Thảo luận cho ý kiến về dự án Luật Nhà ở sửa đổi tại phiên họp thứ 21 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chiều 17/3, nhiều ý kiến đồng thuận về việc không quy định về thời hạn sở hữu nhà chung cư.
Trình bày báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án Luật Nhà ở sửa đổi, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật không tán thành quy định mới về sở hữu nhà chung cư có thời hạn bởi chính sách này chưa nhận được nhiều sự đồng tình, ủng hộ.
Bên cạnh đó, kinh nghiệm pháp luật quốc tế về thời hạn sở hữu nhà chung cư cũng cho thấy không có nước nào áp dụng như đề xuất trong dự thảo Luật.
Theo Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường, quy định về thời hạn sở hữu nhà chung cư là vấn đề thời gian qua báo chí, dư luận cũng như các cơ quan rất quan tâm.
Dự thảo Luật quy định việc sở hữu nhà được thực hiện thông qua hình thức đầu tư xây dựng, mua, thuê, nhận, tặng, cho, thừa kế, nhận góp vốn, nhận đổi nhà ở khi hết thời hiệu do chiếm hữu theo quyết định cơ quan có thẩm quyền hoặc có hình thức khác.
Như vậy, khi mua một căn hộ trong tòa nhà chung cư, hộ cá nhân, hộ gia đình có sở hữu riêng phần bên trong căn hộ theo pháp luật dân sự. Đây là quyền sở hữu tư nhân, quyền sở hữu hợp pháp của cá nhân, chủ thể được Hiến pháp và pháp luật bảo hộ.
Chỉ trong trường hợp cần thiết như Khoản 3, Điều 32 Hiến pháp năm 2013 Nhà nước mới có quyền trưng mua, trưng dụng, bồi thường theo giá thị trường. Khi đó sẽ áp dụng quy định của Luật trưng mua, trưng dụng tài sản. Việc quy định chấm dứt quyền sở hữu nhà như trong dự thảo Luật là chưa đảm bảo chặt chẽ về pháp lý, đồng thời gây mâu thuẫn ngay trong quy định tại dự thảo Luật.
Ảnh: Quochoi
Phó Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Nguyễn Hữu Dũng cho rằng cần nghiên cứu, rà soát kỹ lưỡng đối với quy định về xác lập và chấm dứt quyền sở hữu nhà chung cư; để đảm bảo phù hợp với Hiến pháp, đồng bộ với quy định của Bộ luật dân sự, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân đối với tài sản, vì nhà chung cư là tài sản có giá trị và ý nghĩa lớn đối với người sở hữu.
Nhấn mạnh việc quy định thời hạn sử dụng nhà chung cư nếu không xử lý tốt sẽ gây bất an trong tâm lý xã hội, ảnh hưởng đến thị trường nhà chung cư, Phó Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho rằng cần làm rõ, khi thời hạn sử dụng nhà chung cư đã hết thì quyền sở hữu chung cư vẫn được Nhà nước bảo hộ và có các phương thức bảo vệ thiết thực theo hướng thỏa thuận hài hòa lợi ích các bên liên quan.
Cho ý kiến về luật Nhà ở sửa đổi, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng nhấn mạnh việc cần cân nhắc kỹ lưỡng, thận trọng quy định sở hữu nhà chung cư có thời hạn.
Đặt vấn đề “Vướng trong sửa chữa cải tạo nhà chung cư có thực sự xuất phát từ thời hạn sở hữu nhà chung cư?”, Chủ tịch Quốc hội nêu quan điểm phải “bắt cho đúng bệnh”, đồng thời đề nghị các cơ quan soạn thảo và thẩm tra cần tiếp tục thảo luận, làm rõ.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Nhà ở; đánh giá Chính phủ, cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan chủ trì soạn thảo đã chuẩn bị hồ sơ đúng quy định, bảo đảm đầy đủ, có chất lượng, được chuẩn bị công phu.
Các tài liệu cơ bản được chuẩn bị phù hợp, đủ điều kiện để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét. Dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) sau khi tiếp thu, hoàn chỉnh ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp lần này đủ điều kiện để trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 5.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội lưu ý đến vấn đề sở hữu nhà chung cư có thời hạn. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, đây là vấn đề được Ủy ban Thường vụ Quốc hội xác định là vấn đề quan trọng, nhạy cảm.
Qua thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị không quy định về thời hạn sở hữu nhà chung cư. Bên cạnh đó, cần có quy định cụ thể về việc Nhà nước có quyền quyết định và có trách nhiệm tổ chức thực hiện việc di dời, phá dỡ, cải tạo nhà chung cư không còn an toàn cho việc sử dụng; vì mục đích bảo đảm sức khỏe, an toàn tài sản, tính mạng cho người dân và những người xung quanh.
Đồng thời, cần quy định cụ thể về trình tự, thủ tục, các phương án tiến hành, quyền và nghĩa vụ của các chủ thể có liên quan để cải tạo nhà chung cư không còn an toàn.
 |
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định. Ảnh: Quochoi |
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết thêm, theo quy định của pháp luật, Chính phủ có quyền trình Quốc hội phương án của Chính phủ. Nếu Chính phủ tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì Chính phủ hoàn thiện Dự thảo theo kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Nếu Chính phủ có phương án riêng, đề nghị Chính phủ trình 2 phương án và làm rõ ưu điểm, nhược điểm của từng phương án để làm cơ sở cho đại biểu Quốc hội thảo luận dân chủ, phát huy trí tuệ tập thể để lựa chọn được phương án tốt nhất.
Phát biểu giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, quyền sở hữu nhà chung cư chỉ chấm dứt khi chung cư bị phá dỡ. Tuy nhiên, chung cư là công trình đặc thù, có nhiều người sử dụng, khi xuống cấp, hư hỏng sẽ có nguy cơ ảnh hưởng lớn đến an toàn tài sản, tính mạng của cư dân. Từ thực tế như vậy, trên cơ sở kinh nghiệm của các nước trong khu vực và quốc tế, Bộ Xây dựng mới đưa ra đề xuất quy định như trong dự thảo Luật.
Qua ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, Bộ Xây dựng sẽ nghiêm túc rà soát, nghiên cứu kỹ lưỡng, quy định rõ hơn để đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của của người dân, đồng thời cũng đảm bảo được mục tiêu cải tạo chung cư cũ, đảm bảo an toàn sức khỏe, tính mạng của nhân dân trong thời gian tới.
