù hợp với khí hậu khô nóng trên bán đảo Ả Rập.

Quá trình làm ra những viên gạch bùn đất của người Yemen: nhào trộn đất và cỏ khô, tạo hình, nung nóng, phơi nắng. Ảnh: Getty Images
Quá trình làm ra những viên gạch bùn đất của người Yemen: nhào trộn đất và cỏ khô, tạo hình, nung nóng, phơi nắng. Ảnh: Getty Images
Từ những viên gạch đất được xếp so le, những công trình cao tầng đã được ra đời. Ảnh: City Metric
Từ những viên gạch đất được xếp so le, những công trình cao tầng đã được ra đời. Ảnh: City Metric

Điều kinh ngạc là người Yemen xây dựng những tòa nhà cao tầng mà không dùng giàn giáo. Thay vào đó, các thợ xây bậc thầy sẽ bắt đầu với việc làm nền móng bằng đá, sâu khoảng 2 mét, trên đó gạch bùn được xếp so le (xếp chồng hai viên gạch lên một viên). Sau đó, họ từ từ xây lên, đặt dầm đỡ sàn bằng gỗ cho chắc, lát sàn bằng gỗ và thân cọ khi xây lên cao. Giàn giáo thường chỉ được sử dụng sau đó, khi nhà đã hoàn thành và cần trát lại hay tu sửa.

Dưới cái nóng của sa mạc, bóng từ các tòa nhà cao tầng của Shinbam tạo ra bóng râm cho người dân. Ảnh: The Guardian
Dưới cái nóng của sa mạc, bóng từ các tòa nhà cao tầng của Shinbam tạo ra bóng râm cho người dân. Ảnh: The Guardian

Ở đây, mỗi tòa nhà thuộc quyền sở hữu của một gia đình. Tất cả mọi người trong gia đình tập trung sinh hoạt chủ yếu từ tầng thứ ba trở lên của tòa nhà; tầng trệt thường không có cửa sổ dùng làm kho tích trữ lương thực và chuồng gia súc. Những hành lang và cửa ra vào nối liền các tòa nhà cũng là những lối thoát hiểm nhanh chóng - một trong những đặc điểm phòng thủ ấn tượng của thành phố này.

Bảo vệ di sản trước nguy cơ biến mất

Shibam đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới của UNESCO năm 1982. Tuy nhiên, các công trình xây dựng trên sa mạc này luôn chịu sự đe dọa bị xói mòn bởi gió, mưa và nhiệt độ. Bên cạnh đó, nghệ thuật xây dựng tòa nhà bằng bùn đất cũng có nguy cơ bị thất truyền khi thế hệ trẻ không còn nhiều người học hỏi và duy trì.

Một bức tường bị xói mòn bởi mưa, gió và nhiệt độ ở Shibam. Các công trình này cần phải bảo dưỡng thường xuyên bằng cách đắp các lớp bùn mới. Ảnh: The Guardian
Một bức tường bị xói mòn bởi mưa, gió và nhiệt độ ở Shibam. Các công trình này cần phải bảo dưỡng thường xuyên bằng cách đắp các lớp bùn mới. Ảnh: The Guardian

Ngoài ra, các công trình này cũng đang chịu những mối đe dọa từ chính con người. Năm 2015, Shibam cùng 2 địa điểm khác được đưa vào danh sách “Di sản thế giới đang bị đe dọa” khi cuộc nội chiến nổ ra tại Yemen, đẩy đất nước này vào một cuộc khủng hoảng nhân đạo kéo dài đến nay. Nhiều tòa nhà lịch sử này đã bị thiệt hại nghiêm trọng do các trận ném bom và hiện vẫn có nguy cơ bị phá hủy do xung đột vũ trang.

Video khám phá ‘Manhattan giữa lòng sa mạc’ - thành phố cổ Yemen  ảnh 7
Các cuộc xung đột vũ trang khiến các nhiều công trình hàng thế kỷ tại Shibam bị phá hủy. Ảnh: AP

Cựu Tổng giám đốc UNESCO Irina Bokova từng nhận định: “Ngoài việc gây ra những hậu quả khủng khiếp cho con người, các cuộc tấn công này đang phá hủy di sản văn hóa độc đáo của Yemen. Đây là nơi lưu giữ bản sắc, lịch sử và ký ức của con người, đồng thời là một minh chứng đặc biệt cho những thành tựu của nền văn minh Hồi giáo”.

