Nhiều cơ hội cho ngành dăm gỗ từ thị trường xuất khẩu và nội địa. Ảnh minh họa.

Tại hội nghị giao ban của Chi hội Viên nén gỗ Việt Nam chiều 9/8, ông Tô Xuân Phúc, Giám đốc điều hành Tổ chức nghiên cứu Forest Trend đã đưa ra một số dự báo về xu hướng thị trường của ngành hàng dăm gỗ Việt Nam.

Indonesia gia nhập top thị trường tiềm năng của ngành dăm Việt

Theo báo cáo của Forest Trends, trong 6 tháng đầu năm 2023, kim ngạch xuất khẩu dăm gỗ giảm gần 19% về lượng, đạt 6,17 triệu tấn và giảm hơn 15% về giá trị, đạt hơn 1 tỷ USD so với cùng kỳ năm 2022.

Giá dăm xuất khẩu trong 6 tháng đầu 2023 cũng hạ nhiệt so với giá năm 2022. Mức giá xuất khẩu trung bình 6 tháng đầu năm 2023 đạt 162,9 USD/tấn.

Phân tích về biến động thị trường giá dăm gỗ, ông Phúc cho biết, trong giai đoạn 2013 - 2021, giá xuất dăm gỗ trung bình ổn định trong khoảng 130 -140 USD/tấn (FOB Việt Nam). Tuy nhiên, sang năm 2022, giá tăng vọt hơn 40% lên mức 176,2 USD/tấn do cầu thế giới tăng, đặc biệt tại thị trường Trung Quốc. 6 tháng đầu năm 2023, giá xuất khẩu đã hạ nhiệt, trung bình đạt mức 162,9 USD/tấn.

Số doanh nghiệp dăm gỗ Việt Nam tham gia thị trường đã giảm từ 91 doanh nghiệp năm 2021 xuống 77 doanh nghiệp trong 6 tháng đầu năm 2023.

Đánh giá về các thị trường xuất khẩu, ông Tô Xuân Phúc chỉ ra, Trung Quốc và Nhật Bản là 2 thị trường nhập khẩu dăm gỗ nhiều nhất của Việt Nam. Lượng và kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này vào Trung Quốc và Nhật Bản chiếm gần 95% tổng lượng và giá trị xuất khẩu từ Việt Nam từ tất cả các thị trường trong năm 2022 và hơn 90% trong 6 tháng đầu năm 2023.

Trong đó, Trung Quốc luôn chiếm trên dưới 60% kim ngạch xuất khẩu. Tuy nhiên, trong 6 tháng qua, cầu từ thị trường Trung Quốc sụt giảm mạnh còn thị trường Nhật Bản cũng giảm nhẹ so với cùng kỳ năm 2022, kéo theo giá dăm gỗ giảm nhanh từ quý 2/2023.

Ngoài 2 thị trường này, Hàn Quốc và Đài Loan cũng có lượng nhập dăm gỗ từ Việt Nam tương đối lớn. Năm 2022, Hàn Quốc nhập khẩu gần 500.000 tấn dăm gỗ với giá trị gần 93 triệu USD. Đài Loan nhập khẩu hơn 105.000 tấn, đạt giá trị hơn 17 triệu USD.

Các tháng đầu năm 2023 cũng ghi nhận sự tăng trưởng bất thường tại thị trường Indonesia. Chỉ trong 6 tháng qua, Indonesia đã nhập khẩu gần 235.000 tấn dăm từ Việt Nam và chỉ xếp thứ 4 sau Hàn Quốc (nhập khẩu hơn 288.000 tấn).

“Hiện dăm gỗ từ Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc đang có dấu hiệu tăng trở lại, kể cả về lượng và giá xuất khẩu. Trung Quốc vẫn tiếp tục là thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của ngành dăm gỗ Việt Nam trong tương lai. Một số tín hiệu cho thấy cầu về dăm gỗ cho nguyên liệu đầu vào để sản xuất giấy tại Trung Quốc sẽ tăng mạnh trong thời gian tới. Đây sẽ tiếp tục là cơ hội cho các doanh nghiệp dăm của Việt Nam”, ông Tô Xuân Phúc phân tích.

Lượng và giá trị xuất khẩu dăm gỗ của Việt Nam tại một số thị trường chính giai đoạn 2020 – 6T/2023. Nguồn: Báo cáo của Forest Trends.

Dự báo xu hướng tiêu thụ xuất khẩu và trong nước

Trên cơ sở các con số thống kê xuất khẩu dăm gỗ 6 tháng đầu năm, báo cáo của Forest Trends nêu ra các dự báo về xu hướng chính cho mặt hàng này trong các tháng cuối năm 2023.

Cụ thể, ông Phúc cho biết, xuất khẩu dăm gỗ sang Nhật và Hàn Quốc sẽ không có nhiều biến động. Ngược lại, với sự gia tăng đột biến về lượng nhập vào thị trường Indonesia trong thời gian gần đây, dự báo Indonesia có thể là một thị trường tiềm năng mới nổi trong việc nhập khẩu dăm gỗ từ Việt Nam.

Bên cạnh việc xuất khẩu, ông Phúc cho rằng, dăm gỗ cũng đang có cơ hội ngay tại chính thị trường sân nhà. Việc một số nhà máy điện than Việt Nam được vận hành thử nghiệm chuyển đổi một phần sang sử dụng dăm gỗ và viên nén) sẽ là dấu hiệu cho thấy cầu viên nén tại thị trường nội địa.

“Dăm gỗ và viên nén gỗ có thể được hình thành và mở rộng từ cơ hội này. Nhu cầu sẽ tăng mạnh trong bối cảnh Chính phủ Việt Nam đang có những nỗ lực rất lớn thực hiện giảm phát thải khí nhà kính, đưa mức phát thải ròng về 0 cho tới năm 2050”, ông Phúc nhấn mạnh.

Báo cáo của Forest Trends dự báo rằng, trong thời gian tới, Chính phủ có thể tạo ra những cơ chế đặc biệt, khuyến khích doanh nghiệp sử dụng than với mức phát thải cao chuyển đổi sang sử dụng nguồn nguyên liệu sạch hơn, bao gồm dăm gỗ và viên nén. Điều này xảy ra sẽ dẫn đến cầu 2 mặt hàng này sẽ mở rộng rất lớn tại chính thị trường nội địa.

Từ các dự báo đó, ông Tô Xuân Phúc lưu ý, nguyên liệu đầu vào cho sản xuất dăm gỗ phục vụ xuất khẩu và tiêu thụ trong nước sẽ có thể sẽ có cạnh tranh lớn, không chỉ giữa các doanh nghiệp trong ngành mà còn giữa các doanh nghiệp ngành dăm với các doanh nghiệp cùng sử dụng nguồn nguyên liệu đầu vào là gỗ rừng trồng. Các doanh nghiệp cần có những nghiên cứu chi tiết về các khía cạnh cạnh tranh này nhằm cân bằng và ổn định nguồn nguyên liệu đầu vào cho tươi lai.