Theo báo cáo của Bộ Công thương, sau 7 tháng đầu năm 2023, giá trị xuất khẩu toàn ngành giảm 16,7% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt mức 21,5 tỷ USD. Trong đó, hoạt động xuất khẩu chịu ảnh hưởng từ nhu cầu yếu tại các thị trường lớn, trong bối cảnh chi phí đi vay cao và kinh tế tăng trưởng chậm lại dẫn đến tốc độ tăng trưởng của thu nhập khả dụng của người tiêu dùng cũng yếu đi.

Tuy nhiên, chuyên gia VNDirect nhận định, dữ liệu qua các tháng đã cho thấy sự phục hồi. Cụ thể, giá trị xuất khẩu toàn ngành trong tháng 7/2023 đã tăng 4,1% so với tháng 6/2023, đạt 3,65 tỷ USD.

Trong 7 tháng đầu năm 2023, sản lượng xuất khẩu xơ, sợi dệt tăng 2,5% so với cùng kỳ lên 988.300 tấn, nhưng kim ngạch xuất khẩu giảm 19,9% so với năm ngoái về 2,48 tỷ USD do giá bán giảm sau khi giá nguyên liệu đầu vào (chip nhựa, bông cotton) hạ nhiệt từ vùng cao trong nửa đầu năm 2022.

Nhưng nếu tính riêng trong tháng 7/2023, sản lượng xuất khẩu xơ sợi ước đạt 160.000 tấn, tương đương với mức tăng 6,7% so với cùng kỳ và 45,4% so với tháng 6, điều này xác nhận rằng nhu cầu tiêu thụ đang ở trong quá trình phục hồi.

Lợi nhuận phân hoá giữa các doanh nghiệp may và sợi

Đánh giá về tình hình kinh doanh giữa các doanh nghiệp, chuyên gia VNDirect cũng chỉ ra, tổng doanh thu và lợi nhuận ròng của các doanh nghiệp dệt may niêm yết trong nửa đầu năm 2023 lần lượt giảm 17,5% và 73,0% so với cùng kỳ. Chủ yếu chịu tác động từ tiêu thụ yếu trong lĩnh vực vải và hàng may mặc và chi phí lãi vay tăng 42,5% so với cùng kỳ.

Ngoài ra, biên lợi nhuận gộp của toàn ngành giảm 4,3 điểm % do các nhà cung cấp xơ sợi phải giảm giá bán trong khi các nhà sản xuất vải và hàng may mặc vẫn đang chịu chi phí đầu vào cao.

Tình trạng sức tiêu thụ yếu đối với các sản phẩm may mặc kéo dài khiến cho lượng hàng tồn kho của của các nhà sản xuất duy trì ở mức cao cho đến quý 2/2023, dẫn đến đơn hàng mới sụt giảm và kết quả kinh doanh theo đó lao dốc tại các doanh nghiệp may.

Trong khi các doanh nghiệp may phải đối mặt với tình trạng doanh thu và lợi nhuận sụt giảm thì kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp sợi đã cải thiện dần từ trong nửa đầu năm 2023 khi giá nguyên liệu cotton đã giảm đáng kể so với vùng giá trong nửa đầu năm 2022 và nhu cầu từ thị trường Trung Quốc trở lại.

Ví dụ, CTCP Damsan (HOSE: ADS) ghi nhận doanh thu 6 tháng năm 2023 tăng 14,1% so với năm ngoái lên 970,2 tỷ đồng, tuy nhiên lợi nhuận ròng giảm 20,7% so với cùng kỳ về 37,3 tỷ đồng – chủ yếu do phải gia tăng chi phí cho việc nâng cấp máy móc (từ mức 10,6 triệu đồng của cùng kỳ năm 2022 lên 3,3 tỷ đồng).

Mặt khác, các doanh nghiệp sản xuất sợi polyester ghi nhận mức tăng trưởng yếu hơn do có nền cao trong 6 tháng đầu năm. Doanh thu và lợi nhuận ròng của Tổng CTCP Phong Phú (UpCOM: PPH) lần lượt giảm 13,0% và 34,6% so với cùng kỳ về mức 781,2 tỷ đồng và 209,9 tỷ đồng trong 2 quý đầu năm 2023.

Doanh thu của CTCP Sợi Thế Kỷ (HOSE: STK) giảm 40,6% so với cùng kỳ về mức 695,2 tỷ đồng, lợi nhuận ròng sụt giảm 73,4%, về mức 39,1 tỷ đồng sau khi chi phí lãi vay tăng mạnh 203,3% so với cùng kỳ (lên 8,6 tỷ đồng) trong nửa đầu năm.

Tuy nhiên, chuyên gia VNDirect cho rằng, nhu cầu đối với sản phẩm thuộc phân ngành này đã và đang dần phục hồi, trong quý 2 STK đã ghi nhận doanh thu tăng 41,5% so với quý trước (đạt 407,3 tỷ đồng) và lợi nhuận ròng gấp 22 lần quý 1/2023 (đạt 37,5 tỷ đồng).

Còn tại Damsan, sản lượng xuất khẩu sợi và khăn của ADS (sang thị trường Trung Quốc và Nhật Bản) đã tăng 2,6 lần so với nửa cuối năm 2022, đạt khoảng 5.600 tấn. Công ty này cũng cho biết lượng đơn hàng hiện tại đã đủ chạy hết công suất cho đến cuối quý 3/2023.

Động lực tăng trưởng trong giai đoạn cuối năm

Phân tích về triển vọng ngành dệt may giai đoạn cuối năm 2023, chuyên gia VNDirect cho rằng, nhu cầu cho sản phẩm thuộc phân khúc thượng nguồn sẽ tích cực hơn kể từ quý 3/2023 và mùa lễ hội cuối năm có thể là một động lực ngắn hạn vào quý 4/2023.

"Nhu cầu cho các mặt hàng ngành dệt may có xu hướng tăng cao vào quý cuối năm để phục vụ cho các dịp lễ, Tết. Chúng tôi kỳ vọng hoạt động xuất khẩu các sản phẩm ở khâu thượng nguồn (xơ sợi) sẽ sôi động hơn kể từ quý 3/2023", báo cáo viết.

VNDirect kỳ vọng, ba phân khúc trong chuỗi giá trị sẽ lần lượt phục hồi kể từ nửa cuối năm 2023 với các động lực hỗ trợ trong ngắn và trung hạn, do đó chuyên gia chứng khoán cho rằng, những khó khăn của ngành dệt may đang đi đến hồi kết và nhóm xơ sợi là phân khúc đầu tiên thể hiện sự phục hồi.

Mặc dù vậy, chuyên gia VNDirect cũng lưu ý rằng, các doanh nghiệp sản xuất sợi polyester có rủi ro sẽ tiếp tục đối diện với khó khăn trong quý tới khi giá nguyên liệu đầu vào (chip nhựa sản xuất từ dầu thô) tăng trở lại. Các nguyên liệu nhựa thường phản ánh đà tăng theo giá dầu sau 3 đến 4 tháng.