Vào năm 2020, UNESCO đã tiến hành khảo sát hiện trạng khoảng 8.000 tòa nhà và khôi phục 78 công trình kiến trúc bằng bùn đang trên bờ vực sụp đổ tại Yemen.

"Thật đáng tiếc khi phải chứng kiến các công trình lịch sử biến thành đống đổ nát. Đây là một sự mất mát lớn đối với toàn thể nhân loại", bà Arwa Mokdad, nhà vận động vì hòa bình của Tổ chức Cứu trợ và Tái thiết Yemen, chia sẻ.

"Tôi luôn tự hào khi được sống trong ngôi nhà được nhiều thế hệ gìn giữ. Nó là sợi dây kết nối giữa thế hệ chúng tôi với quá khứ", bà Arwa nói thêm.

Vinh danh nghề làm bún Vân Cù là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Vinh danh nghề làm bún Vân Cù là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Nghề làm bún Vân Cù, với hơn 400 năm lịch sử, vừa được vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Tưng bừng khai hội Văn hóa dân gian Phố Hiến năm 2025

Tưng bừng khai hội Văn hóa dân gian Phố Hiến năm 2025

Lễ hội Văn hóa dân gian Phố Hiến năm nay là một trong những hoạt động hưởng ứng Năm Du lịch Quốc gia 2025; đồng thời tuyên truyền, quảng bá hình ảnh và giới thiệu những giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc, nghệ thuật của Khu Di tích quốc gia đặc biệt Phố Hiến đến người dân và du khách thập phương.
Sắc trắng hoa mận hòa cùng sắc vàng hoa cải rực rỡ tại Bắc Hà

Sắc trắng hoa mận hòa cùng sắc vàng hoa cải rực rỡ tại Bắc Hà

Hoa mận nở sớm phủ trắng khắp các triền đồi, hoa cải bung nở rực rỡ các cánh đồng, như một sự kết hợp đầy quyến rũ du khách đến thưởng ngoạn và chụp ảnh.
Đà Nẵng bắn pháo hoa mừng 50 năm ngày giải phóng

Đà Nẵng bắn pháo hoa mừng 50 năm ngày giải phóng

Chương trình bắn pháo hoa sẽ diễn ra tại Công viên châu Á vào ngày 29/3 cùng nhiều hoạt động văn hóa, an sinh xã hội.
Sắp diễn ra lễ hội Văn hóa dân gian Phố Hiến năm 2025 tại Hưng Yên

Sắp diễn ra lễ hội Văn hóa dân gian Phố Hiến năm 2025 tại Hưng Yên

Lễ hội Văn hóa dân gian Phố Hiến năm 2025 sẽ diễn ra từ ngày 17 - 19/2 tại Hưng Yên.
'Văn hóa truyền thống của 54 dân tộc là nguồn lực để xây dựng Việt Nam hùng mạnh'

'Văn hóa truyền thống của 54 dân tộc là nguồn lực để xây dựng Việt Nam hùng mạnh'

Đây là nội dung được Chủ tịch nước Lương Cường nhấn mạnh tại ngày hội "Sắc Xuân trên mọi miền Tổ quốc" năm 2025 tổ chức tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Hà Nội) ngày 15/2.
Bát Tràng và Vạn Phúc được vinh danh là 'làng nghề thủ công thế giới'

Bát Tràng và Vạn Phúc được vinh danh là 'làng nghề thủ công thế giới'

Lễ đón nhận danh hiệu "Làng nghề thủ công thế giới" cho gốm sứ Bát Tràng và dệt lụa Vạn Phúc không chỉ ghi dấu nỗ lực bảo tồn làng nghề truyền thống mà còn mở ra cơ hội quảng bá tinh hoa thủ công Việt Nam ra thế giới.
Set hoa kèm Baby Three 'hút khách' dịp Valentine

