Tính đến ngày 31/12/2021, toàn quốc có 27.342 HTX. Ảnh: Sở KH&CN Tp.HCM

Khu vực kinh tế tập thể (KTTT) với nhiều loại hình tổ chức kinh tế hợp tác đa dạng, trong đó nòng cốt là HTX là một trong những thành phần kinh tế quan trọng, đã góp phần bảo đảm an sinh xã hội, ổn định chính trị ở cơ sở và sự phát triển kinh tế của đất nước. Trong 20 năm qua, mô hình Hợp tác xã (HTX) đã có sự thay đổi từ kém hiệu quả sang mô hình HTX tự chủ, tự chịu trách nhiệm.

Để đẩy mạnh phát triển kinh tế tập thể, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, từ đó đưa ra những định hướng phát triển HTX trong giai đoạn mới, sáng 15/2, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW về kinh tế tập thể và tổng kết 10 năm thi hành Luật Hợp tác xã (HTX) năm 2012.

Hội nghị được tổ chức dựa trên cơ sở và là kết quả triển khai thực hiện các nhiệm vụ được phân công tại Kết luận số 70-KL/TW ngày 09/3/2020 của Bộ Chính trị về việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể (KTTT) và Nghị quyết số 134/NQ-CP ngày 25/09/2020 về việc ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Kết luận số 70/KL-TW.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận đánh giá khách quan, cụ thể tình hình thực hiện Nghị quyết 13-NQ/TW và Luật HTX năm 2012; kết quả đạt được và những hạn chế, trì trệ, yếu kém còn tồn tại; xác định bối cảnh phát triển mới, những yếu tố ảnh hưởng, cơ hội và thách thức đối với sự phát triển của khu vực kinh tế tập thể, HTX trong thời gian tới.

"Từ đó, hội nghị sẽ đưa ra đề xuất những định hướng chiến lược phát triển kinh tế tập thể, HTX phù hợp với tình hình thực tiễn", Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng Phạm Minh Chính

“Cần tập trung phân tích, mổ xẻ các vấn đề về hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, xây dựng thương hiệu, phát triển vùng nguyên liệu, ứng dụng khoa học và công nghệ, huy động nguồn vốn, nâng cao năng lực quản trị, vấn đề bao bì, mẫu mã, thị trường”.

Trong khi đó, báo cáo của hội nghị cho biết, Luật HTX năm 2012 là khung pháp lý cơ bản cho việc thành lập, tổ chức và hoạt động của khu vực HTX. Các HTX bước đầu thể hiện chuyển biến về chất lượng, chứng tỏ ngày càng rõ nét hơn vai trò quan trọng và có ý nghĩa toàn diện về kinh tế, chính trị, xã hội.

Tính đến ngày 31/12/2021, toàn quốc có 27.342 HTX (18.327 HTX nông nghiệp, và 9.015 HTX phi nông nghiệp), thu hút gần 6 triệu thành viên tham gia. Số lượng HTX tăng 16.420 HTX (khoảng 2,5 lần) so với năm 2001, số thành viên HTX tăng 465.603 người (khoảng 9%) so với năm 2001. Số lao động làm việc trong HTX là 1.078.000 người, tăng 549.693 người (gấp 2 lần) so với thời điểm 31/12/2001.

Ước đến cuối năm 2021, cả nước có 69.294 tổ hợp tác (34.871 tổ hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp và 34.423 tổ hợp tác phi nông nghiệp), giảm 24.506 tổ hợp tác (khoảng 26%) so với cuối năm 2001, thu hút 1.096.700 thành viên tham gia, doanh thu bình quân của 1 tổ hợp tác là 294,85 triệu đồng/năm, tăng 6,5 lần so với năm 2001.

Biểu đồ cơ cấu các Hợp tác xã. Nguồn: Số liệu thống kê của Chính phủ

Cũng tính đến năm 2021, cả nước có 103 liên hiệp HTX (79 liên hiệp HTX nông nghiệp và 24 liên hiệp HTX phi nông nghiệp), tăng gấp 9,3 lần so với năm 2001. Các liên hiệp HTX thu hút 668 HTX thành viên, tạo việc làm cho 17.928 lao động với thu nhập bình quân khoảng 60 - 80 triệu đồng/năm. Doanh thu bình quân 1 liên hiệp HTX là 1,5 tỷ đồng/năm và lãi bình quân 1 liên hiệp HTX khoảng 128 triệu đồng/năm.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả bước đầu đạt được, sau 20 năm triển khai, khu vực KTTT của Việt Nam vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại, chưa phát huy được tối đa tiềm năng của mình trong hỗ trợ phát triển kinh tế thành viên cũng như đóng góp vào phát triển kinh tế đất nước.

Điều đó đặt ra nhiệm vụ cần đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả phát triển KTTT trong thời gian tới phù hợp xu hướng phát triển mới và tình hình thực tế, phục vụ việc xây dựng dự thảo Nghị quyết mới về KTTT.

Tại hội nghị, đại diện các bộ, ban, ngành, địa phương đã phát biểu tham luận, phân tích, đánh giá toàn diện những kết quả nổi bật sau 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW về kinh tế tập thể và tổng kết 10 năm thi hành Luật hợp tác xã năm 2012. Trong đó nêu những bài học kinh nghiệm, giới thiệu nhiều mô hình tiêu biểu cần nhân rộng... Đặc biệt, đề xuất những nhiệm, định hướng, giải pháp phát triển KTTT, HTX trong thời gian tới phù hợp với tình hình thực tế và xu hướng phát triển mới.