Set hoa kèm Baby Three 'hút khách' dịp Valentine

Bên cạnh những bó hoa tươi, xu hướng hoa kết hợp với gấu bông Baby Three đang được nhiều khách hàng lựa chọn bởi sự độc đáo và lạ mắt, khiến thị trường quà tặng cho ngày Lễ Tình nhân (Valentine -14/2) năm nay càng thêm phong phú.
Khai hội mùa xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc, kỷ niệm 60 năm ngày Bác Hồ về thăm Côn Sơn

Khai hội mùa xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc, kỷ niệm 60 năm ngày Bác Hồ về thăm Côn Sơn

Sáng 13/2 (16 tháng Giêng âm lịch), tại Khu di tích quốc gia đặc biệt Côn Sơn - Kiếp Bạc (thành phố Chí Linh), tỉnh Hải Dương phối hợp cùng Giáo hội Phật giáo Việt Nam tổ chức lễ Khai hội mùa xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc 2025.
Sắp diễn ra Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9

Sắp diễn ra Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9

Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột hàng năm đã trở thành chương trình đặc sắc của ngành cà phê Việt Nam - một lễ hội quốc gia mang tầm vóc quốc tế.
Người dân Thủ Đô về Phủ Tây Hồ dâng lễ, thả phóng sinh ngày rằm tháng Giêng

Người dân Thủ Đô về Phủ Tây Hồ dâng lễ, thả phóng sinh ngày rằm tháng Giêng

Ngày rằm tháng Giêng (15/1/2025 âm lịch), Phủ Tây Hồ (Hà Nội) tấp nập người dân và du khách thập phương đến dâng hương, cầu bình an, tài lộc cho năm mới. Không khí trang nghiêm hòa cùng mùi hương trầm lan tỏa, tạo nên khung cảnh linh thiêng giữa tiết trời xuân.
Đi hơn 100km để đến Chùa Hà cầu duyên trước thềm Valentine

Đi hơn 100km để đến Chùa Hà cầu duyên trước thềm Valentine

Cận kề ngày Lễ tình nhân (Valentine) 2025, nhiều bạn trẻ đã tới Chùa Hà (quận Cầu Giấy, Hà Nội) để dâng hương, cầu mong tình duyên như ý. Có người tranh thủ giờ nghỉ trưa, có người đi hơn 100km đến dâng lễ cầu duyên với mong muốn “khi đi lẻ bóng, khi về có đôi”.
Khảo sát thị trường Rằm tháng Giêng: Giá nhiều mặt hàng hạ nhiệt so với Tết

Khảo sát thị trường Rằm tháng Giêng: Giá nhiều mặt hàng hạ nhiệt so với Tết

Trong dịp Rằm tháng Giêng, giá các mặt hàng thực phẩm nhìn chung đã hạ nhiệt so với thời điểm cận Tết Nguyên đán Ất Tỵ, chỉ riêng cau tươi vẫn giữ mức giá cao.
Để văn hóa thật sự trở thành ánh sáng soi đường

Để văn hóa thật sự trở thành ánh sáng soi đường

Trong kỷ nguyên mới, văn hoá sẽ không chỉ là sức mạnh nội sinh mà còn có những đóng góp cụ thể trong các chỉ tiêu kinh tế - xã hội của đất nước, góp phần khẳng định tên tuổi Việt Nam trên bản đồ thế giới.
Ra mắt logo và linh vật của SEA Games 33

Ra mắt logo và linh vật của SEA Games 33

Cơ quan văn hóa sáng tạo Thái Lan, phối hợp với Cơ quan Thể thao và Bộ Du lịch và Thể thao nước này vừa công bố logo và linh vật chính thức của Đại hội Thể thao Đông Nam Á (SEA Games 33) tại Thái Lan.
Để công nghiệp văn hóa trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam

Để công nghiệp văn hóa trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam

Nếu đầu tư đúng mức, ngành công nghiệp văn hóa có thể đóng góp 7-8% GDP vào năm 2035, biến Việt Nam trở thành một quốc gia có nền công nghiệp văn hóa phát triển, giàu bản sắc và thu hút sự chú ý của thế giới.
Về Hải Dương trải nghiệm lễ hội mùa xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc

Về Hải Dương trải nghiệm lễ hội mùa xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc

Đến hẹn lại lên, từ ngày 14 - 23 tháng Giêng âm lịch, tại Khu di tích quốc gia đặc biệt Côn Sơn - Kiếp Bạc (thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương) diễn ra Lễ hội mùa xuân. Tại đây, các nghi lễ được thực hiện theo nghi thức truyền thống và phần hội được tổ chức phong phú, đa dạng với những nét đặc trưng.
Vải batik trong đời sống và văn hóa Indonesia và Malaysia

Vải batik trong đời sống và văn hóa Indonesia và Malaysia

Được UNESCO đưa vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại vào năm 2009 và được quốc tế công nhận là một loại vải lịch sử của nền văn minh loài người, vải batik được cho là có lịch sử hơn 1.000 năm trải dài khắp các vùng tại châu Phi, châu Á và Trung Đông, đặc biệt là tại hai quốc gia Đông Nam Á là Indonesia và Malaysia.
Đại sứ Lào: Thúc đẩy xây dựng Cộng đồng văn hóa ASEAN vững mạnh

Đại sứ Lào: Thúc đẩy xây dựng Cộng đồng văn hóa ASEAN vững mạnh

Đại sứ Lào tại Việt Nam Khamphao Ernthavanh cho biết, trên cương vị là Chủ tịch ASEAN 2024, Lào đã nỗ lực thúc đẩy hội nhập cả về văn hóa, kinh tế và năng lực tự cường giữa các nước thành viên ASEAN thông qua việc tổ chức nhiều hoạt động văn hóa như trao
Lãm phố Phái, thưởng chuyện xưa

Lãm phố Phái, thưởng chuyện xưa

Đôi lúc, sống giữa phố thị chật hẹp lại muốn tìm về với “phố Phái” vẹo xiêu, trầm tư của một thời vang bóng. Đôi lúc, đứng giữa Mã Mây nhộn nhịp du khách người qua kẻ lại, lại thèm nghe giọng rao bán hàng rong hay tiếng đài phát thanh thủ đô mỗi sáng. Con người thật lạ, càng sống lại càng nhớ nhiều, mộng nhiều, tưởng nhiều về quá vãng xa xăm.
Để những sân khấu truyền thống sáng đèn

Để những sân khấu truyền thống sáng đèn

Để các loại hình nghệ thuật dân gian, sân khấu truyền thống hoạt động hiệu quả, góp phần quảng bá và khẳng định thương hiệu văn hóa Việt Nam trong kỷ nguyên số.
Gửi ơn tình phố phường Hà Nội

Gửi ơn tình phố phường Hà Nội

Tranh Hoàng Phong vô ngôn mà hàm ngôn, vô thanh mà truyền thanh. Góc chợ phồn hoa hay một gánh hàng rong yên ả đều thổn thức những du dương tâm hồn người nghệ sĩ ‘nặng lòng’ với phố phường Hà Nội.
Thầm lặng ‘giữ lửa’ nghề thêu

Thầm lặng ‘giữ lửa’ nghề thêu

Khi lối sống hiện đại đang len lỏi vào từng hơi thở cuộc sống người Việt thì vẫn đang có những con người từng ngày giữ lửa, tiếp nối cha ông lưu giữ và bảo vệ nghề thêu truyền thống trong thầm lặng.
Hướng đến tâm thế con người khi phát triển văn hóa vùng ĐBSCL

Hướng đến tâm thế con người khi phát triển văn hóa vùng ĐBSCL

Phát triển văn hóa vùng ĐBSCL cần có một chiến lược, đi kèm theo đó là những giải pháp căn cơ, hướng tâm thế của con người đến những vấn đề cấp bách hiện nay như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường...
Hành trình ‘hái ra tiền’ từ phế phẩm lá dứa

Hành trình ‘hái ra tiền’ từ phế phẩm lá dứa

Từ những cánh đồng lá dứa xanh tươi - một nguyên liệu tưởng chừng bỏ đi đã được ECOFA biến hóa thành những sợi vải bền vững phục vụ cho ngành công nghiệp thời trang đang ngày càng “xanh hóa”.
Thắp sáng bản làng, kể chuyện văn hoá địa phương

Thắp sáng bản làng, kể chuyện văn hoá địa phương

CEO Mekong Rustic tâm niệm, với du lịch cộng đồng, những người sinh ra tại địa phương mới có thể truyền tải hết sự đam mê và niềm tự hào đối với văn hóa bản địa. Trên hết, sản phẩm du lịch cộng đồng phải thực sự tạo ra công ăn việc làm, thay đổi tư duy của người dân, giúp họ cải thiện kinh tế của bản thân, gia đình.
Thương hiệu F&B đi tìm ‘chất riêng’ từ văn hóa địa phương

Thương hiệu F&B đi tìm ‘chất riêng’ từ văn hóa địa phương

Trong ngành F&B, văn hóa không chỉ là cách trang trí hay thiết kế không gian, mà còn là bản sắc riêng của thương hiệu.
Làm sâu sắc hơn quan hệ Việt Nam - Indonesia bằng sự đa dạng văn hóa

Làm sâu sắc hơn quan hệ Việt Nam - Indonesia bằng sự đa dạng văn hóa

Trao đổi với Mekong ASEAN, ngài Denny Abdi - Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước Cộng hòa Indonesia tại Việt Nam nhất trí với vai trò quan trọng của văn hoá trong quan hệ đối ngoại, đặc biệt là giữa Indonesia và Việt Nam.
Khát vọng đưa áo dài Việt ra thế giới

Khát vọng đưa áo dài Việt ra thế giới

Từ những bộ sưu tập độc bản kết hợp hội họa quốc tế đến khát vọng ghi danh áo dài vào danh sách di sản thế giới của UNESCO, nhà thiết kế Đỗ Trịnh Hoài Nam luôn mong muốn lan tỏa giá trị văn hóa Việt Nam.
Long An: Tôn vinh những ‘báu vật nhân văn sống’ để giữ gìn hồn cốt của di sản

Long An: Tôn vinh những ‘báu vật nhân văn sống’ để giữ gìn hồn cốt của di sản

Khẳng định di sản văn hóa là tài sản đặc biệt, có ý nghĩa vô cùng to lớn, tỉnh Long An đang định hướng thực hiện nhiều chính sách gìn giữ, phát huy tài sản đặc biệt này.
Khởi nghiệp không quên ‘gốc’ bản địa

Khởi nghiệp không quên ‘gốc’ bản địa

Gốc ở đây là câu chuyện bản địa, văn hóa và con người bản địa. Càng hiểu về giá trị bản địa, người tiêu dùng sẽ càng trung thành và hứng thú với sản phẩm.
Những mạch nguồn thầm lặng

Những mạch nguồn thầm lặng

Bắt đầu hành trình du học Nhật Bản, cô ấy không biết rằng chuyến đi đầu đời ấy sẽ dẫn cô đến những gắn bó và kết nối cá nhân sâu đậm thế nào...
Văn hóa - nhịp cầu gắn kết mái nhà chung ASEAN

Văn hóa - nhịp cầu gắn kết mái nhà chung ASEAN

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng, văn hóa luôn là một trụ cột quan trọng giúp ASEAN gắn bó trong một mái nhà chung đa văn hóa, đa dân tộc cùng hướng về một tầm nhìn, một bản sắc.
‘Sự tĩnh lặng trong nhịp sống hối hả’

‘Sự tĩnh lặng trong nhịp sống hối hả’

Trong guồng quay tất bật của cuộc sống hiện đại, ở một ngôi làng cổ hơn 700 năm, những nghệ nhân tài hoa vẫn ngày ngày miệt mài tâm huyết với từng khối đất, từng tác phẩm gốm thủ công.
Hà Nội dừng trình diễn drone hỏa thuật vào đêm giao thừa

Hà Nội dừng trình diễn drone hỏa thuật vào đêm giao thừa

Dù phần trình diễn ánh sáng bằng drone hỏa thuật đã được hủy để đảm bảo an toàn, chương trình vẫn hứa hẹn mang lại không khí Tết vừa truyền thống, vừa hiện đại cho khán giả Thủ đô.
Sắc xuân hồi sinh tại làng đào Nhật Tân

Sắc xuân hồi sinh tại làng đào Nhật Tân

Cơn bão Yagi năm 2024 không chỉ thử thách sức bền của người dân Nhật Tân mà còn là chất xúc tác cho một cuộc chuyển đổi số mạnh mẽ để tiếp cận khách hàng tại làng đào trứ danh của Hà Nội.
Xem thêm